Sustatu

Aurki beteko dira 30 urte (urtarrilaren 12an) Joxemi Zumalabe kazetari eta euskaltzale donostiarra hil zela. Argiako taldean hainbat urtez lan egindakoa, Euskaldunon Egunkariaren sortzaile eta bultzatzaile funtsezkoa izan zen. Egunkaria jaio eta gutxira harrapatu zuen gaixotasunak, eta 42 urterekin hil zen. Zumalabe gogoratzeko, haren lagun talde batek, Susa argitaldariaren eta Armiarma proiektuaren inguruan baturik, ekitaldi sorta antolatu dute.

Aurreko urte batzuetan ere antolatu ditu lehiaketak Euskarazko Wikipediak, baina ez 2021an. 2022arekin, berriz, hemen dira berriro edizio lehiaketak, sariekin noski, eta irabazi gabe geratzekotan ere satisfakzio horrekin, euskarazko ezagutza osatzen lagundu duzulako.

Urteko hitzaren bilketa bat baino gehiago egin dute euskararen inguruko erakunde batzuek. Tradizioa egin dute kontu hau jada Berriaren Estilo Liburuak (txerto da hautatua urte osorako, baina hilabete bakoitzerako 12 hitz ere aukeratu dituzte) eta UZEI ikertegiak, zeinak urteko hitzen zerrenda bat ere argitaratu ohi duen. Baina berritasuna izan da aurten UZEIk Euskaltzaindiarekin batera urte osoko berba bat ere hautatu duela (aldaera). Bestalde, irekita dago oraindik Gaurko Hitzaren ekimena 2021eko Gaurko Hitza bozkatzeko.

Euskal Telebistaren telebista kateen irudi berria publiko da gaurdanik pantailetan (atzo azaldu genuen bezala, Mikel Urmeneta diseinaitzailearen lana). Aitzakia ematen digu horrek gogoratzeko nola eboluzionatu duten 40 urtetan bai ETBren txantxangorriak (edo orain aurratzak), eta bai izenak, irudi korporatiboan eta pantailetako euli gisa. Hona gure errepaso bisuala.

ETBrako logo berriak diseinatu ditu Mikel Urmeneta disenatzaile nafarrak (Kukuxumusu eta Katuki Saguyaki marken sortzaileak), eta 2022. urtea hastearekin EITBren telebista zerbitzuen irudia inzaof dira (Euskal Telebistari baitagozkio logotipoak, ez EITB erakundeari), ETB1, ETB2, ETB3, ETB4 eta ETB Basque kateen irudia.

Huhezinema, Mondragon Unibertsitateko Ikus-Entzunezko Komunikazioko ikasleen artean antolatutako zine jaialdia da eta ikasturte honetakoa 2022ko martxoaren 30etik apirilaren 1a bitarte ospatuko da. Bertara lanak aurkezteko, lehiaketa irekia dago jada, otsailaren 18a bitarte. Aurtengo edizioak ardatz berezi bat du: musika.

Asier Gogortza argazkilariak ekintza oso interesgarri baten berri eman du Twitterreko hari luze batean. Pandemia baino lehenagoko osteratxo batean ezkur batzuk biltzetik, Urruña eta Bera artean harizti bat sortzeraino, izen propioa duten hainbat haritz gazterekin.

Common Voice proiektuaren emaitzetako bat, hitzen korpusa, publiko egin dute. Common Voicen esaldiak grabatu izan dira, 5.000 esaldiko korpus bat, ahots teknologia artifizialak libreak garatzeko, baina delako emaitza honetan, hartan oinarritutako garapen bat egin dute: Esaldiak prozesatu, eta hitz gako banakakoen n super-datubase bat askatu dute, Multilingual Spoken Words Corpus delakoa (MSWC). Keyword edo hitz-gakoen biltegi handi bat da, 50 hizkuntzetako datuekin, eta horien artean, baliabide osoenak dituen multzoan euskara dago.

Erresuma Batuan epaitegietara iritsi da Streaming webgune piraten kontrako salaketa inportante bat, zeinean ikus-entzunezkoen handi batzuek (Columbia, Disney, Paramount, Universal, Warner, eta oraintsu Netflix ere) eskatzen ari diren hainbat streaming gune pirata geldiarazteko. Nola salaketa eta prozedura publikoak diren hauek Erresuma Batuko justizian, publiko da non lortu material pirata guzti hori, salatutako guneen zerrenda irekian zabaldu delarik, baita bakoitzaren trafiko estimazioekin, salatzaileen arabera. Epaitegian eskatzen dena da ISP zerbitzuei (Internet konexioa ematen dutenei, hemen Euskaltel edo Guuk bat izangpo zirenak) domeinu horiek blokatzea.

Garazi Goia ikus-entzunezkoetako exekutibo eta adituak hitzaldia eman zuen joan den asteazkenean Donostian, Gipuzkoako Foru Aldundiak gonbidatuta, Gipuzkoa Berdinago ekimenaren barruan: "Ikus-entzunezkoak ikuspegi globaletik Euskal Herrira begirada". Hitzaldia grabatuta geratu da, eta Berrian ere egin dute kronika, baina bertan nabarmenduriko puntu batzuk ekarriko ditugu guk hona, streaming plataformen indar eta lehiari buruzkoak bereziki.

1981ean abenduaren 24an, osoki euskaraz emititzen zuen irratia sortu zuten Lapurdin, Gure Irratia. Milafrangan izan zen, Ernest Hirigoien-en etxean Xabier Leteren Nafarroa Arragoa hedatuz hasi zelarik lehen saioa.

Euskararen aurkako diskurtsoak sarean: azterketa soziolinguistiko bat. Kataluniako Revista de llengua i Dret aldizkariak argitaratu du artikulua, ingelesezkoa, Countering linguistic rights in Spain through language making: The dicursive delegitimization of Basque in online debates (Hizkuntza eskibideei aurka egiten Espainian, lengoaia sortuz: euskararen deslegitimizazio diskurtsiboa sareko eztabaidetan), eta egileak alemanak dira,  Karolin Breda eta Philipp Kramer. Edu Lartzanguren kazetariak egin du laburpen bat Berriarako, eta hantxe duzue ondo jasoa, nahi izanez gero. Artikulu originala ere bai, hemen PDF formatuan. Honako, adibide sorta bat ekarri dugu guk, erakusgarri.

Martxoan eratu zen ArantzazuLab, Gipuzkoako Gizarte Berrikuntzarako Laborategia, eta urte amaierarako jakitera eman du bultzatu duen ekimenetako baten emaitza: Ko-sorkuntza Esperimentuen Lehiaketa antolatu dute azken asteetan, eta proiektu irabazleak jakinarazi dituzte.

Bziber lehiaketaren 4. edizioa gainean ditugun Gabon egun hauetan garatuko da, abenduaren 23tik urtarrilaren 5era bitartean. TikTok eta Instagram sareetarako euskarazko edukiak landuz parte hartzen da lehiaketa honetan, eta 11 eta 16 urte arteko gazteei zuzendua dago.

Eusko Jaurlaritzak zabaldutako irudi batean agertzen den Gabonetako zorion mezuaren euskara kaskarrak dexenteko protestak eragin ditu Twitterren. Irudiak ez du izenperik, baina Berriak dio Iñigo Urkullu lehendakariaren mezua dela. Mezuak dio: "Gizatasunez eta elkartasunez beteriko batean oinarritutako bizitza partekatu baten alde!"

2020ko abenduaren 23an, ScatterLab izeneko enpresak Lee-Luda izeneko Adimen Artifizialeko chatbot zerbitzu bat aurkeztu zuen. Hego Korean eskandalua gertatu da harrezkero: ustezko adimenarekin sortutakoa munstro sexista bat izateaz aparte, datu pribatu pertsonalak banatzen ere jardun izan du. Hego Koreako kasu honek datu pertsonalak behar ez bezala erabiltzea gaizki atera daitekeenaren adibide argia eskaintzen digu.

Joan den astekoa da baina pasatu zitzaigun: nola hizkuntza gutxituen defentsa erakundeek bederatzi puntuko eskaera-orria adostu duten, eta hori aurkeztu dioten Espainiako Gobernuari, ikus-entzunezkoen legean gure hizkuntzak babes ditzaten. Akordioa bereziki zuzendu diete Diputatuen Kongresuan eta Senatuan ordezkaritza eta legearen onarpenean zeresana duten alderdi politikoei (EAJ, EH Bildu, ERC, Junts, BNG, Compromís, CUP, En Comú Podem eta Més per Mallorca).

1939an frankistek Andoaingo Buruntza mendian eraiki zuten gurutzea, altxamendu faxistan hildako frankisten omenekoa, behera bota dute bart gauez. Ernai gazte erakundeak egin du lana, beraiek onartu dutenez.

Gure Esku erakundeak agerpena egin du gaur Arantzazun (Gipuzkoa), 100 sinatzaileren izenpea daraman adierazpen batean burujabetasunaren aldeko aldarri bat egiteko. Euskal herritarrok "gure erakunde politikoak, gure estatus politikoa eta autogobernu maila, eta gure lurraldeen arteko harremanak zuzenean, mugarik gabe eta libre erabakitzeko eskubidea" dugula aldarrikatu dute. Jarraian, adierazpenaren testua eta ehun sinatzaileen zerrenda.