Ghibli memeak: euskal adibideak, eta zalantza etikoak

Hayao Miyazaki animatzaile japoniarraren enpresa da Ghibli, Totoro eta beste hainbat lanen sortzailea. Lehenago Heidi eta Marco marrazki bizidunen estetika definitzeko garaian funtsezkoa izan zen Miyazaki, eta 1970az geroztik, anime japoniarren (eta imitazioen) estetika ikonografia ezaguna da munduan. Denok errekonozitzen ditugu irudiok.

Adimen artifizialeko tresnek ere errekonozitu dituzte, eta imitatzen jakin. Duela 10 egun edo, ChatGPT-ren barruan zuzenean argazkiak sortzeko gaitasuna promozionatzeko, OpenAI bere jabeak halako irudi batzuk banatu zituen. Eta hor etorri da gero uholdea. Eta ez bakarrik ChatGPT-en, baita irudiak sortzeko gaitasuna duten beste AA batzuetan, hala nola X/Twitterrekoan edo Midjourneyn. Gakoa zera da, igotzea irudi bat (goian euskal futbolaren eta politikren historian ezaguna den batekin egin dugu), eta gero prompt edo agindu testual batekin eskatzea eraldaketa.

Esate baterako, igo dugu halako sistema batera bertsolari baten irudia aproba egiteko. Horra, Ekhiñe Zapiain kantari:

Eta prompt honekin egin dugu eskaera: "Take this photo and transform it into a Studio Ghibli-style image. Use the soft color palette, and facial features inspired by Ghibli characters. Style it like a scene from an action anime movie." Gure irudipena da ingelesez hobeto dabilela. Hona emaitza parea, eraldaketa dexente sartu dituena irudiaren kontestuan:

Beste kasu batzuetan, jatorrizko irudiaren lotuago ageri da eszena, baina aurpegiak dexente aldatzen dira. Iparragirre Gernikako Arbolaren parean, eta Maider Unda borrokalariaren irudiak, honela eraldatu zaizkigu:

Beste batzuetan, irudia ulertzen zaila bazaio makinari... agindu gehigarriekin ere ez dago zuzentzerik. Kaxarranka dantzaren eszena honekin, ez du asmatu AAk, edo ez dugu guk asmatu promptarekin.

Irudiak sortzeko modu honek polemika ere badakar berarekin. Zilegi zaigu hau egitea? Galdera desberdinak plazaratu dira:

• Adimen Artifizialak suposatzen duen gastu ekonomiko-energetiko ikaragarriaren konplize gara halakoak egiten ditugunean?
• Ilustratzaileei lana kentzen ari gara?
• Ez ote da lapurreta Ghibliri egin zaiona?
• Banalitatearen barnizarekin eduki gaitzesgarria zuritzen ari gara?

Azken puntu honekin lotuta, Etxe Zuri trumpistak jende txiroaren deportazioa marrazteko erabili du memea, eta Israelgo armadak bere jokabidea kolore pastelez biguntzeko ere bai... Oso itsusia dirudi horrek.

Euskal esparrura ekarrita zalantza hauek: zer nahi dugu, euskara bera edo euskal imajinarioa AA mundutik aparte eduki? Agian, baina aldi berean, euskara desagerrarazten badigute AA tresna batetik (whatsappeko zentsura absurdoa kasu), ez gara baztertuak sentitzen?