Sustatu

Martxoan aurkeztu genizuen Suno, nola erabil daitekeen musika egiteko baita euskaraz ere. Era honetako kalitatezko adimen artifizialeko lehen zerbitzua zela iruditu zitzaigun, eta agian hala izango da, baina beste bi asmakuntzaren berri izan dugu, Udio eta Sonauto, eta horiekin ere euskarazko piezak egin daitezke. Azken tresnarekin bereziki Xabi Ezpeletak egin duena, ikusgarri eta entzungarria: "Kantu berrikoiak: adimen artifiziala erabiliz sortutako euskal musika traiziolana."

Datorren apirilaren 20an, larunbat edo neskenegünarekin, Bekat'uros eguna, LGBTQIA+ kolektiboaren besta eguna, egingo dute Atharratzen. Iaz egin zuten lehen aldiz, Prefosta elkarteak (Basabürüko gazteen elkarteak) bere ostatuan antolatuta, baina aurtengoan herri osora zabalduko da ospakizuna, eta  eta harrotasuna eta genero disidentzia plazara aterako dituzte.

"Adimen Artifizialaren erronkak: teknologiaren garapena eta etika" mintegia egingo da gaur apirilak 16 arratsaldez, Donostian, Gipuzkoako Foru Aldundiko Etorkizuna Eraikiz espazioan (Gipuzkoako Foru jauregian) izango da, arratsaldeko 17.00etan. Streaming bidez ere jarraitu ahal izango da, izena emanda (hemendik).

Ekitaldia egin du gaur PuntuEus fundazioak .eus euskal domeinuen sorreraren 10. urteurrenean. Ia 15.000 domeinu daude .eus luzapenarekin gaur egunean, eta horien artean %70 euskaraz daudem non eta Euskal Herriko Interneten dauden webguneen %15ek hitz egiten du euskaraz (2023ko azterketa baten arabera).

Soziolinguistika Klusterrak urtero antolatzen duen Euskal Soziolinguistika Jardunaldia apirilaren 23an egingo da Gasteizen, Europa Jauregian. Urtero bezala, euskara biziberritzeko interesgarriak eta baliagarriak izan daitezkeen zenbait auziri helduko zaie egitarauan, baina aldi berean 20 urte betetzen direlarik Soziolinguistika Klusterra osatu zela, atzera begiratzeaz gain, prospektiba ere egingo dute: "Hurrengo 20 urteetan datorrenaz eta egin nahi genukeen bideaz hausnartuko dugu."

Juan Jose Araolaza Lahidalga (Zizurkil 1943-5-13) atzo hil zen Eibarren. Euskaltzale ezaguna eta saiatua izan zen, Elgoibarko eta Eibarko gizarte bizitzan eta euskaltzaleen artean ezaguna, eta baita podologo gisa egin zuen lanagatik. Tanatorioan zainduko du familiak gaur arratsaldez eta bihar larunbat goizez, eta hileta bihar 19.00etan izango da Eibarren (ikus eskela).

Gasteizko GEU euskaltzale elkarteak antolatu ohi duen Mikroipuin lehiaketaren 5. edizioa jarri du martxan. Apirilaren 28a bitartean martxan dago Twitter bidezko mikroipuin bilketa. Gai zehatz baten inguruko mikroipuin izan bekarko dira: Mina.

Eklipse kontuak direla eta, aste ekliptiko honetan, 2026koa Euskal Herrian izango dugunerako, adi ere ibili beharko dugu, aste honetako AEBetakoarekin gertatuturikoa ikusita. Lagun batek Googleko bilaketa estatistikak begiratu ditu, "begiko mina" nola bilatu den jakiteko, eta grafikoa aski argigarria da. 

Urtarrilean iragarri zuen Hitz Zentroak Latxa, euskarazko lehen LLM edo hizkuntza eredu handia, adimen artifizialeko ariketak ahalbidetzen dituen tresna. Orain, bere funtzionamenduari buruzko datuak bildu eta argitaratu dituzte. Euskarazko zenbait ariketa planteatuz sistemari, emaitza bikainak eman ditu. Mikel Artetxe adimen artifizialeko adituak laburbildu duenez, "Latxak %60,6 ateratzen du EGAko atarikoetan, ordainpeko ChatGPT onenak baino gehiago. Eta hori ez dugula horretarako entrenatu zuzenean!".

Datorren astean, apirilaren 15etik 17ra, Sormenaren Mundu Foroa (CWF24) egingo da EAEko hiru hiriburuetan (Bilbo, Gasteiz eta Donostia). Biltzarraren leloa hau da: "Kultura- eta Sormen- ekosistemak: Gobernantza-ereduak eta Berrikuntza".

Iazko azaroan Zinebi jaialdian estreinatu zen Arantzazu dokumentala, baina berriki hasi du herriz herriko emanaldi sorta bat sustapeneko webgune batekin: aukerak izango dira beraz filma ikusteko datozen asteetan. Eta merezi du, Arantzazuko santutegiaren historia eta bertako frantziskotarren bizipenak jasotzen dituen lan gomendagarria baita.

Euskaltzaleen Topaguneak 'Gero eta aldeko gehiago gizartean' ikerketa aurkeztuko du jardunaldi batean apirilaren 17an, Iruñean. Nafarroan euskararen aldekotasuna handitzeko diskurtso berriak eta argudioak aurkeztuko dituzte bertan.

Herenegungo Ipar Amerikako eguzki eklipse totalaren albistean Euskal Herrian 2026an izango denaz aurreratu genizuen zerbait. Detaile osoz informatzen duen webgune bat topatu dugu, eta horrekin eta datu batzuekin, artikulu osagarria egiteko aitzakia da hau.

Datorren astean egingo da berriro Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) antolatutako zientziari buruzko umorezko bakarrizketen saioa, Barredromoa. Hitzordua izango da UEUren egoitza akademikoan, Markeskuan, apirilaren 176an 18.00etan.

Euskal Wikilarien Kultur Elkarteak gidatzen duen Ikusgela proiektuak literaturako klasikoen inguruko bideoak egiteari ekin dio, Safo olerkigile greziarraren bideo batekin. Ikusgelak 72 dibulgazio-bideo argitaratu ditu gaur-gaurkoz: Filosofia, Ekonomia, Euskal literatura, Ingurumena, Erronka Digitalak eta Zortziko txikian sailetan banatuta. 2022an aurkeztu zen ekimena, eta ikasturtean zehar astero bi bideo argitaratzen ditu. Hurrengo asteetan, beraz, Literatura Unibertsaleoak izango dira.

Pasa den asteburu honetan Doraemonen 100 bat atal, 2015. eta 2018. urteen arteko ekoizpenak, igo dituzte Primeran plataformara, euskarazko audioarekin noski, eta azpititulu euskarazkoen gainera. Dragoi Bolarekin batera, euskaraz ETBn ikusi ahal izan den marrazki bizidunen serie oparoenaz gozatzeko aukera.

Gaur hil da, 82 urte zituela, Jose Antonio Ardanza kehendakaria. Carlos Garaikoetxearen ondoren, Eusko Alkartasunaren sorrera ekarri zuen EAJren krisian, 1985. urtean, bilakatu zen EAEko lehendakari, eta hamalau urtez iraun zuen karguan 1999. urtera arte, non Juan Jose Ibarretxek ordezkatu zuen.

Donostiako Giza Eskubideen 21. Zinemaldia apirilaren 12tik 19ra egingo da. 26 film luze eta 19 film labur programatu dira, eta horien artean Indarkeriaren oi(h)artzunak euskarazko filmaren estreinaldia izango da, Tamara Muruetagoiena aktibistaren esperientziaren inguruko dokumentala.

2017an hasi ziren martxan Amazon Go dendak Seattle hiriko adibide batekin. Dendaririk gabeko denda fisiko berritzailea omen zen: kontu bat ireki sisteman, denda fisikoan sartu, jarri saskian produktuan, irten, eta kamera, sentsore eta adimen artifizialeko zerbaitek zure erosketak konputatu eta ordainaraziko zizkizun kontu korrontetik. Aste honetan jakin da milaka langile (urrutiko dendariak) ari zirela Indian sistema monitorizatzen eta erosketak begiz eta eskuz konputatzen; eta kaleratu egingo dituzte sistemak itxura batean ez duelako etorkizunik horrela.

Bihar astelehena, apirilak 8, eguzki eklipse total bat ikusiko da Ipar Amerikan, Estatu Batuetako geografiako eremu zabal batean. AEBetan izateak arrabots mediatiko handia ekarri duela dirudi, ikusiko ditugu hainbat irudi bihar... Baina Euskal Herriari dagokionez ere ez dugu asko itxoin beharko, eguzki eklipse totala izango dugu 2026ko abuztuaren 12an.