Luistxo Fernandez

2021 honetan maskararen erabilera orokorra da, kalean eta eremu formal gehienetan (lana, topaketa publikoak...). Eta badirudi Covid-19aren pandemia osoa maskara jantzita gabiltzala. Baina sarean ikusitako iruzkin batek pentsatzen jarri nau, maskara oso berandu hasi zela erabiltzen. Eta gainera, kanpoaldean maskara erabiltzeko derrigortasunetan asko insistitu den arren, nahiz eta aire librean kutsatzeko aukerak txikiagoak diren, barrualdeetan maskara erabiltzeko araua izan zen beranduen ezarri zen. EAEren kasuan, lantokietako maskara 2020ko azaroaren 6an bihurtu zen derrigorrezkoa. 

First Dog in the Moon kazetaritzako tira-egile eta komikilari australiarra da, Andrew Marlton benetako izenez, The Guardian egunkariko ilustratzaile nagusietako bat. Lagun baten bidez, Leave Trans Kids Alone! (Pink Floyd-en abesti bati erreferentzia eginez) tira ikusi nuen, egokia eta polita iruditu zitzaidan, eta lagun batzuen laguntzarekin egokitu dugu euskarara. Hemen bakoitzak bere matraka, neuk neurea, ados bainago First Dog-ekin, No, it's not complex: Ez, trans eskubideen kontua ez da konplexua, sinplea da oso.

Sexuak eta politikak, kontu katramilatsuak kasu askotan (adibidez, haurdunaldi subrogatuaren gaia), baina puntu batean bederen, uste dut oso sinplea dela gaia. Trans politiken alorrean, esaterako. Test sinple batek argitzen du auzia, nire ustez. (Artikulu honen audio bertsioa irten da ostiral honetako Ttap aldizkarian; hona testuzko bertsioa ekarri dut / Ilustraziorako alderdi jakin baten mezu bat aukeratu dut: ez dut alderdi hori [Alternatiba] aipatzen artikuluan, baina Trans Ikusgarritasunaren Egunean zabaldu zuten txioan irudi eta mezu ona eman zutela iruditu zitzaidan, eta horregatik ekarri dut hona).

Sare sozialetako eztabaida giroa gogorra da agoantatzeko. Baina ez dut uste, honezkero, honi nobedadea deitu diezaiokegunik. Teknologia berriak ere, ezingo ditugu betiko “berri” izendatu. Kontu batzuk, honezkero aspalditik daude hemen. (Artikulu honen audio bertsioa irten da ostiral honetako Ttap aldizkarian; hona testuzkoa, esteka batzuekin).

Oscarretarako egiten den aukeraketa progresiboen "mozketetan", kanpoan geratu ziren joan den asteburuan Moriarti euskal ekoiztetxekoak La Trinchera Infinita gaztelaniazko filmarekin. Lastima. Lehia latza izaten da, eta oraingoz aurrera egindako filmetan, peliklula errumaniar batek deitu digu arreta: Colectiv. Gainera, ez bakarrik ingelesez ez den filmen lehian jarraitzen du, baita dokumental onenerako hautagaien artean ere,

Chill Mafia auzia astean ibili da bueltaka. Saiakera txiokatu batean, Aitor Bizkarra bertsolari eta iritzigile komunistak auziaren bi fase definitu ditu: 1) "Bideoklip fasea" eta 2) "Meme fasea (batzuek irainen eta amenazuen fasea ere esaten diote)". Faseen deskribapena jarraian, eta iritzi batzuk (Bizkarraren gogoeta sakon osoaren bonusarekin).

2021. urtea txerto kanpainekin has daitekeela ematen du. Albiste ona iruditzen zait, baina polemika handi batekin ere egingo dugu topo: Negazionistek tabarra handituko dute, txertorik ez hartzeko aldarriak eginez, eta jende askoren artean zalantzak sortuz. (Joan den asteburu honetako Ttap aldizkarian audio eran joan dena, honako testu formatuan)

Gaur dira 30 urte Euskaldunon Egunkaria jaio zela. Urtemuga biribil honetan Berriak gaur artikulu sorta interesgarria dakar. Durangoko Azokaren lehen eguna 6ko hau suertatu zen 1990 hartan, eta gauzak oroitzeko eguna dugunez, Egunkaria aurkeztu zen egunean aurkeztu zen beste kontu bat ere oroitu nahi dut gaur: Egunero egunkari proiektua.

Euskarazko hedabide digital berri bat jaio da, Independentea izenekoa. Koronabirusaren negazionistak (Osasuna eta Eskubideak taldekoak), Iruña Veleiako gose greba antolatu zutenak, eta halako iritzi heterodoxoen biltegi bat dela dirudi. Berria egunkariaren kontra ere egiten dute webgunearen aurkezpenean.

Ttap agerkari-aplikaziorako audio fitxategi gisa grabatu nuen hau, eta urriaren 23ko alean argitaratu zen. Hona testu moduan: Covid gaitza gainditu dutenen erregistrorik ez dugu, ezta bakoitzak noiz zein test izan duen. Pribazitatearen urraketaren mamuarekin, baliagarria izan zitekeen tresna bat demonizatu dugu. Eta gaiak merezi du eztabaidatxo bat gutxienez, aukera deblauki baztertu aurretik.

Osasuna eta Eskubideak izena hartu duen talde batek karabana manifestazioa eta elkarretaratzea deitu du biharko, Hego Euskal Herriko lau hiriburuetatik irten eta bateratzea egiteko Arantzazun (Gipuzkoa). Prentsaurreko batean zientzia eta "afirmatibismoa" aldarrikatu arren, Plandemia konspirazioarekin eta negazionismo deitu denarekin identifikatu daitekeen talde euskaldun bat da, euskal esoterismo magikoen oinordeko zuzena.

Azpidatzi itzulien egoera legala halamoduzkoa da. Testu pusketak besterik ez dira, baina dialogoak gidoiaren parte direnez, eta gidoiak ere copyright-dun materiala, egon liteke zalantzarik ea legala den ala ez azpidatzi itzuliak banatzea. Azpitituluak-eus-ek ez du era horretako arazorik 12 urtetan, baina aurtengo udan jaso du mehatxu bat, eta film batzuk kendu egin behar izan ditut webgunetik. Hala ere, eskuragarri daude sarean oraindik. Ez dira nolanahiko filmak gainera, munduko animazio-ekoizle dotoreenak egin du mehatxua, Ghibli etxeak, Hayao Miyazaki jeinu japoniarraren ekoiztetxeak.

Oporrak hartu ditut gaur eta, egun batzuk barru, bidaia dut programatuta. Ez naiz fio, oraindik, joaterik izango ote dudan. Pandemia egoera, 5 eta 10 egunetan, datuak norabide batean gehiegi okertzen badira, dela nire etxean, dela oporren jomugan, dena hankaz behera gera daitekeela badakit. Badaezpada, aseguru bidez diru itzulketa lotuta dut.

Joan den astean, UEUko uda ikastaroen irekiera birtualean, Koldo Garcia genetistak sarrera hitzaldia egin zuen. Alkandora koloretsua zeraman Garciak, eta bere aurkezle Xabier Landabidea Deustuko irakasleak nabamendu zuen bazegoela intentzio bat horretan, aldarri bat kolore hauez jabetu diren Boogaloo mugimenduen kontrakoa. Beste txiolari bati ere ikusi nion, Beñat Irasuegiri, agerpen bat Twitterren ildo beretik: jantzi ditzagun koloreak alkandoretan, ez dezagun onar ultraeskuin arrazistaren apropiazio kultural hau gertatzen. Nik ere lagun hauekin bat egiten dut, apur bat harriturik Bogaloo delako tribuaren hautu estetikoarekin... Kontuak azalpen bat behar duelakoan, lerrotxo batzuk jarraian..

15-17 urte bitarteko ikasleak matxakatu dituzte klaseen luzapenarekin, lan eta etsaminen estres gehiagarriarekin... Guztiarekin, semeari egiteko interesgarri bat bidali zion irakasle argi batek: maskara bat egin. Bikainak sortu dituzte berak eta ikaskideek. Nik ere pentsatu dut nolakoa egin nezakeen, kontzeptuala, Hondarribiko alarde matxistaren alegoria bat, pertsona zehatz bati eskainia. (Artikulu hau da Ttap aldizkari digitalaren ekainaren 5eko aleko audio-pieza baten testu-bertsioa)

John Scalzi idazlearen zientzia fikzioko lan batean, Head On izeneko eleberrian, Hilketa izeneko kirol bat da protagonista. Hilketa, horrela idatzia, euskara batuan, H eta guzti. Futbolaren aldaera bat da, 11 laguneko taldeak lehiatzen baitira, baina baloian dago koxka: sareetan gol sartzeko, lehenbizi aurkako taldeko jokalari bati burua moztu behar zaio, eta buru horrekin jokatu gola egiteko.

Gogoratu lehen araua koronabirusaren garai honetan: Etxean geratu. Baina ezinbestean irten beharra baduzu, maskara eroatea lagungarri izango zaizu, eta erantzukizun keinu bat ere izango da ingurukoekiko. Maskara horniketa oso murritza denez eta lehentasuna profesionalek dutenez, etxean egindako maskarak alternatiba bat izan daitezke. Ez dira ezgauzak, balekoak dira, eta erraz egin daitezke.

Maskara jantzita nabil kaletik gaur goizetik. Koronabirusaren krisi honetan, azken egunetako hausnarketa baten ondoren, farmazian erosi etxekoentzat, eta kalea zapaltzekotan horrela irtetea erabaki dut. Atzo bertan, ETB1eko gaueko albistegian esan zuen kazetari batek, denda txinatarrean saltzailea maskaraduna ikusirik, esan zuen bere piezan "maskara ez dela beharrezkoa". Baina begiratu Txina eta Koreako irudiak, hilabete eta erdi da han denak dabiltzala maskararekin.

Bisurtearen egun gakoa dugu gaurkoa, otsailaren 29a. Egutegien logika bihurria lau urterik behin are gehiago bihurritzen duen faktorea. Niri galdetzen badidazue urriak zenbat egun dituen, ez dakit 30 eta 31 diren. Ostera, hemengo taula honetako kalkuluak buruz eta segundu gutxi batzuetan egiteko gauza den pertsona bat ezagutzen dut.

"Datu irekiak eta gizarte-ekintza" gaiaren inguruan ikerketa bat egiten ari dira Deustuko Unibertsitateko ikerketa batean. Doktoradutzako ikasle batek galdera batzuk zuzendu dizkigu, CodeSyntax enpresan dugun ikuspegiaz, eta pertsonalki erantzun dizkiot. Galde-erantzunek interes pittin bat izan dezaketelakoan, honaxe ekarri ditut.