Sustatu

Augustin Zubikarai Nobela Sariaren bekarako 2023ko deialdiaren oinarriak argitaratu dituzte Elkar argitaletxeak eta Ondarroako Udalak. Deialdira eleberriak idazteko proiektuak aurkez litezke, jatorrizkoak eta euskaraz sortuak, beste inondik moldatu gabeak eta aurretik saririk jaso edo argitaratu ez direnak. Urriaren 13a arte dago aurkezteko epea.

Eusko Jaurlaritza eta EHUko ikerketa talde batek antolatuta, Erdi Aroa Euskaraz zikloa antolatu dute datorren ikasturterako Gasteizen, irailean hasita. EHUko Letren Fakultateko gradu aretoan izango dira euskarazko hitzaldi hauek, abian diren ikerketei buruzko hitzaldi dibulgatiboak denak.

Duela hilabete inguru Twitter ikonoz, izenez eta baita izen eta aditzez aldatu zela, Elon Musk-en erabakiz. X deritzo orain sare sozial eta informatibo ezagunari. Tweet eta Retweet zirenak, Post eta repost dira ingelesez. Eta euskaraz? Sustaturen proposamen editoriala da lehen bezala erabiltzen arraitu dezagula, txioak, bertxiotu... Ixa, behintzat, ezin da izan honi deitzeko modua, ze euskarazko teknologian, aspalditik, beste zera inportante bat da IXA taldea, Euskal Herriko Unibertsitateko ikerketa-taldea, euskararen tratamendu automatikoan ezinbesteko lanean diharduena.

Azken egunetan detektatu dugu, Googlek euskarazko emaitzak azpira bidaltzeko joeran aldaketa sumatu daiteke, behintzat Wikipediako emaitzekin. PCko web bilaketetan, euskaraz zuzen konfiguratutako ordenagailuetan baieztatu dugu nahiko modu orokortuan. Mugikorrarekin, zuzen konfiguratutako Android euskaratu batean, bai Firefox nabigatzailearekin, baina ez Chrome ohikoan hobetsiarekin.

Poesia ardatz daukan egitasmoa antolatuko du Euskaltzaindiak Lekeition, irailaren 30ean eta urriaren 1ean izango da, eta Irailekoak izendatu dute.

Artikulu zientifikoa publikatu berri da abelgorrien eta uroen arteko harreman historikoaz. Euskal Herriko eta gertuko neolitoko eta kristo aurreko hainbat abelgorriren aztarna genetikoak aztertuta, "Iberiako abelgorrien" historia berregin dute zientzalariek, eta egungo abelgorrien artean dagoen uroen aztarnak aztertzeko ere balio izan du.

Bikoizketa parodiak (ingelesez Fandub) Youtubeko eta ikus-entzunezkoetako 21. mendeko umorezko genero bitxi bat dira. Telebista saioetan ere agertu izan dira tarteka, eta euskaraz Wazemank-en egiten zituztela gogoan dugu. Youtuben, aurten, erabiltzaile euskaldun bat agertu da halako bideoak egiten. Eskerrik asko ahaleginagatik Espidermander!

Akaso irakurriko zenuten istorioa, nola egunkari bateko titulu edo lerroburuetan, apenas 10 urrats edo 20 egunetan, Napoleon antropofago eta tirano bat izatetik, enperadore maitatu eta loriatsua izatera igaro zela. Joseba Sarrionandiak jaso zuen kontua, adibidez, Ni ez naiz hemengoa saiakera liburuan, Kazetaritza epigrafearen azpian. Kazetariek 21. mende honetan ere tarteka errepikatzen dute kontua (hemen euskarazko adibide bat Berrian, 2017. urtekoa). Botereak bultzatutako iritzi aldaketen eta kazetaritza kaskarraren adibide gisa aurkeztu ohi zaigu historia, baina egiazki, horren adibide barik, fake news edo albiste asmatuen alorrekoa da, Alexandre Dumas idazlearen asmakuntza bat izan zen.

Tetris estiloko joko bitxi bat da Fudge, baina alderantziz. Tetrisen berez erortzen dira piezak, eta behean kokatu behar dituzu, multzokatzea ebitatuz, lerroak eginez. Fudgen piezen multzo handia goian dago, eta bertatik piezak "atera" egin behar dituzu, multzoa desegiteko.

Jakin aldizkari eta taldearen nukleoko funtsezko intelektual bat, Joseba Intxausti Rekondo (Segura, 1936), hil egin da. Historialari, idazle, kulturgile, ohorezko euskaltzain... Jakin aldizkariaren zuzendari hainbat urtez. Talde lana izan zen horretan bultzatzaile nagusietako bat izan zen, Joan Mari Torrealdai, Joxe Azurmendi eta Paulo Agirrebaltzategirekin batera. Lorea Agirre egungo Jakineko zuzendariak zabaldu du heriotzaren berria gaur goizean.

Ikus-entzunezko proiektuak garatzeko egonaldi programarako deialdia (Ikusmira Berriak 2024) egin dute Tabakalerak eta Donostiako Zinemaldiak. Sarean Mikel Ayllonek salatuta ikusi dugun bezala, baldintza berezietan: Ingeles edo gaztelania hutsez aurkez dezakezu proiektuaren txostena. Euskara hutsez, ordea, ez.

Datorren urtean da itsasoratzekoa estreinakoz Icon of the Seas delako gurutzaontzi edo bidaiari-ontzia. Dagoeneko munstro erraldoiak direlarik gurutzaontzi hauek, hau izango da munstroetan nagusi, handiena. 

Abuztuaren 19an, Film Laburren 2. Gaualdia egingo egingo dute Arrosanl, pilota plazan. Filmak euskaraz emanak izanen dira, frantsesezko azpitituluekin. Euskal Kultur Erakundeak antolatutako Ibilki egitasmoaren barruan antolatu da zinemaldi hau bigarren urtez..

Uztailean informatu genuen nola PuntuEus Fundazioaren Behatokiak 2022ko bere emaitzak aurkeztu zituen, bereziki azpimarratuz Googleren hizkuntza diskriminazioa gertatzen ari dela euskararazko emaitzak erakusteko orduan. Baina Behatokiak beste datu batzuk ere bildu ditu, zantzu positiboekin, eta horietako batzuk dakartzagu gaur ona.

Aiaraldeko Kultur Faktoriak, prozesu kreatiboak garatzeko espazio erreferente izan gura du eta horretarako sormen bekak jarri dituzte martxan, Mugildu Sormenean izeneko ekimenean. Euskarazko sormen proiektuentzako da deialdia. Sormenaren aterpe eta arnasgune bilakatu nahi dute Faktoria, eta bertan beste batzuen proiektua eta prozesuak garatzeko tresna dauzkate: kamerinoa, oholtza, argiztapena, soinu-ekipoa, ekonomatua, sukaldea, dutxak, aholkularitza, mentoretza, komunikazio taldea, eskualdeko sortzaileak... Bekaren helburua da espazioak eta azpiegiturak horiek bekadunen esku uztea astebetez. Proiektuak aurkeztu daitezke abuztuaren 30a arte.

Tira, udako abestiak, ez beharbada jaietako txozna eta tabernetan entzungo dituzunak bozgorailuetan, edo Spotiffyko zerrendetan agertuko zaizkizunak, baina bai nolabait, motibo politikoengatik zeresana eman dutenak (batak besteak baino gehiago, ETA delakoarengandik gehiago espero genuen arren, egiazki). 

TimeGuessr Interneteko joko sinple eta entreteniogarri bat da. Argazki bat erakisten zaizu, eta haren urtea eta tokia asmatu behar duzu. Zenbat eta gehiago hurbildu datan eta tokian, orduan eta puntu gehiago lortzen da. Beste joko batzuen fusioa dirudi... horien berri, jarraian.

Eneko Oroz Ormazabal eta Iruñe Astitz Larunbe sareko eduki sortzaileek honako iritzi artikulua bidali digute. Sareko eduki sorkuntzaren aldeko aldarri bat. Honela hasten da... eta gero jarraitzen du:

Gure egunerokoan pantailek oso presentzia handia dute. Izan ere, zenbat aldiz begiratzen diogu mugikorrari egunean zehar? Eta tablet, ordenagailu edota telebistari?

Maria Txibite PSNkoa berriro Nafarroako presidente izendatzeko gobernu ituna kritikatu du Euskalgintzaren Kontseiluak. PSN, Geroa Bai eta Contigo-Zurekin-ek (Podemos-en espazioko koalizioa) sinatu dute ituna; eta hartan oinarrituko den inbestidura saioan EH Bilduk abstentzioa iragarri du (ezinbestekoa aurrera egiteko). Gobernu itunak hizkuntza politikaz dioena aztertu du Kontseiluak eta atzerapausoa dela deritzo.

Elhuyarrek jakinarazio duenez ttsneuronala.elhuyar.eus bere webgunean testua ahots bihurtzeko aukera 6 hizkuntzatan garatu dute orain. Ahots automatikoak erabiltzeko aukera hizkuntza hauetara zabaldu da hain zuzen: euskara, gaztelania, frantsesa, ingelesa, katalana eta galegoa. Beste aukera gehigarri bat: Testu-kutxa txertatu da edozein eduki ahots bihurtzeko: testua kutxan idatzi, hizkuntza hautatu eta edukia entzun.