Sustatu

Asteko errepasoan, Euskararen Hemeroteka telegram kanalaren berri, Rikardo Arregi sarien errepasoa, adimen artifizialeko kontuak (ia astero bezala), Euskararen Nazioarteko Egunaren inguruko bi adierazpen, Eusko Ikaskuntzarena bat eta Kontseiluarena bestea; eta bihar arte martxan den Egunean Behin jokoko DA! partida bikoitzarena.

Ostiralez, atzo, egin genuen Twitchen eta Segura Irratian aste honetako zuzenekoa, eta gure "ia ohiko" AA atalean adimen artifizialeko bideogintzarekin sortutako iragarkiak tratatu genituen: nola Coca-colak egin duen batek kritika asko jaso dituen. Konparatu dugu doako tresnekin euskal tematikako AA bideoak egin ditugunean Sustatun, eta kalitate eta sormenean produktu txukun batetik oso urruti geratzen dela ondorioztatu dugu. Bestalde, Durangoko Azoka badator, eta tratatu dugu Egunean Behineko lehiaketa bikoitza, eta Kabi@ atal digitalaren programazioa.

Euskararen Nazioarteko Egunak 75 urte bete ditu, edo beteko ditu zehatz datorren astean, abenduaren 3an. Eusko Ikaskuntzak sortu zuen ekimena, eta gaur egun ospakizun zabaldua da euskaldunen artean. Eusko Ikaskuntzak bere aldetik urteurrena baliatu du euskararentzat politika eraginkorrak eskatzeko.

2024ko Rikardo Arregi sariak irabazi dituzte, kazetaritzaren alorrean Feminizketak, elkarrizketa sortak (Berrian argitaratuak), eta Komunikazioaren alorrean Ikusgelak, euskarazko Wikipediaren eta EWKE elkartearen ikus-entzunezko edukien proiektua.

Duela hilabete batzuk dabil martxan, baina tira, hemen duzue: Euskararen Hemeroteka Telegram kanala, Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak (UEMAk) martxan duen informazio zerbitzua.

Coca-Colak Gabonetako kanpainarako diseinatu dituen iragarkien artean adimen artifizialeko (AA) bideo-sorkuntzan oinarritutako bat nabarmendu da. Kritika latzak jaso ditu, txarra delakoan. Aurretik antzekoak jaso zituen Toys R Us kateak, beste bat egiteagatik Sora tresna erabiliz. AA erabilpenaren eutsigarritasunaren kontuaz gain, beste alderdi bat nabarmentzen da iragarkietan: pobrezia estetiko-grafikoa. AA-bidezko iragarkiak irudimen eskaseko sekuentzia txikiak besterik ez dira, elkarren ondoan pegatuta. Doako tresnekin Sustatun bertan sortu ditugun mini-klipak oso gertu daude, azken batean, Coca-cola bezalako handi batek sortu duen produktutik.

Uztailean kaleratu zuen deialdia Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak, "Adimen Artifizialaren eragin negatiboa" borrokatzeko laguntzak emateko hedabideei. Joan den astean argitaratu zen banaketa, eta gaztelerazko medioek eraman dute gehiena, tartean adimen artifizialaren bidez albiste absurdoak argitaratzeko ohitura duten batzuk.

Durangoko Azokaren alor digitala da Kabi@ espazioa eta egitaraua. Aurtengo edizioan, abenduaren 5ean eta 6an izango dira Kabi@ko ekitaldiak, Azokaren lehen bi egunetan (gero 8ra bitartean iraungo du). Ekitaldiak banatuko dira Durangoko Bizenta Migel Liburutegiaren eta Landako gune nagusiaren artean.

Atzo egin genuen Twitchen eta Segura Irratian aste honetakoa zuzenekoa, eta sare sozialetako mikro-mezularitza zerbitzuez jardun genuen: nola hedabide batzuek Twitter uztea erabaki duten. Norbanako askok ere bai (ez denek), eta badoazenen artean, batzuk BlueSky-ra eta beste batzuk Mastodon-era. Azken sare hau dela eta, Mastodon.eus-en 6 urteak aipatu genituen, eta bistadizo bat eman sare honi, eta baita Matx.eus berriari, zeina azpiegitura berean dagoen egina, baina ez oraingoz federatuta, esan ohi den bezala...

Egin Ttap! online lehiaketaren bigarren edizioa bihar abiatuko da (azaroak 22) eta zazpi egunez luzatuko da, azaroaren 28ra bitartean. Helburua 7 egun hauetako bakoitzean 7 galdera erantzutea da, ahalik eta azkarren, haur eta helduak (familian zein lagunekin) batera. Herrietako sailkapenak daude, eta abenduaren 6an, Durangoko Azokan, final bat.

Talaios kooperatibak eta Gipuzkoako Don Bosco ikastetxeak tailer teknologikoen egitarau bat prestatu dute aurtengo udazkenean. Tailerrak azken txanpara iritsi dira eta oraindik izen-emateak irekita daude. Docker eta Moodle teknologietan trebatzeko aukera.

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak, Donald Trump-en eskutik eskuratuko duen boterearen itzalak zalantzak sortu ditu Twitterreko erabiltzaile askorengan, eta emigratzea erabakitzen dutenentzat, Mastodon.eus aukera ona izan daiteke.

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.

Matx, tokiko kirolaren sare soziala, atzo jarri zen martxan. Urte hasieran app mugikor gisa jaio ondoren, orain Mastodon azpiegituraren gainean berregina azaldu da. Tokikom tokiko hedabideen sareko kirol albisteen biltegi gisa ageri da webgunea orain nagusiki, iruditu zaigunez, baina kontua bertan sortuta, edozeinek parte har dezake (arau batzuk proposatzen dira; oinarrizkoena, nagusiki euskaraz egitea). Abenduaren 8a baino lehen Matx.eus-en erregistratzen den oro opari-sorta baten zozketan sartuko da.

Abenduaren 15a bitartean "Emakumeak, Memoria eta Bizkikidetza: zer dakizu?" online jolasean parte-harrtu daiteke. Zuzen erantzuteko, gida didaktiko hau errepasatzea ondo etor dakizuke: Bizikidetza baketsua eraikitzeko begiradak.

Euskal Herriko gatzagen geografia eta ustiaketa baldintzei begiratuta okurritu zaio hau grabatzea Ttap agerkarirako Luistxo Fernandez Sustatuko editoreari. Wikipediarako gatzagen inbentario bat egiten aritu da, eta, batetik edo bestetik, horrek eraman du ondorioztatzera Euskal Herria herri mediterraneoa garela.

Bigarren aldiz, Eibarko Udalak, Euskal Herriko Unibertsitatearen laguntzarekin, Mercedes Kareaga Beka kaleratu du, Eibarko herriarentzat interes berezia duten ikerketa-proiektuak sustatu eta zabaltzeko asmoz. Oraingo honetan aukeratu den ikergaia hau izan da: Instrukzio Publikoa Eibarren (1880-1936), herriko maistrak. Azaroaren 30a arte dago proposamenak aurkezteko epea. Bekak Mercedes Kareaga ekintzailearen izena darama.

Twitchen eta Segura Irratian aste honetan egin dugun zuzenekoan, Frantsesa-Eüskara (zuberera) hiztegia probatu dugu zuzenean, frantsesezko hitz [Sustatuko editorearentzat] ezezagunak sartzen, eta horrela euskara gehiago (zuberera) eta frantses pixkat ikasten. Eta kontu gehiago ere.

Goienak, Tokikom elkarteko Debagoieneko tokiko hedabideak, X/Twitter utziko duela jakinarazi du gaur, astean bertan beste hedabide batzuek erabaki duten bezala. Irizpide batzuk ere finkatu ditu, informazio iturri ez fidagarritzat har dezaten kazetariek, adibidez. Albistean ez dute aurreratu beste sare alternatiboren batera ote doazen, baina baliteke Mastodon aldera jotzea (Sustatuk jakin duenez), federatutako instantzia batean edo Mastodon.eus-en akaso, zehaztu gabe oraingoz eta hori lantzeko denboratxo bat hartuko dutelarik orain,

The Guardian egunkari britainiarrak lehenbizi eta La Vanguardia katalanak (espainolez argitaratzen du edizio zabalduago bat, baina katalanezko bertsioa ere badu) erabakia jakinarazi zuten atzo X/Twitter sare soziala uzten dutela, desinformazioaren ukuilua bihurtu delakoan.