Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen indarguneak eta mugak arazoen konplexutasunaren ikuspegitik ulertu.

Adimen artifizialaren aukerez idatzi dugunean Sustatun (eta sarri ari gara horretan), euskarak esparru honetan egin ditzakeen aurrerapenez ere itxaropentsu idatzi ohi dugu. Baina gehiagotan jarduren dugu, beharbada, AAren arriskuez, egiten diren disparateez, sortzen den slop edo zaborraz eta halako kontuez. Kontraste egiteagatik honekin, ikuspegi positibo baten arrazoitze saiakera bat dakarkizuegu gaur.

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu dira. Horietako bat da 42, beti poetikoki erantzuten duen AA txata.  "Zein da Italiako hiriburua?" galdetzen diozu, eta erantzuten du: "Erloju baten taupadan ezkutatzen da, zahar koloreko kafetegi batean esnatzen den hiri bat".

Hilen agerpena mimetizatzeko balio du adumen artifizialak (AA), Pello Zabalaren kasuak erakutsi digun bezala, baina baita bizidunentzat ere. Bereziki alferrak eta aberatsak badira, zertarako ahots eta irudiz agertu zerbaitetan adimen artifizialak ordezka baitzaitzake? Adibideak jarraian.

Euskaraldiaren motiboz estreinatu zuen EITBk Ahalaken fikziozko podkasta, eta bere zortzi atalak entzungai daude jada Guau plataforman. Euskararen jatorriari buruzko misteriozko fikzio bat, objektu eta pasarte historiko erreal desberdinak lotu dituena. Une horietako bat, Arantzazuko 1968ko Euskara Batuaren sorreraren batzarra, eta hori agertzen den atalean audio-zinta zahar bat agertzen da errelatoan: Pello Zabala fraide, idazle eta meteorologo zenaren ahotsa da, adimen artifizialez (AA) berregina (2022an hil zen Zabala).

Google (edo bere enpresa matrizea, Alphabet) munstro bat da, hainbat adarrez osatua, eta badirudi bakoitza bere aldetik, hor ari direla alde guztietan adimen artifiziala (AA) sartzen. NotebookLM-rekin sorkuntzarako emandako aukera berri-berriaz gain, Veo izeneko bideo-sorkuntzakoa ere badute (Veo 3 bertsio harrigarriarekin) eta orain beste tresna bat ere publiko egin dute: Google AI Studio. 

NotebookLM tresna, duela aste batzuk Sustatun aurkeztu genuen AA erraminta harrigarria, mugikorrean erabili daiteke orain aplikazio bidez (Android bakarrik oraingoz). Era berean, funtzio berri bat gehitu diote, Youtubeko bideoetatik laburpena egiteko aukera.

Adimen emozionalarena beti iruditu zait susmagarri samarra niri, eta badakit honetan jende gehiena ez dela ados egongo nirekin. Baina tira, noa gaurko auzira. Kontua da oraintsu adimen artifizialaren (AA) inguruan zabaltzen ari den joera eta moldeetan, adimen emozionalarekin lotu daitekeen ukitu edo jite bat sartzen ari direla sistema horietan. Eta emaitzak, negargarritik oso arriskutsura egoteko bidean daude. AA sikofanteak sortu dituzte, koipelustreak esango dut nik. Eta potentzialki min asko emateko modukoak.

Iragarri genuen bezala, asteazkenean (apirilak 30) izan zen mahai-ingurua EHUn, Euskararen Erronkak unibertso digitalean: Adimen Artifiziala. Hizlari izan ziren Xabier Arregi Hitz Zentrokoa, Leire BarañanoEuskorporakoa, Aitzol Astigarraga Elhuyar eta Oraikoa, eta Jon Sarasua (telematikoki atzerritik) Euskaltzaindiko Euskararen Gogoetagunekoa. Osorik ikus dezakezue grabaketa hemen, eta laburpen bat irakurri.

Garapen teknologiko harrigarri horietako bat. Atzo iragarri zuen Googlek bere NotebookLM tresna ez oso ezagunean audioak sortzeko gaitasuna 50 hizkuntzatara hedatu duela. Probatu dugu (beste teknofilo batzuek ere bai), eta harrigarria da. Entzun emaitzak artikuluan.

Bihar asteazkena, apirilak 30, mahainguru bat izango da Leioako EHUren kanpusean. Euskararen Erronkak unibertso digitalean: Adimen Artifiziala, 11.45etan, Zientza eta Teknologia fakultateko paraninfoan. Bertan izango dira hizlari, Orai/Elhuyar, Hitz Zentroko, Euskorpora proiektuko eta Euskaltzaindiaren Euskararen Gogoetaguneko ordezkariak.

Inori burutatu zitzaiokeen adimen artifizialaren (AA) bidezko aplikaziorik zatarrenetakoarekin topo egin dugu. Cringe edo krinje ematekoa, euskaraz esan dezakegu kikila, adibidez, modu txukun batean. Zure gurasoak nagusiak badira, zure partez deitzen die telefonoz InTouch aplikazioak. AAk hitz egingo du zure ahotsarekin, eta horrela lasai izango omen dituzu gurasoak.

Meta Interneteko erraldoiak atera duen bere hizkuntza eredu handi edo AA oinarriaren bertsio berriak, ahizpa/arreba proba oso ondo gainditzen du. Honela deitu diogu beste batzuetan ere baliatu dugulako test hori, ergatiboa testeatzearekin batera, ea euskaraz nola dabiltzan AA hauek. Euskararen bereizgarritasun nahiko partikularrak direnez. Llama 4 da delako eredua, eta sarean probatu dezakezue zuek ere.

Zurrumurruak zabaldu dira Elon Muskek AEBetako administrazioan duen rola aldatzekotan edo amaitzekotan egon daitekeela, bederen ofizialki. Defenestrazioa benetan, edo disimulu taktikoa? Tesla autoen negozioa ere txarto doakio, baina gure aburuz Musk ez dago inolaz porrotaren ateetan, eta aldiz, adimen artifizialeko (AA) proiektuen lehian, indartsu ari dela dirudi. Grok eta xAI marken inguruan izandako berriek garamatzate susmo hori izatera.

Azken egunetako meme modakoa da, eta polemika ere badakar berekin. Irudiak hutsetik sortu edo argazkiak eraldatu, anime film japoniarren estiloan, bereziki Ghibli etxearen estetikarekin sortuz gauzak. Euskal adibide batzuk ekarri ditugu hona, eta zalantza edo galdera batzuk planteatu ere bai.