Zelako aurrerakada egiten ari diren euskarazko Wikipedian emakumezkoen biografiak osatzen, genero desoreka (oraindik nabarmena, ikus grafikoa zein argia den) konpontzen saiatzeko. 15.000 emaklumezkoren biografiaren langa igaro izana azaldu dugu hain zuzen Twitch bidez eta Segura Irratian egin dugun zuzenekoan.

Zuzeneko bi ariketekin bete dugu Segura Irratiarekin eta Twitch bidez egindako saio hau. Batetik, Un Cop Al Dia aplikazioan jokatu dugu zuzeneko partida, Egunean Behin jokoaren katalanezko bertsio irten berriarekin. Bestetik, Chat GPT adimen artifizialeko sistema berritsuarekin aritu gara, demostratzeko:

• a) euskara ondo ulertzen du
• b) euskaraz erantzuteko gai da, guztiz zuzen egin ez arren
• c) lotsarik gabe esaten ditu gezurrak

Aste honetan Euskaldunon Egunkariaren itxieraren 20. urteurrena izan dugu. Kolpe traumatikoa euskal kulturarentzat eta euskararentzat. Interneteko hedabide gaztea zen Sustatu orduan, eta gure artxiboari begiratuz gogoratu dugu hura Twitcheko eta Segura Irratiko zuzeneko honetan, izan ere, 2022ko otsailean eta martxoan gai hartaz idatzi ziren dozenaka artikuluak gordetzen baitira geure biltegian.

Twitcheko zuzenekoan, beste bideo bat entxufatu dugu: ingelesez entzun ahal izan da Game of Thrones telesaileko pasarte bat Segura Irratian, baina Twitcheko zuzenekoan azpidatzi euskaldunekin ikusi ahal izan dugu. Horixe baita albistea, 21. mendeko telesail entzutetsuen eta arrakastatsuena, osorik euskaratua dagoela: 8 denboraldiak, 73 aatalak.

CodeSyntax eta Sustatuko lankide Mikel Larreategik EITBren Nahieran streaming zerbitzu eta bideo-biltegiaren bertsio erabilgarri eta API bat sortu zuen 2016an. 2020an Asier Musak web aplikazio gisa hobetu zuen proiektu hura (ikus Sustatun), eta orain Larreategik berriro egokitu du kodea. 

Aurreko asteburuan emandako 2023ko Argia Sarietan, guri bereziki interesatzen zaigun Interneteko Argia Saria kategorian, Mastodon.eus eta Mastodon.Jalgi.eus  zerbitzuek gorpuzten duten Mastodoneko komunitate euskaldunari eman zioten. Mezuak trukatzeko komunitate gisa eta Twitterren alternatibatzat har dezakegun Mastodon plataformaz hitz egin dugu beraz Segura Irratian eta Twitchen eman zen zuzeneko honetan, orain hona dakarkiguna artxibatzeko.

Egunean Behin 11. denboraldiaren itzulera, Egun On Euskadi saioan egon da Sustatu eta CodeSyntax-eko Luistxo Fernandez lankidea. Hodei Esnaola aurkezlea eta berarekin batera ziren jokalariek zuzeneko partida ere egin dute. Bide batez, Cwis Bob Dydd bertsio galesa ere martxan dela komentatu duug.

Duela aste batzuetatik kezka piztu da Interneteko erabiltzaile euskaldun eta katalanen artean, Google gure hizkuntzan diren emaitzak diskriminatzen dituela gaztelerazkoen alde, baita informazio euskaraz esplizituki euskarazko konfigurazio batetik egindakoan. Googlek kontuari arrera jarriko diela erantzun die katalanei, eta euskaraz ere kezka bertsuak ditugula esatean, mesedez begiratzeko hizkuntza minorizatu guztien kasua, hor ere erantzun digute ingelesez baietz, hizkuntza guztiei erreparatu nahi dietela. Honetaz jardun dugu, beste gauza batzuen artean, Twitcheko aste honetako zuzenekoan.

Piqué eta Shakira. Sareetan kontu honek makina bat komentagai eragin ditu, baita euskaraz ere (Onintza Enbeitaren eta Ane Fernandezen artikuluak kasu, egin klik). Baina guk arreta jarri dugu Kai Nakai euskal sarelari eta kantariak egindako euskarazko bertsioarekin. Play eman diogu eta komentatu Segura Irratiko eta Twitcheko gure zuzenekoan.

Segura Irratiko eta Twitcheko zuzenekoan komentatu dugu UZEIk martxan jarri duen tresna berri bat, Neoloteka edo euskarazko neologismoen biltegia. Bide batez UZEIk azken urte hauetan Euskaltzaindiarekin egiten duen kontu bat ere aipatu dugu: urteko hitzaren aukeraketa. Hori abendu amaieran izan zen, baina komentatu dugu saio honetan ere (sorpresa handirik ez hitz aukeraketan, ZORIONEKO izan zen 2022ko hitza, eta badakizue zergatik).

Ttap aldizkariarako egindako kolaborazioa da audio hau, Sustatuko editore Luistxo Fernandezek egina. Euskarazko Wikipedia iritsi da kalitate eta artikulu kantitate izugarri handietara, gure hizkuntzaren estatus globalari dagokionaren oso gainetik. Ahalegin horretan, itzulpen automatiko neuronalak lagundu digu, adimen artifizialaren alor interesgarri batek. Eta adimen artifiziala testu sorkuntzan nabarmentzen hasiko den une honetan, uste dut adibide bat dugula hemen, non erakusten den artifizioak, teknologia berri honek, lagundu egin gaitzakeela euskarazko proiektuetan ere.

Komentatu ditugu zenbait gauza Segura Irratiko eta Twitch-eko zuzeneko honetan: Bernardo Atxagaren Xola liburua nola japonierazko luxuzko edizio batean sartu den; EITBk KomikiAPP izeneko aplikazioa kaleratu duela; eta Sustatun egin genuen lotsagabekeria hau: artikulu hau gazteleraz idatzi, zertaz eta Bertsolari Txapelketako Nagusiko finalaz. Ikusi eta adi, ze azalpen argi bat dauka kontuak.

Durangoko Azokaren egunak direla eta, Sustatuko Luistxo Fernandezek eta Segura Irratiko Ainitze Jauregik bertako Kabia egitarau digitaleko kontuak komentatu dituzte. Tartean, Appa Hi aplikazioa berrituta aurkeztu dela, non eta lehen Oñatiko hitanoa ikasteko balio zuen, orain euskara baturako ere balio duen (eta etorkizunean beste euskalki aldaera batzuk ere sartu dira). Aplikazioa zuzenean erakutsi ahal izan dugu bideoz Twitchen.

Sustatuko Luistxo Fernandezek eta Segura Irratiko Ainitze Jauregik aktualitate teknologikoa izan dute hizpide: adibidez, nola sortu den Twitzlariak web aplikazioa, eta zuzenean probatuz, ikusi dute baietz, Twitchen zuzeneko bat denean (Sustatu eta Segura Irratiaren hau kasu), webguneak abisatzen duela :-) Era berean, Rikardo Arregi Kazetaritza Sariak komentatu dituzte, eta Egunean Behin jokoaren baitan sustapen kanpaina berezia: telefonoak nola euskaratu!

CodeSyntax eta Sustatuko lankide Urtzi Odriozolak tutorial bat prestatu digu bideo honetan. RaspberryPi eta Retropie softwarea erabiliz, kontsola merke bat nola muntatu erakutsiko digu bideo honetan. Hainbat sistema ezberdin emulatzeko gai da, Mario Bros sortako joko zaharrak adibidez.