Sustatu

Dokumental interesgarri bat ari da zirkuitoa egiten Euskal Herriko zenbait pantailatan: Arantzazu du izenburua, eta azpititulu gisa, 36 zentimetro, 5 mende, eta herri 1. Zifra horietan bat zalantzan jarri du Sustatuko editore Luistxo Fernandezek Ttap agerkari digitalerako egindako kolaborazioan (zeina aldizkariko azken alean azaldu den). 5 mende dira Arantzazukoak benetan?

Kostatu zaigu akaso pixka bat, baina Mastodon-en dago jada Sustatu. Mastodon.eus instantzia euskaldunean, zehazki. Baina ez gara joan Twitterretik (etxe honetan ez diogu X esaten, esan dezala nahi duena Elon Muskek). Bi kasuetan, Sustatun argitaratzen diren albisteak zuzenean agertuko dira jario sozial horietan, baina aldi berean arreta pertsonalizatua ere eskainiko diegu bi plataformei, eta ahal den neurrian interakzio zuzena egingo dugula agintzen dizuegu.

Joan den ostiralean izan zen, iragarri bezala, Gurot app/jokoaren finala Bilbon, San Mamesen, eta  Gamiz-Fikatarrak taldea suertatu zen irabazle. Taldekako lehia amaitu da final handiarekin, baina Gurot-en jokatzea dago oraindik, egunero, aplikazioa Android eta iPhone/iOS bertsioetan erabiliz. Bizkaiko udaletako euskara zerbitzuen Alkarbide koordinazio bilguneak kudeatzen du Gurot, eta aplikazioaren eta Gurot.eus webgunearen egungo bertsioa CodeSyntax-ek egin du, Sustatu egiten duen enpresak.

Adimen artifizialeko aukera gehiago, ohiko albistea sasoi hauetan. Kasu hauetan, Microsoft eta Googleren tresna bana, gauza bat egiten duena: argazki bat eman, eta horrekin abatar hiztun bat sortzen dizute, testu bat irakurriko duen bideo bat. Maila esperimentaleko tresnak omen dira horiek, baina Synthesia enpresa kaletatu berriak jada komertzialki egiten ditu, ustez euskaraz ere bai.

Adimen Artifizialaz asko jarduten dugu, eta bereziki interesatzen zaigu euskaraz gauzak sortzeko tresna batzuek erakusten hasi diren gaitasuna. Eremu horretan multimedia (bideoa, audioa) sorkuntzan ere aurrerakuntzak gertatzen ari dira, eta hemen bildumatu ditugu 2024 hasiera honetako zenbait material.

Donostiako Kursaal aretoan egindako ekitaldi batean aurkeztu du EITBk gaur Makusi, haur eta gaztetxoentzako euskarazko plataforma. Makusi.eus webgunean ikusgai dago jada, eta app ere ere eskuragarri dago. Doako haurrentzako euskarazko lehen plataforma digitala da, eta horrez gain, garai bateko Betizu Klubaren oroigarri edo, Makusi Kluba aktibitateen komunitatea ere badakar proiektuak berarekin.https://www.primeran.eus

Gurot app-jokoaren denboraldiko finala gaur jokatuko da Bilbon, San Mames estadioan, arratsaldeko 18:30etatik 20:30etara. Tribial erako jokoa da Gurot (Android eta iPhone/iOS bertsioetan), gaztetxoentzako pentsatua edukien aldetik, eta lehiaketa fasea (taldekakoa) martxo eta apiril artean jokatu zen arren, bestela ere konektatzen ahal da bat eta jokatu dezakezu zure jakintza testeatzeko. 

Maiatzean beteko dira 100 urte Euskal Mendizale Federazioa (EMF) sortu zela, orduan ere oihartzun handia izan zuen eta Elgetan izan zen ekitaldi batean (1924ko maiatzaren 18an). Mendeurren hau ospatuko du EMFk logikoki, eta izen aproposa ere asmatu diote: Mendiurrena.

Crackerren eta Interneteko gainerako gaizkileen kontrako polizia operazioen albisteak ohikoak dira, baina joan den asteko honek arreta deitu digu bereziki: PhaaS zerbitzu bat eskaintzen zuten talde bat harrapatu ditu, PhaaS delarik Phishing-as-a-Service hala nola SaaS zerbitzu ohikoak, Software-as-a-Service, delako zerbitzu informatiko bat zeure etxean garatu beharrean online kudeatu eta kontratatzen duzunean. PhaaS, beraz, phishing egiteko zerbitzu kontratagarria da, phishing delarik metodo multzo bat, non egiten dena da amua bota jendearen identitate eta pasahitzak eskuratzeko, horrela inoren diru-kontuetan sartu eta lapurreta edo iruzurra egiteko.

Segura Irratiko eta Twitcheko zuzenekoan tratatu dugu, batetik, anime japoniar batean nola erabili duten euskara hizkuntza bat asmatzeko (Mushoku Tensei). Eta bestetik Reka izeneko adimen artifizialarekin jardun dugu, euskaraz bikain berriketan, eta baita irudiak tratatzeko duen gaitasuna testeatzen. Zuzenean Luistxo Fernandez Sustatuko editoreak hortzekin eutsi dio CD disko bati ea zer ikusten zuen Rekak... Test hori ikusi nahi baduzu, segi.

Euskal Herrian Euskaraz taldeak deitua du gaurdanik datorren igandera arte (apirilak 21-28) Euskaldunon Harrotze Astea deitu dutena. #EuskarazTaHarro traola sortu dute, eta helburua da "euskararen aldeko borrokak kaleak ikustaraztea eta indartzea; euskaltzaleei borroketan parte hartzeko ilusioa eta motibazioa piztea; eta Euskal Herri euskalduna aldarrikatzea". Ekimenarekin eta aldarrikapen horrekin bat eginez, sareetako euskal eduki sortzaileen talde batek agiria kaleratu du, eta atxekimenduak biltzeari ekin dio.

Euskara eta abertzaletasuna gurutzatuko dituen eztabaida saioa izango da bihar, apirilak 23 asteartearekin, Elgoibarren 19.00etan, Auta Agirre kulturgunean. Elgoibarko Izarra herriko euskara elkarteak antolatu du, Zergatik eta zertarako euskaldun? programaren barruan (hemen iaz antolatu zuten beste baten berri.

Ana Malagon iritziemailearen Cottage Zaharretik newsletter edo berripaper digitalera harpidetuta daudenek zera jaso dute bart gauean: "Hau idazten ari naizen bitartean hauteslekuak itxi berri dira eta ez dut analisi mamitsurik egiteko materialik." Eta hala ere, analisi mamitsua ere eman digu, termino politiko bat ekarriz solasera bide batez: "Gatopardismoa gure garaiko ezaugarrietako bat delakoan nago eta susmoa dut gaurko Euskal Autonomi Erkidegoan hauteskundeetan ere, dena aldatuko dela guztiak berdin jarraitzeko."

Manga komiki sorta batean oinarritutako anime-a (marrazki bizidun japoniarrak) da Mushoku Tensei. Fikziozko mundu berezi samar batean gertatzen da akzioa, eta mundu horretako giza arrazaren hizkuntza... euskara da! Idazkera asmatu batekin errepresentatzen den euskara eta, izatez, euskara naturala ere ez dirudiena. Euskaldunik erabili gabe asmatu duten euskara moduko bat.

Adimen artifizialeko esparruko albiste eta nobedadeek ez dute etenik. Txat, berriketa edo testu sorkuntza euskaraz bikain egiten dutenak ere badira (ChatGPT 4.0 bereziki, ordainpekoa), eta berriki entzun dugu Claude 3 Opus ere bikain aritzen dela. Reka Playground da holako beste bat, euskaraz ederto dabilena (32 hizkuntza dakizki), Kaliforniako Reka enpresak atera berri duena. Datu gehigarri bat Rekari buruz: informatikari euskaldunak ari dira en`resa honetako lantalde txikian jo ta sua.

Segura Irratiko zuzeneko saioan, bi kontu. Batetik adimen artifizialarekin musika sortzeko tresnak jaio direla bat-batean, eta espektakularrak direla baita euskarazkoak sortzen, adibidez Suno eta beste batzuk. Bestetik, eguzki eklipse totala, nola izan zen Estatu Batuetan duela egun batzuk eta nola aukera izango dugun bi urte barru Euskal Herrian.

AEK-k irakasle izateko ikastaroa eskainiko dugu. Online izango da maiatzaren 3tik ekainaren 21era, baina adi, matrikulazio epea apirilaren 23an amairtzen delako.

Duela astebete izan zen urteko super-gertakaria, Gabarraren ospakizuna Bilboko Itsasadarrean, Athletic Clubek Espainiako gizonezko futboleko kopa irabazi ostean antolatutakoa. Masiboa izan zen jarraipenean, eta baita hedabideek (eta herritar askok, bertaratu ez zirenek euskaldun askok tartean) eskainitako arretan.Poztasunaren aldetik askorentzat zoragarria izan zen, baina kritikak ere eragin zituen gauzak. Hizkuntzaren erabileran, hain zuzen ere.

Maiatzean jokatuko da Algaraka bakarrizketa lehiaketa. Bergarako Jardun Euskara Elkartea eta Goiena Komunikazio Taldea dira antolatzaileak eta lau saiotz osatutako da egitaraua. Bakarrizketariek izena emateko aukera ostirala arte dago, apirilaren 19a arte, Algaraka.eus  webgunean egin daiteke.