Sustatu

Euskarazko Wikipediaren gaztetxoentzako atala da Txikipedia, eta ekimen interesgarrian jardun du azken hilabeteotan, datorren astean erakusketa batean gauzatuko dena. Txikipedia Nabigatuz proiektuak Zumaiako BHI Institutuak eta Donostiako Aquariumak egin dute elkarlanean. Emaitzak ikusgai datorren astean Zumaian, Apirilaren 9 eta 10ean Alondegia kultura etxean(Oxford aretoan).

Mezu politikoez eta adimen artifizialez ari ginela lehengoko albistean (txapelen erabilpena PPko de Andresen bideo artifizial samarrean) euskal tipografia tipikoko A txapeldunaren erabilpena aipatu genuen, bai PPren zein EH Bilduren EAErako aurre-kanpainetan agertu dena. Identitate politiko batekin lotura (eta, itxuraz, lotura positiboa, hautagaitza batzuek erabiltzea erabaki badure) duen ikur bat da tipografia hori, esan liteke. Baina batzuetan, asoziazio politiko hori ez da ona izaten. Adidas etxeak futboleko elastiko batzuetarako tipografia jakin bat erabili du, besteak beste Alemaniako futbol selekzioek erabiltzekoa, eta 4 zenbakiaren forma politikoki zuzena ez dela konturatu dira, berandu samar bada ere.

Astelehenean bete zen urteurrena, Apirileko Arrainaren egunean, Googlek Gmail sortu zuela iragarri zuela. Honela kontatu genuen Sustatun biharamunean, doi-doi sinistuz agindutakoa, gigabyte bateko gordailua zuea: "Posta elektronikoa eskaintzen duen doako zerbitzua da eta gigabyte baterainoko informazioa gordetzeko aukera emango du. Berria atzo zabaldu zen, baina Estatu Batuetan bromak egiteko erabiltzen duten eguna (April's Fool) izaki, berriaren gaineko zalantzak izan dira. (...) Albiste hau gezurra ez dela konfirmatu du Google Españak." 5 urte beranduago, ez zehazki apirilean baizik eta maiatzean, euskaraz erabiltzeko aukera sortu zen.

Aberri Egunean adimen artifizialeko tresna batekin zerbait egiten ausartu ginen Sustatun (ereserki absurdo bat, Suno erabilita). Baina ez ginen bakarrak izan, EAEko PPk edo beren hautagaiak (Javier de Andres aurkezten da lehendakarigai apirilaren 21ean izango diren Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetara), bideogile baten irudiak adimen artifizialeko sorkuntza batzuekin nahastu zituen bideo batean. Batzuen iritziz, geurea barkatua legoke, erabilpen ludiko eta ez profesionala baita (eta dibulgatiboa, Suno nola dabilen erakutsi nahi izan dugu, inongo musikariren lana ordezkatu gabe) baina kontestu profesional batean (horixe delakoan hauteskunde-mezuak zabaltzea) okerra litzateke hori. Balorazio horiez aparte, azter dezagun bideoa.

Otsailean agertu zen Interneten Suno, adimen artifizialeko start-up eta enpresa berri bat. Beste adimen artifizial batzuek irudiak edo testua (ChatGPT) sortzen duten bezala, Sunok musika sortzen du. Ingelesez musikaren deskribapen bat eman, aukeran hitzak ere eta... minutu pare batean sortzen dizu musika. Gaur, Aberri Egunerako, euskal aberriaren ereserki bat egitea erabaki du proba gisa. Hortxe duzue.

Lezamako Udalak eta Elkar argitaletxeak antolatzen dute Mikel Zarate saria, 2024ko edizio honetan 14. edizioan dena. Haurrentzako irakurgai berriak sortu eta idazleen lana bultzatzeko asmoz egiten da lehiaketa, eta lanak aurkezteko epea apirilaren 30a bitartekoa da.

23. Korrika Irundik abiatu zenean martxoaren 14an ikusi genituen irudian, nola Bidasoa Santiago zubitik igaro zuten zenbait migratzailek, Lapurdirantz, nazioarteko muga gaindituta. Korrika amaitu delarik, desobedientzia zibileko ekintza hau nola eta zergatik antolatu zen jakinarazi dute.

Duela 5 urte abiatu zen ekimen hau, Helsinki izenekoa, Komunikazio Zientifikoan Eleaniztasuna sustatzearen aldekoa. Euskaraz ere badago beren manifestua, aldarrikatzen dituzten politikekin, eta aukera bat dago ekimenarekin bat egitekoa datorren asteazkenean, apirilaren 3an, webinar edo telekonferentzia kolektibo baten bidez. Hemen horri buruzko informazioa eta izena-emateko aukera.

Baltimoreko Francis Scott Key zubia, Dali izeneko kargaontzi batek bere aurka talka egin ondoren, erori egin da, gertakari ikaragarriaren ondorioz, gutxienez hildako bat eta hainbat pertsona desagertuta daude.

Auzitegi Nazionaleko epaileak, Santiago Pedrazek, atzera egin du Espainian Telegram ixteko aginduarekin. Asteburuan 3 orduko epea eman zien Internet zerbitzuei agindua betearazteko, ustez gaur goizean martxan jarri behar zen ordulari bat, baina horren ordez, gaur neurria izoztu du, eta aldiz, Poliziari eskatu dio Telegram ixteak zer ondorio lituzkeen. Tira, itxi balute erabiltzaileek zer egin zezaketen azalduko dugu laburki.

Gaur eguerdian duela minutu gutxi bukatu da Baionan 23. Korrikaren ibilbidea, 2.800 kilometro inguru egin ondoren. Azken kilometro edo tartea egin dute Ipar Euskal Herriko AEK-ko arduradun Boxente Claveriek eta Garazi Arrula editore eta idazle nafarrak, berak idatzia baitzen lekukoak zekarren mezua. Baionan irakurri duen Arrulak, jarraian duzue.

Telegram mezularitza aplikazioa Espainian ixteko agindu du Auzitegi Nazionaleko Santiago Pedraz epaileak. Lau erakundek jarritako salaketa baten ondorioa da (Mediaset, Atresmedia, Movistar eta Egeda). Salaketaren arabera, egile eskubideak bortxatuz edukiak banatzen omen dira Telegram bidez, eta kasua ebatzi bitartean, kautelazko neurria erabaki du epaileak, Telegram ixtea. Atzo arratsaldekoa omen da agindua, eta orain Espainiako ISP zerbitzuek (Internet konexioa ematen dutenek, hala nola Movistar bera edo Euskaltel, adibidez) agindua bete beharko dute. Larunbat goiz honetan Hego Euskal Herrian Telegram ibili badabil oraingoz, baina hortik irakurri dugu litekeena dela asteburuan funtzionatzeari uztea.

Administrazioa Euskaraz taldearen mezuetan ikusi dugu salaketa, kartel ulertezin honetakoa: "Diskriminaziorik gabeko Nafarroa baten alde, baina gutxiago 'gainera' gehiago". Gaztelaniazko bertsioa (argiki originala horixe, ez euskarazkoa) literalki (edo) itzultzen saiatu direlako izan daiteke agian... baina egindakoari itzulpena deitzea gehitxo litzateke itzultzaile lanbidearentzat. 

Eusko Jaurlaritzak euskara online ikasteko eta irakasteko Ingura plataforma digitala abian jarri du. HABEren Boga auto-ikaskuntza sistema ordezkatzera dator Ingura, eta A1 lehen mailatik C1 maila aurreraturaino eskainiko ditu edukiak, batzuk doakoak, eta beste batzuk euskaltegi edo edo autoikaskuntza-zentro bateko matrikula bidez eskuratzekoak. Hasteko A1 mailako atal doako eta irekia eskuratu daiteke, lau hizkuntzatan (euskara, gaztelania, frantsesa eta ingelesa), eta datorren 2024-2025 ikasturtean A1 ikastaro osoa eskainiko da, baina esan bezala matrikula ordaindu beharko da horretarako.

Tira, izenburuan batu ditugu, baina Matemarikari Euskaldunen Topaketak dira alde batetik, eta Hizkuntzalari Euskaldunen Topaketak bestetik. Baina Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) udan bere udako ikastaroen barruan antolatuko dituen biltzar hauetarako deialdiak orain egin dituenez, horra informazioa (eta matematikari-hizkuntzalaririk ere egongo da hortik, komunikazioa bietara bidaltzeko gauza denik).

Frantziako Lehiaren Agintaritzak Google-ri 250 milioi euroko isuna ezarri dio, merkatuaren lehiaren urraketa larriengatik, publizitate digitalaren sektorean egindako jarduerak direla-eta.

Ostegun honetan izango da Beñat Erezuma pedagogo adituak eskainitako Adimen Artifizialari buruzko azken Topagune Birtuala. Aste honetakoan "Adimen artifiziala hezkuntzan: aukerak eta erronkak" izango da gaia.

Mooteu Euskadi 2024 apirilaren 26an Eibarren izango da. Aurtengo jardunaldian, etorkizunari begira jarriko gara adimen artifiziala bezalako teknologiek zer eman dezaketen aztertu nahian. Informazio gehiago eta izena emateko: ueu.eus 

Venki Ramakrishnan Nobel saridunak bizitza luzatzeko estrategiak, zientzia eta bizitzaren luzapenaren aho-handi iruzurtiak aztertu ditu, loaren garrantzia, dieta osasuntsua eta faktore ekonomikoak nabarmenduz.

Oskar Alegria zinegilearen azken filma aurkeztu da astean Iruñean eta pentsatzen dugu laster izango dela herriz-herri ikusteko aukera. Oraingo honetan Oskarrek Paolo izeneko astoa aukeratu du filmerako lagun moduan, eta egindako ibilaldian grabatu du pelikula.