Wikipedia ikasleekin ikasgelan lantzeko irakasleentzako lagungarri izango den gida praktikoa egin du Ikastolen Elkarteak, Euskal Wikilariak Kultura Elkartearekin elkarlanean. Aurkezpenean azaldu zutenez, Wikipedian sarrerak eginez, “aukera ematen digu gure ikasleen konpetentzia digitala areagotzeko, eta bertan sarrerak ekoitziz, bai Wikipedian zein Txikipedian, gure ikasleek alor desberdinak uztartuta proiektu batean murgiltzeko aukera dute. Ez hori bakarrik, irakasleen arteko elkarlana ere sustatzen du”.
Beste hizkuntzetan dauden edukiak euskarara ekarriz, edota Euskal Herriko gaiak euskaraz landuz, “gure hizkuntzari ere ekarpena egiten diogu, eta Euskal Wikilariekin elkarlanean arituz, gure gizarteko beste eragileekin proiektuak aurrera ateratzeko aukera ere ematen digu”. “Azken batean, proiektu honen bitartez, gure ikasleekiko, euskararekiko eta gizartearekiko ditugun konpromisoak berresten ditugu”.
Wikipediarekin ikastolek hartutako lehenbiziko konpromisoa izan da gida praktiko hau egitea, baina hurrengo hilabeteetarako beste konpromiso batzuk ere hartu dituzte.
Mozilla fundazioaren proiektu inportantea da Common Voice. Makinei hizketa irakasteko egitasmoa da, software eta eduki librez garatzekoa. Eta hainbat hizkuntzatara hedatu delarik proiektua, euskaraz ere badago aste batzuetatik hona. Hemen azaltzen dizuegu nola erabili eta kolaboratu, euskarazko ahots-ezagupen librea posible izan dadin.
Giza-irudiaren manipulazioarekin egin daitezkeenak ikaragarriak dira. Bi gizaki batu (Steve Buscemi eta Jennifer Lawrence), eta bataren hitzaldia bestearen keinuekin egin. Edo aurpegi ezagun bati (Barack Obamaren adibidea), ahots-teknologia zuzenarekin, edozer esanarazi. Baina horiek benetako aurpegiekin eraikitako "fikzioak" dira. Beste teknologo batzuk aurpegi guztiz faltsuak egiten hasi dira, eta emaitzak harritzekoak dira. Deepfake terminoa hasi da erabiltzen hauek definitzeko.
Elektriko gehiago "ohikoak" baino gehiago. Marka hori hautsi du martxoan Norvegiak, non saldu diren ibilgailuen erdia baino gehiago elektrikoa izan den (erabat elektrikoak gainera, ez hibridoak). Herrialderik gehienetan oraindik oso urrun gaude datu horietatik, jakina, baina Norvegian gertatu den honek garbi erakusten digu zer izango den etorkizun hurbila.
Maiatzaren 4an egingo dugu Esaera Zaharren Txapelketa, Sopelan. Hemen duzue horren gaineko informazioa. Izena emateko azken eguna apirilaren 29a izango da.
Azken urteetako ohiturari jarraikiz, aurten ere itzulpen-tailer bat egingo dugu Literaturian. Poesia azpititulatzen ibili ostean, mikroipuinen bidea urratu genuen iaz, eta oraingoan edozein motatako literatur testu laburrak landuko ditugu, baina testuen jatorriari arreta berezia eskainiko diogu. 2018ko Literaturian irakurketa eleaniztuna egin genuen lehen aldiz, eta testuak euskaraz nahiz jatorrizko hizkuntzan entzun genituen, Senegal, Alemania eta Kataluniako zarauztarren laguntzaz, besteak beste. Formatuak emaitza polita izan zuenez, aurten saiakera egin nahi genuke sorburu-hizkuntzen aniztasun horri eusteko, hainbat kultura eta hizkuntzatako testuak euskaratu eta emaitza aberatsa izan dadin.
Google ezagun da punta-puntako enpresa teknologikoa delako eta etengabe produktu berriak (eta gehienetan oso erabilgarriak) merkaturatzen dituelako. Baina egia da Googlek ere sarri askotan bere hainbat zerbitzu itxi behar izan dituela. Dagoeneko 158 dira, eta killedbygoogle.com webgunean aurkituko dituzu.
500 urte pasatuko dira Elkanok, munduari lehen bira emango zion bidaia abiatu zuenetik. Hori dela eta, Adimenlabs enpresak, bere txatbot-ak sortzeko teknologia gaitasuna baliatuz, Elkanoren abentura edozein erabiltzaileen eskura jartzeko apustua egin du, elkarrizketa-abentura eran.
Behin Gasteizko kaleak zeharkatuta, Andra Maria Zuriaren plazan, Maialen Lujanbio bertsolariak hartu du hitza: berak idatzi eta irakurri du sekretupean gordetako mezua:
“Euskara gaur egun arte,
ta Gasteizaino KORRIKA
ekarri dugunoi, biba
gora, eutsi, goza, Klika.
KLIKA! Hizkuntza ez da edukitzekoa.
Lizuna egiten zaio barruan gordeta, lika
Beraz, KLIKA!
instalatu eta elika!
Laudio izan zen Goi Nerbioiko azken herri euskalduna, Baranbiorekin batera. Anitzak dira hau baieztatzen duten datuak. II. atalan aipatutakoaz gain, 1870ean Ramón Ortiz de Zarate politikari arabarrak Laudio euskalduna zela adierazi zuen. (...) Laudion dotrina bat euskaratu zen 1891n, herriko apaizek ordainduta, horren beharra zegoelako. Beraz, Laudioko euskalduntasuna XIX. mendean ukaezina da. Hala ere, desagertze prozesua hasia zen orduraino eta dirudienez hamarkada horretan jaio ziren bailarako azken euskaldun natiboak.
Akabo azeleragailua zapaldu eta gure autoa 150 km/h edo 180 km/h-ra jartzea; ezta 50eko muga daukaten bideetan bizkorrago joatea ere. Europar Batasunak onartu duen araudi berri baten arabera, 2022. urtetik aurrera ibilgailuen abiadura automatikoki mugatuko da, horretarako GPSa eta kamera bidezko irakurketak erabiliz. Europan gertatzen diren istripurik gehienak abiadura-muga gainditzearren gertatzen dira eta gure errepideetako segurtasuna handitu nahi da.
Euskarazko Tesien VI. Koldo Mitxelena Sardunen izenak eman ditu jakitera Euskaltzaindiak. Asier López, Olatz Pérez, Mikele Macho, Juan Mari Aguirreurreta eta Miren Ibarluzea dira 2018ko saridunak. Zorionak denei. Sariak banatzeko ekitaldia maiatzaren 6an egingo da, eta sarituek diploma eta 2.000 euro gordineko zenbatekoa jasoko dituzte.
Nola atera argazki bat, definizioz hautemanezina denari? Hau da zulo beltzaren definizioa, Elhuyar ZTH Hiztegi Berrian: bertatik ez materiari ez argiari irteten ez uzteko adinako eremu grabitatorioa sortzen duen gorputza. Horren arabera, ezin zaio argazkirik atera. Alabaina, zulo beltz baten irudia erakutsi du, lehen aldiz, EHT (event horizon edo gertaeren muga) teleskopioko lantaldeak; M87 galaxiaren zulo beltza, hain zuzen. Zehazki, M87 galaxiaren zulo beltza erakutsi dute. Galaxia hori Lurretik 55 milioi argi-urtera dago, Virgo galaxia-kumuluan. Haren zulo beltzak Eguzkiak baino 6.500 milioi aldiz masa handiagoa du. Azaldu dutenez, irudian zulo beltza inguratzen duen plasma ikusten da, eta erdiko beltzunea zulo beltzaren “itzala” da.
