Atxaga eta Enarak: "Eskerrik asko, eta agur"

Etxeak eta Hilobiak atera zuenean (2019), azken eleberria huraxe izango zela esan zuen Atxagak. Ibilbidea borobildutzat jo zuen, baina musak agertu zitzaizkiola aitortu du Atxagak, Euskadi Irratiko elkarrizketan adibidez. Hiru musa: batek ideia eman ziona; "musa ekonomoa" bestea, diru-sarrerak komeniko zitzaizkiola esan ziona, eta musa babesle bat, teilatu baten azpian babesa aurkitzen den bezala babestu duena, mundukoak ahaztu eta idatzi ahal izateko aterpe eman diona.

Baina oraingoa bai, azken eleberritzat aurkeztu du Atxagak. 50 urte izango dira laster, 2026an, Atxaga idazten hasi zela, Ziutateaz argitaratu zuela. "Hau da testu azkendar bat", esan du Atxagak beste elkarrizketa batean, Iñigo Astizi eskainitakoan Berriarako. Hamaika eleberritan hamaikagarrena beraz.

Izan ere, Enarak-en bukaeran agur pertsonal bat dago, eskertza bat bereziki Asun Garikano emazteari, despedida xume eta isil bat, gutun baten forman. "Eskerrik asko, eta agur". Besteak beste, Erlea aldizkaria nola landu zuten, eta nola amaitu zen proiektu hura 2018an, hura mingarri izan zitzaiola-eta, horri erreferentzia egiten zaio liburuaren amaiera horretan.

Edukiari dagokionez, horretaz ere pistak eman ditu Atxagak agerpen hauetan. Fondo mitiko batekin ageri da Enarak, lau aingeru militar narratzaile eta horietan bat Uzariel kontalari nagusia, baina gaiak errealista eta lurtarrak dira: bakardadea, adiskidetasuna... Uzariel horri dagokionez, alderantziz jarrita, Le Irazu... Joseba Irazu autorearen ezizenarekin azpikoa ageri zaigu beraz.

Atxagaren ibilbide hastapenetako aboangoardia ageri da liburuan, baina Atxagak uste du ez duela horrek irakurlearen bidea zailduko. "Irakurriko du lasai eta erraz, umore pixka bat badu, abangoardia ez da traba". Izan ere, Atxagak dio idazlea ez dela azkenean aldatzen, gorputza adinez bai, baina gaztetako abangoardista hura ez dela desagertu, eta hemen ere badela.

Umorea eskatzen zaio irakurleari, zeren dibertimendua bada, bai, Enarak-en osagai. Noticias talderako elkarrizketan nabarmendu du Atxagak dibertitu dela idazten, eta doinu hori eman diola liburuari, beste eleberri "politikoago" batzuetan (Zeru horiek, Soinujolearen semea ) doinu hori ez zegoenean. Dibertimentuaz gain, estrabagantzia ere sartu du autoreak, nahita, liburuan. "Eta nahi baduzu, lengoaia bat estrabagantea ere bai. Zeren eta estrabagantea ez dena, agian da petit bourgeois, eta aukera horretan, nik nahiago dut pixka bat estrabagantea izatea, petit bourgeois izatea baino."

Une honetan pertsonalki gaztelaniarako itzulpena amaitzen ari da Bernardo Atxaga, eta 2026ko udaberrian kaleratu daiteke liburu hori, "Golondrinas".

Liburua eskuratzeko:

• Pamielaren webgunean.

Hedabideetako erreferentziak:

• Euskadi Irratian elkarrizketa (2:29:00tik aurrera)
• Berrian elkarrizketa (Iñigo Astiz)
• Arkezpena Katakrak liburudendan (Iruñea) Pamielako Lander Majuelorekin solasean.
• Noticias taldean elkarrizketa (Deia, gazteleraz).
• El Correo egunkarian elkarrizketa (gazteleraz).