Sustatu

Silvie Strauß Leipzigeko Unibertsitateko hizkuntzalari (edo hizkuntzalari-gai) alemanak bere tesirako laguntza eskatu digu euskaldunoi. Euskararen egitura gramatikal batzuen inguruan hiztunok nola egiten dugun jakin nahi du, eta horretarako galdetegi bat prestatu du. 15-20 minutu hartuko dizu erantzuten laguntzeak.

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic Frontier Foundation (EFF) erakundeak kaleratua, Twitterren alternatiba nagusien detaile teknikoak azaltzen, alegia, Mastodon, Bluesky, eta Threads esplikatzen. Hauetarik batek, Mastodonek, bi instantzia euskaldun ditu eta hortaz, Sustatu irakurtzen duen inork gomendiorik behar balu esango diogu erabiltzeko Mastodon.eus edo Mastodon.Jalgi.eus. Hala ere, ezagutza pixkat kontesturako ondo etor liteke.

Jokin Perona (Orio, 1978) Gipuzkoako Ogasun diputatua Espainiako Peleas de Abajo herrian (Zamora) hil zen atzo, bizikletan zihoala auto batek harrapatuta. Gaueko 21:15ak aldera gertatu zen ezbeharra Perona eta 10 urteko semea bizikletan zihoazela auto batek harrapatu zituenean. Semea onik dago.

Juan Ignacio Perez Iglesiasek maiatzean ireki zuen euskarazko bloga, Aieruak, eta egun batzuk pasatzen utzi genuen hona Sustatura ekartzeko... Gero, ekainean, Eusko Jaurlaritzako Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntzako sailburu izendatu zuten, eta berriro pasatzen utzi genuen, pentsatuta akaso horrek bere Interneteko alderdi publiko blogzalea etengo zuela... Baina ez, ematen du iritzigile eta dibulgatzaile gisako jarduera horri ere eutsiko diola, eta EAEko legegintzaldi honetan sailburu blogari euskalduna edukiko dugula.

Suno eta Udio auzitara eraman ditu AEBetako RIAA musika-argitaletxeen patronal handiak, eta larri dabiltza, funtsean salaketa onartzea beste erremediorik ez zaielako geratu. Sarean dagoen edozein musika puskarekin elikatu dituztela euren adimen artifizial sortzaileko sistemak, horrekin musika egiteko. "Fair use" edo erabilera baimendua deritzote horri, hori bai, copyright-arentzako salbuespena dela. Euskarazko musika sortzeko ere balio dutela Sunok eta Udiok demostratu dizugu Sustatun azken hilabeteetan.

Imane Khelif emakumezko boxeolari aljeriarrak gaur larunbatez abuztuak 3, 17.20ak aldera, izango du bere bigarren borroka, Anna Luca Hamori hungariarraren aurka. Olinpiar Jokoetako protagonista bihurtu dute polemikak, baina zera da kontua: ez transgenero, ez intersexual, ez XY kromosomarik, ez testosterona datu altuegirik edo bestelako analisi arrarorik; Imane Khelifek beste kirolarien ziurtagiri berdinak ditu, eta ez dago besterik.

Eguneraketa, abuztuak 10: Khelifek irabazi egin zuen borroka hori Hamoriren kontra, eta baita bi hurrengoak, urrezko domina lortuz emakumezkoen 66 kiloko kategorian bart gauez,

Eguneraketa, abuztuak 11: Khelifen jazarpen bertsua jaso duen Lin Yu-ting emakumezko boxeolari taiwandarrak ere irabazi egin du bere kategoriako lehiaketa, urrezko domina lortuz. Eta Khelifek, bestalde, jazarpenagatiko salaketa jarri du epaitegietan behin lehia amaituta, gure izenburukoa berretsiz, "emakume jazarria" izan delako. 

SagardoarenLurraldea.eus da webgune bat Sagardun elkarteak sortua, sagardoaren inguruko zenbait programa eskaintzen dituena, turismoko eta aisialdiko jarduerak, Gipuzkoako sagardoaren ekoizpenaren eta kulturaren ingurukoak. Online erreserbatu daitezke hainbat ekintza, eta aukerak daude abuztu honetan. Erreserba egitean hizkuntza eskaera ere egin dezakezu bisita gidatuetarako (euskaraz artatu zaitzaten nahi baduzu). 

Kim Ye-ji korearra eta Yusuf Dikeç turkiarra, tiro jaurtitzaileak biak (zilarra irabazitakoak nork bere kategorian), irudi ikoniko bihurtu dira Parisko Joko Olinpikoen lehen astean. Hor meme bat Yusuf pistola eskuan duela. Baina irudi hauetatik aparte, argazki ikusgarriak ere eman dituzte jokoek, eta selekzio bat duzue jarraian.

Prime Video plataformako euskarazko edukiak errazago ikusteko aukera dago orain, Pantailak Euskaraz-ek zabaldu duen albiste eta tutorualari jarraiki. Aplikazio mugikorrean euskara lenehenestea da kontua. Amazonen plataforma da Prime Video eta nazioarteko streaming zerbitzuen artean, hura eta Netflix dira euskarazko edukiak bikoiztuta edo/eta azpidatziekin ematen dituztenak.

Duela aste batzuk itxi zen Google Podcasts, Googleren podkast zerbitzu eta aplikazioa. Baina Googlek badu oraindik podkast plataforma bat: Youtube da, besterik gabe. 

Abuztuko oporrak hartuko dituzte Sustatuko bideo-edukiek hurrengo asteetan, nahiz eta eguneroko jardunarekin jarraituko dugun albisteak argitaratzen. Hortaz, uztaileko azken errepaso honetan, besteak beste bi mini-tutorial edo argibideak bi gauzatarako: nola egin Twitterreko zure txioak ez ditzan Elon Musk-ek erabili Grok bere AA trebatzeko, eta mapa jarraibideak euskaraz entzuteko nola konbinatu Android telefono batean AhoTTS eta Organic Maps tresnak.

Organic Maps mapen aplikazio bat da bat da, auzolanean sortutako OpenStreetMap datuetan oinarrituta. Ezauarri nagusitzat du konexiorik gabe %100-ean funtzionatzen duen aplikazio gutxietako bat dela. Android eta iOS-erako bertsioak daude, baina Androiden abantaila gehigarri bat duzu: ibilbide bat programatu eta errepideko (autoz) edo bestelako bideetatako (bizikletan edo oinez) jarraibideak euskaraz esango dizkizu, baldin eta urrats gehigarri bat hartzen baduzu, AhoTTS aplikazioa ere ezarriz.

Joan den astean egin genuen oporren aurreko Twitcheko eta Segura Irratiko zuzenekoa baina tira, post-edizioan atzeratu gara (eta jarraian, abuztuan oporrak). Probatu dugu zuzenean Claude adimen artifizialeko (AA) azken modako tresna. Euskaraz bikain dabilela konprobatu, eta irudien deskribapenean ere bikaina dela. Baina doako bertsioarekin erabilpen askorik ere ezin daitezkeela egin, hori ere ikasi dugu zuzenekoan.

Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori elikatzeko baimena berez onartutzat hobespenetan duela aste batzuetatik. Ez bazaude ados aukera hori aldatu dezakezu hemen: https://x.com/settings/grok_settings Edo... akaso baimenari eustea erabaki dezakezu. Argudio pare bat horri buruzkoak jarraian.

Ruper Ordorikak jasoko du Abadia Saria aurten. Gipuzkoako Foru Aldundiak euskararen normalizazioaren aldeko lanetan nabarmendutako pertsona edo elkarteen jarduna saritzeko sortu zen Abadia saria. Irailaren 12an Hendaian egingo da ekitaldia, Abadia Jauregian hain zuzen, eta sari hauek ematen dituztenetan bezala, euskalgintzaren topagune ere izango da bilkura.

Ongizatea eta kultura sustatuko dituzten mugaz gaindiko zortzi proiektu berri bultzatuko ditu Gipuzkoako Foru Aldundiak ‘Ideiak 2024’ deialdia behin ebatzita. 150.000 euro bideratuko dira Bidasoaren bi aldeetako loturak estutzeko ekimenetara.

Joan den asteko ostiralean, ordu honetan, munduko hainbat zerbitzu informatiko, Windows sistema eragilearen zerbitzuetan oinarritutakoak, gelditu egin ziren, CrowdStrike softwarearen errore baten ondorioz (jada euskarazko Wikipediaren orrian ere badago kontua). Egun batzuen buruan, arazoa zerk eragin zuen argi samar dago, baina horrek galdera eta zalantza berriak sortzen ditu.

Bai Euskarari elkartearen buletinean ikusi dugu informazio interesgarria: "Oporretarako aukerak bertan eta euskaraz, Bai Euskarari komunitatean". Bai horixe!

"Adimen artifizialaren eragin negatiboa" borrokatzeko aitzakiarekin, EAEko hedabideentzako laguntza deialdi berezia onartu du Eusko Jaurlaritzak. Kopuruz eta irismenez, eta euskarazko jarduna espreski kontuan hartzen ez direnez deialdian, aurrikus daiteke gazteleraz lan egiten duten hedabideek eramango dutela esleitutako 6 milioietan gehiena. Kopuruz eta baldintzegatik, antza du deialdiak 2021ean Covidaren aitzakiarekin eman zituzten laguntza zuzen batzuekin, zeinean 5 milioi euro banatu ziren, 4.7 gaztelerazko hedabideentzat.

Ekainean kaleratu zuen Anthropic enpresak Claude adimen artifizialaren (AA) Claude 3.5 Sonnet izeneko bertsioa.  Eta joan den asteko nobedadea, Android aplikazioa. AA inbento hauek jada ohituta gauzkaten bezala, euskaraz oso txukun aritzen da. Beñat Erezuma AA aditu euskaldunak ChatGPTren alternatiba egokitzat aurkeztu du Teknologia Pilulak bere telegram kanalean, eta kasu egin diogu, aproba batzuk eginez.