Espazio zabaleko euskal toponimia

Honako objektuak dituzte wikilariek katalogatuta Wikipediako kategoria honetan:

Elkano mendiak Pluton planeta nanoan daude. Pigaffeta mendien ondoan daude, Ctulhu eskualdetik hegoaldera. Izendapen ofizialean C-rekin agertzen da Elcano, baina Pigafetta bezala, bi izenak munduari lehen bira eman zioten marinelenak dira, Juan Sebastian Elkano kapitainarena eta Antonio Pigafetta kronikalari italiarrarenak (zeinaren idatziengatik ezagutzen da detailean bidaia hura.

Pertsona izenak dituzte, halaber, bi asteroidek, eta kasu hauetan izendapen ofizialak zenbaki batez aurreratzen. Hona biak:

• 2423 Ibarruri izendatua dago 2. mundu gurren Armada Gorrian borrokan hil zen Rubén Ruiz Ibarruri bizkaitarragatik, Dolores Ibarruriren semeagatik.
• 6192 Javiergorosabel, berriz, Javier Gorosabel (Eibar 1969 - Donostia 2015) astrofisikariaren omenez izendatutakoa da. Gazte hil zelarik, haren heriotzaren ondoren izendatu zuten.

Izen mitologikoagoak dituzte, pixkat Su eta Garren estiloan, beste bi elementu hauek:

• Ekhi Patera da eguzki edo ekhiaren omenez izendatua, patera delarik satelite batzuetako sumendiak izendatzeko termino astronomikoa. Kasu honetan Jupiterren orbitan dagoen Io satelite guztiz bolkanikoan identifikatutako sumendietako bat da, ez edozelangoa, 51.7 kilometroko diametroa baitu.
• Suge Facula formazioak berriz, sugeari zor dio izena. Ofidioen izen sorta bat banatu zen bere garaian, hainbat hizkuntzatako sinonimoekin, Merkurioko planetako gainazaleko formazio batzuk izendatzeko, eta bat euskarazkoa tokatu zen. Faculak, astronomian, dira gainazal batzuetan ikusten diren formazio distiratsuak. Sumendi, inpaktu-krater ala zehazki ze jatorri duten ez da egoten beti argi.

Azkenik, azkenengo izen bat: Galdakao kraterra. Duela 20 urte izendatua, eta orduko albistea ere Sustatun gordea duguna. Marten planetan dago eta hau ere ez da xtkia, 35 kilometroko diametroa duen inpaktu-krater bat baita, hau da, asteroide edo halako gorputz batek eragindakoa.

Irudi batzuk

Su eta Gar planeta eta izarraren irudi batzuk zabaldu dira, hala nola Wikipediara igo duten hau...

Baina hori irudikapen bat besterik ez da. Izatez, ez da optikoki sistema hori (GJ 486) ikusterik, eta gehienez beren posizioa susma dezakegu Virgo konstelazioan, hemen:

Merkurioko lurrazala ilun samarra da. Bertan Ipar hemisferioan dago Suge Facula.

Hortxe, laukiaren erdigune samarrean puntu zurixka, Suge Facula:

Marten, Galdakao ekuador aldean dago:

Gusev kraterretik gertu hain zuzen:

Koloretsua da Io satelitea, sumendiz betea. 

Hego hemisferioan dago bertan Ekhi Patera, sumendi euskalduna:

Eta are urrunago, Pluton planeta nanoa.

Bertan, hego hemisferioan daude Elkano mendiak: