Azpitituluak Euskaraz

2020ko azken bi hilabeteetan zenbait karga masibo egin ditugu film eta telesailen katalogora Azpitituluak.eus webgunean. Boluntarioen ekarpenek ere jarraitu dute, eta 2020a ixterako, 1350 filmen langa gainditu dugu. Nabarmentzekoa Joxe Aranzabalek Stanley Kubrick-en filmografiari emandako errepasoa, eta Euskal Encodings-etik etorri den lan osagarria, Star Wars materialaren ingurukoa. 

Asteburu honetan Star Wars saga filmiko ezaguneko azken bi atalak, 8. eta 9. episodioak, igo ditu Azpitituluak.eus-era boluntario batek, Josu Etxarrik: Azken Jedia eta Skywalkerren Igoera.

Bere garaian Canal Plus telebistarekin sinatutako akordioari esker, hainbat azpititulu euskaraz plataforma horretan egotea finantziatu zuen Eusko Jaurlaritzak. Hitzarmenaren ondorioetako bat zen, iragarri zen bezala, azpidatziak jabetza publikokoak izango zirela epe baten amaiera. Eta halaxe gertatu da, Open Data Euskadi atariaren bidez askatu ditu azpidatziak Eusko Jaurlaritzak.

Orain zortzi urte pasatxo, 2008ko udan, abiatu zen Azpitituluak.com proiektua, euskaldunei pelikulak bertsio originalean ikusteko aukera eskaintze aldera, euskarazko azpidatziekin; tartean, gazte euskaldunak. Eta erabiltzaile gazteenei begira pentsatu dugu orain sustapen kanpainatxo hau.

Kirk Douglas yiddisheraz mintzo zen etorkinen familia txiro batean jaio zen New York-en, abenduaren 9 batean, gaur ehun urte. Zinearen historiako aurpegi eta presentzia ezagunenetako bat izan zen 20. mendean, eta bere film bikain batzuk euskaraz ditugunez, Azpitituluak Euskaraz-en ere ospatzen dugu haren urtebetetze eta mendeurrena.

Berrikuntza grafikoa egin diogu gure Azpitituluak.com webguneari: gure katalogo nagusia erakusteko filmen kartelen iruditxoen sailkapena ere sartu dugu, zer ikusi nahi duzun aukeratzea atseginagoa egiteko, film bat bertsio originalean euskaraz jarraitu nahi duzunean.

Sariak oso banatuta egon dira. Mad Max izan da sarituena (6 sari, baina "txikietakoak"), Gonzalez Iñarrituk irabazi du zuzendari onenarena (The Revenant) baina Spotlight-ek filmik onenarena. Brie Larson (Room) eta DiCaprio (The Revenant) aktorerik onenak. The Danish Girl-ek ere aktore laguntzaile baten saria eraman duelarik, dagoeneko Azpitituluak.com-en euskaraz dauzkagun filmekin palmarestxo polita lortu dugula esan dezakegu.

Azken asteetako ekarpen batzuei esker, osatua geratu da Star Wars-eko lehen trilogia klasikoa, Azpitituluak.com webgunean. Azpidatzi hauek baino lehenago, arkeologia teknologikoko lana egina zegoen audio bertsioak berreskuratzeko.

Euskadi Irratiko Amarauna saiorako prestaturiko interbentzio batetik, hona zenbait film eta produkturen erreferentzia. Film edo liburuetako fantasian agertutakoak, gaur egun produktu teknologikoen marka-izenak direnak. Hiru adibidez zehatzekin: Nexus, Palantir, eta Soylent.

Duela egun batzuk, Charly sinatzen duen internauta euskaldun batek aurkikuntza bitxi bat egin zuen Emulen: euskarazko hainbat azpititulu, film klasikoenak. Azpitituluak.com-en bitartez altxor bitxi hori partekatzea erabaki du Charlyk. Ba, eskerrik asko aizu!

Interneten sortu den streaming-zerbitzu berri bat da Joker.org: Torrent fitxategietatik zuzeneko streaming-a egiten duen zerbitzua da. Aurkitu torrent jakin bat, bertan itsatsi, eta zure ordenagailuan ikusi ahal izango duzu ikus-entzunezkoa. Azpitituluen aukera ere badu, eta sisteman euskara ageri ez den arren, fitxategia "eskuz igota" oso erraza da euskaratutako filma ikustea. Adibide bat ilustratu dugu artikulu honetan, La Grande Bellezza filmarekin.

Lance Armstrong txirrindulari estatubatuarrak gezur handia antolatu zuen minbizitik bizirik irten ondoren, eta bere ahal guztiekin defendatu zuen, harik eta 2013ko urtarrilaren 13an aitortu zuen arte. The Armstrong Lie dokumentalak modu dramatikoan azaltzen ditu gezurraren nondik norakoak, Armstrongek berak baimena eman baitzion Alex Gibney dokumental egile estatubatuarrari insider gisa jarraitzeko 2009ko Tourra (lau urte geldirik egonda Armstrongek 40 urterekin egin zuena) eta nahi adina aldiz txirrindularia elkarrizketatzeko. Emaitza, ikusgarria bezain interesgarria. Eta orain euskaraz, azpitituluekin.

EHUn zine foruma izango da datozen egunetan, euskaraz. Zikloaren gaia: "Hil eta bizi: hor dolua". Bilboko Bizkaia Aretoan 18.00etan izango dira emanaldiak, doan; gero solasaldiak.

Jendea lan handia egiten ari da pelikulen azpidatziak euskaratzen, Azpitituluak.com webgunean ikus daitekeen bezala. Orain arte itzulitako film gehienak helduentzakoak izan dira, baina dagoeneko badago sorta eder bat, animaziozko filmez osatua, gehienak publiko gazteari begira egindakoak.

Ostiral honetan, azaroak 29, ariketa polita egingo da Astigarragako Musika Eskolan (Gipuzkoa). 1925eko film mutu bat emango dute, zuzeneko musikarekin, eta azpitituluak (dakizuenez, errotuloak izaten dira film zahar hauetan) euskaraz izango dira. 18:30etan da zita Astigarragako Musika Eskolan, doan. Josetxo Fernandez de Ortegak joko du pianoa, inprobisatzen antza, filma ematen duten bitartean.

Aste honetan Donostian ikus daitekeen zine-ziklo bat. Autore angloa da (Vincent Sherman), baina filmak gaztelaniaz emango dituzte salbu eta bat, ingelesez: gaztelaniazko azpitituluekin, hori bai. Normala da egoera hau 2013. urtean, herrialde ofizialki elebidun batean? Ez. Bada garaia norbait saia dadin herrialde elebidunetan egiten den metodoarekin: atzerriko zinea bertsio originalean, azpititulu bikoitzak, bi hizkuntzatan.

Bai, noski! Baina, ahal bada, euskaraz gozatuz! Horixe Azpitituluak.com-en funtsa eta horregatik diogu, beraz, HALLOWEEN BAI! (euskal tradizioa ere bada Animen Gaua, gainera). Etxean geratzekotan, film batzuk gomendatuko dizkizuegu jarraian.

Black Mirror (Ispilu Beltza) telebista britainiarreko telesail bat da. Bi denboraldi eman dituzte, guztira 6 atal, istorio independenteak denak. Bi atal euskaratuta daude orain Azpitituluak Euskaraz webgunean, ea besteekin animatzen den beste boluntariorik. Merezi duen telesail bat da.

Urte oparoa izan da 2012 azpitituluon zaletuontzat. Azpitituluak.com-en kontaketak egin ditugu, eta ikusi dugu 145 film gehitu diraela gure biltegira. Gehienak luzeak, baina laburren batzuk ere bai, eta horietann asko estreinaldi freskoak izan dira. Telesailen alorrean, Game of Thrones-eko 2. denboraldia osorik igo da, eta lagun batzuek Big Bang Theory-ko 6.arekin dihardute.

20. mendeko poema famatuenetako bat, Allen Ginsberg-en Howl, Ulua. Bere garaian Harkaitz Canok itzuli zituen bere lehen 3 parteak. Aurten, 2010ean egindako film baten azpitituluak euskaratzeko, 4. partea ere itzuli zuen Canok. Eta orain, poema osoa Xerezaderen Artxiboa podcasterako errezitatu du. Hemen podcast-aren minutu pare bat, Cano irakurtzen hasten den unetik hasita.