Duela aste batzuk aipatu genuen nola Hezkuntza eremuan adimen artifiziala erabiltzeko gida argitaratu den euskaraz. Haren edukiei erreparatu diegu artikulu honetarako. Badaude zenbait azalpen eta adibide txat edo berriketako AA batekin nola jardun, baina beste era bateko AA batzuk, funtzio osagarriak dituztenak, ikastetxean erabilgarri izan daitezkeela nabarmentzen du gidak.

Vibe coding adimen artifiziala (AA) darabilen programazio modu bat da. Edo teknika, fenomeno edo joera bat, ingelesezko termino honekin Andrej Karpathyk bataiatua aurtengo otsailean. Karpathy aipatu genuen berriki Sustatun, eta orduko hausnarketan bezala kontu honetan ere ikuspegi optimista batez deskribatzen "bibrazioen araberako" kodetze edo programatzea. Beste batzuen iritziz, gauza teknologikoak garatzeko modu arriskutsua da ordea, eta lehengoan deskribatutako Tea aplikazioaren kakanahastea horrela programatu izanaren ondorioa izan daiteke (albiste honen arabera).

Latxa euskarazko Hizkuntza Eredu Handia eta Adimen artifizialeko (AA) ekimena Azure AI Foundry delako azpiegiturara gehitu dute. Microsoft erraldoiaren lainoa edo sareko konputazio ingurunea da Azure eta bertan Azure AI Foundry atala dago AA eredu desberdinak ostatatzeko. Latxaren bultzatzaile den Hitz Zentroak jakinarazi duenez, "Azure AI Foundry programan egotea mugarri bat da guretzat: ereduaren garrantziaren eta errelebantziaren adierazle zuzena da." Honek zera du ondoio gainera, hemendik aurrera edozein enpresa edo ikerlarik erabil dezakeela Latxa zuzenean Azure bidez.

Lehengoan aipatu genuen nola Elhuyarrek, Eusko Jaurlaritzaren enkarguz, gida bat sortu zuela hezkuntza-eremuan Adimen Artifiziala (AA) lantzeko. Orain, beste gida bat sortu dute, barne kontsumokoa, Elhuyarko langileei zuzendua, baina gure komunitatearentzat ere erabilgarria izan daitekeelakoan, publiko egin dute. Eskerrik asko Elhuyar.

Civio fundazioak salatu duenez, Osakidetzak darabilen AA sistema batek (Quantus Skin) kontratuan agindutakoa baino askoz efikazia gutxiago dauka. 1.6 milioi euroko inbertsioa da, larruazalaren melanoma minbiziak detektatzea du helburu, eta bere emaitzak eskatu zuen %85eko fidagarritasunetik behetik dabiltza. Orin arruntak melanoma okertzat hartzen ditu 5 kasutik 1etan; eta melanoma direnetatik heren bat ez ditu detektatzen. Azal iluna baduzu, arazo extrak, bide batez.

Adimen Artifiziala oro har izen nahiko txarra hartzen ari da. Arazo etikoak planteatzen ditu: dakartzan kostuak (energia kontsumoan, gizakien lanari balio kentzen), emaitzak adimenaren ilusio faltsu bat direla, AA ereduak entrenatzeko edozer kopiatzen dutela... Azken puntu horren haritik, arreta deitu digun salaketa bat: Errioxako Dialnet kopiatu duela osoki Espainiako AA ahalegin publiko handienak, Barcelona Supercomputer Center (BSC) delakoak bultzatutakoak. Gaiak badu interesa, eta bide batez, aitzakia ematen digu Dialnet aurkezteko Sustatun, benetan baliabide aparta baita.

Hitz Zentroak beste ebaluazio tresna bat jarri du sarean: Berbak.eus / Kontua da gaztelaniazko txioen euskarazko itzulpenak ebaluatzea.

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak "Hezkuntza-eremuan adimen artifizialak erabiltzeko gida' landu dute, hezkuntzaren etapa eta arlo guztietako irakasleei zuzenduta. Elhuyarrek koordinatu du lana, eta kolaboratzaile izan dira TKnika eta Berritzegune Nagusia (hezkuntza publikoko erakundeak hauek biak). Hemen dokumentua eskuragai.

Hitz Zentroak iragarri du Latxa euskarazko AA eredua asko hobetu dutela azken hilabeteotako lanarekin, zeinean ebaluatoiak eta jendearen partehartzea ere funtsezkoa izan den. Hala dio Eneko Agirrek zentroko zuzendariak: Latxa "erabiltzaileen eskaerak ulertu eta aurrera eramateko gai da orain, hala nola, laburpenak egin, galderak erantzun, ideia jasak egin, testuak sortu, etab. ChatGPT-ren antzera." Are gehiago, euskarazko txatbota hobetzeko lanak inplikazioak ditu beste hizkuntza txiki batzuetarako, ze metodo berriak eta aukera handikoak deskubritu dituzte, eta horiek artikulu batean dokumentatu.

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen indarguneak eta mugak arazoen konplexutasunaren ikuspegitik ulertu.

Adimen artifizialaren aukerez idatzi dugunean Sustatun (eta sarri ari gara horretan), euskarak esparru honetan egin ditzakeen aurrerapenez ere itxaropentsu idatzi ohi dugu. Baina gehiagotan jarduren dugu, beharbada, AAren arriskuez, egiten diren disparateez, sortzen den slop edo zaborraz eta halako kontuez. Kontraste egiteagatik honekin, ikuspegi positibo baten arrazoitze saiakera bat dakarkizuegu gaur.

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu dira. Horietako bat da 42, beti poetikoki erantzuten duen AA txata.  "Zein da Italiako hiriburua?" galdetzen diozu, eta erantzuten du: "Erloju baten taupadan ezkutatzen da, zahar koloreko kafetegi batean esnatzen den hiri bat".

Hilen agerpena mimetizatzeko balio du adumen artifizialak (AA), Pello Zabalaren kasuak erakutsi digun bezala, baina baita bizidunentzat ere. Bereziki alferrak eta aberatsak badira, zertarako ahots eta irudiz agertu zerbaitetan adimen artifizialak ordezka baitzaitzake? Adibideak jarraian.

Euskaraldiaren motiboz estreinatu zuen EITBk Ahalaken fikziozko podkasta, eta bere zortzi atalak entzungai daude jada Guau plataforman. Euskararen jatorriari buruzko misteriozko fikzio bat, objektu eta pasarte historiko erreal desberdinak lotu dituena. Une horietako bat, Arantzazuko 1968ko Euskara Batuaren sorreraren batzarra, eta hori agertzen den atalean audio-zinta zahar bat agertzen da errelatoan: Pello Zabala fraide, idazle eta meteorologo zenaren ahotsa da, adimen artifizialez (AA) berregina (2022an hil zen Zabala).

Google (edo bere enpresa matrizea, Alphabet) munstro bat da, hainbat adarrez osatua, eta badirudi bakoitza bere aldetik, hor ari direla alde guztietan adimen artifiziala (AA) sartzen. NotebookLM-rekin sorkuntzarako emandako aukera berri-berriaz gain, Veo izeneko bideo-sorkuntzakoa ere badute (Veo 3 bertsio harrigarriarekin) eta orain beste tresna bat ere publiko egin dute: Google AI Studio.