MiniMax izeneko zerbitzu txinatar batek bideo-sorkuntzarako adimen artifizial bat martxan jarri duela irakurri dugu, bost segunduko aprobak doan egiteko. Tira, agian Hailuo AI deitzen da, ez dakigu zehatz, txineraz bakarrik baitago gunea oraingoz. Baina asmatu dugu erabiltzen eta emaitzak harrigarriak dira.

Azaroan izango da aurten berriz Informatikari Euskaldunen Bilkura (IEB), UEUk bi urtean behin antolatzen duen biltzarra, eta jada komunikazioak bidaltzeko epea zabalik dago, urriaren 4a arte. Gaia, adimen artifiziala (AA), aurreko IEB bilkuran bezala. 2024ko edizio hau IEB-ren 13.a izango da.

Astelehenean kontatu genuen nola RIAA musika-industriaren patronalak salatu dituen Suno eta Udio sarean aurkitu duten musika guztia kopiatzeagatik, horrekin bere adimen artifizialeko (AA) musika sorkuntzako tresnak garatu eta trebatzeko. Eta Sunok eta Udiok onartu, horixe baita metodoa AA elikatzekoa. Eta, hara, albiste parea astean aurkitu ditugunak erakusten dutenak beste eragile erraldoi batzuek ere horixe egiten dutela: Nvidia txip-gileak ikus-entzunezko edukiak kopiatzen ibili omen da; eta Microsofteko AA garapeneko buruak dio Interneten aurki daitekeen GUZTIA erabil daitekeela libreki AA elikatzeko. BitTorrent-etik pelikula bat jaisten duzunean inork ezer leporatzen badizu kontuan hartzeko.

Suno eta Udio auzitara eraman ditu AEBetako RIAA musika-argitaletxeen patronal handiak, eta larri dabiltza, funtsean salaketa onartzea beste erremediorik ez zaielako geratu. Sarean dagoen edozein musika puskarekin elikatu dituztela euren adimen artifizial sortzaileko sistemak, horrekin musika egiteko. "Fair use" edo erabilera baimendua deritzote horri, hori bai, copyright-arentzako salbuespena dela. Euskarazko musika sortzeko ere balio dutela Sunok eta Udiok demostratu dizugu Sustatun azken hilabeteetan.

Organic Maps mapen aplikazio bat da bat da, auzolanean sortutako OpenStreetMap datuetan oinarrituta. Ezauarri nagusitzat du konexiorik gabe %100-ean funtzionatzen duen aplikazio gutxietako bat dela. Android eta iOS-erako bertsioak daude, baina Androiden abantaila gehigarri bat duzu: ibilbide bat programatu eta errepideko (autoz) edo bestelako bideetatako (bizikletan edo oinez) jarraibideak euskaraz esango dizkizu, baldin eta urrats gehigarri bat hartzen baduzu, AhoTTS aplikazioa ere ezarriz.

Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori elikatzeko baimena berez onartutzat hobespenetan duela aste batzuetatik. Ez bazaude ados aukera hori aldatu dezakezu hemen: https://x.com/settings/grok_settings Edo... akaso baimenari eustea erabaki dezakezu. Argudio pare bat horri buruzkoak jarraian.

"Adimen artifizialaren eragin negatiboa" borrokatzeko aitzakiarekin, EAEko hedabideentzako laguntza deialdi berezia onartu du Eusko Jaurlaritzak. Kopuruz eta irismenez, eta euskarazko jarduna espreski kontuan hartzen ez direnez deialdian, aurrikus daiteke gazteleraz lan egiten duten hedabideek eramango dutela esleitutako 6 milioietan gehiena. Kopuruz eta baldintzegatik, antza du deialdiak 2021ean Covidaren aitzakiarekin eman zituzten laguntza zuzen batzuekin, zeinean 5 milioi euro banatu ziren, 4.7 gaztelerazko hedabideentzat.

Ekainean kaleratu zuen Anthropic enpresak Claude adimen artifizialaren (AA) Claude 3.5 Sonnet izeneko bertsioa.  Eta joan den asteko nobedadea, Android aplikazioa. AA inbento hauek jada ohituta gauzkaten bezala, euskaraz oso txukun aritzen da. Beñat Erezuma AA aditu euskaldunak ChatGPTren alternatiba egokitzat aurkeztu du Teknologia Pilulak bere telegram kanalean, eta kasu egin diogu, aproba batzuk eginez.

Alex Gabilondo software librearen zaletuaren gida batetik probatu dugu, eta ibili dabil: PDF eta ePubak euskaraz entzun mugikorrean (edo Android gailuetan zehatzago) audioliburuen gisa. Software libreko doako tresnekin, gainera.

Google Translate sistema automatikoak 110 hizkuntza gehitu zituen joan den astean bere zerrendara. Adimen artifizialaren oinarri diren LLM edo Hizkuntza Eredu Handien teknologia erabili dute hau egiteko, zehazki PaLM 2 delakoa, ohar batean jakinarazi zutenez. Hizkuntza hauen artean, gutxiengotzat jo daitezkeen zenbait komunitaterenak daude, hala nola Tamazight hizkuntza, Mam edo Q'eqchi' Guatemalako hizkuntza mayak, Euskal Herriraino iristen diren erromaniera eta okzitaniera ere; edo garrantzi erregionaleko mundu zabaleko hizkuntzak ere bai, hala nola Afrikako afarera edo Txina hegoaldeko kantonera.

HiTZ Zentroak, EHUko hizkuntza teknologien ikertegi eta Latxa adimen artifizialaren sortzaileak, bi demo edo probatzeko tresna jarri ditu sarean berriki, Hugging Face sistemaren bidez. Batak euskarazko ahotsa transkribatzen du; eta besteak determinatzen du ea testu bat euskarazko C1 maila erdiesteko balio duen. Probatu nahi dituzue? Ekin.

• Euskara, gaztelania, frantsesa, ingelesa, katalana eta galegoa dira Elhuyarren teknologiek ezagutzen dituzten hizkuntzak.
• Adimen artifizialean oinarritutako Elia itzultzaile automatikoa, Aditu ahotsa testu bihurtzen duen tresna eta TTS ahotsak gizartearen eskura daude jadanik.
• Elhuyarren helburua da hizkuntza-teknologien eta adimen artifizialaren esparruan gizartean sortzen ari diren erronkei erantzuten jarraitzea.

Irailaren 11n izango da ikastaro interesgarri hau EHUren UIK udako ikastaroetan: Itzultzaile neuronalen eraginak euskararen erabileran. Egun bateko jardunaldia, state of the art egoera jakiteko, euskararentzat funtsezkoa gertatzen ari den teknologia baten alorrean.

Internetek dituen garapen / funtzio / negozio lerro desberdinetan, bilaketarena da honezkero 25 urtez lidergo nagusi baten pean finkoena: Google eta bilaketa sinonimoak dira 21. mende honetan. Adimen artifizialeko garapenek Googleren nagusitasun hautsi ote dezaketen entzuten da azken bi urteotan, eta Google bera ere ari da adimen artifiziala sartzen bere bilaketa funtzioetan (hankasartze batzuk tarteko). Hala ere, zaila da irudikatzea nola txat edo berriketa irudimentsu edo/eta adimentsu baten informazioa dakarten URL eta erreferentziak ordeztu ditzaketen... Baina zantzu batzuk hasi dira agertzen, eta Perplexity izeneko enpresa eta sistema iruditzen zaigu, oraingoz, bilaketa adimentsua izan daitekeenaren aurrerapen onena. Bere gorabeherekin, eta, dagoeneko, polemikekin ere.

Interneten oinarria duen argazkigintza lehiaketa batean, 1839 Color Photography Awards delakoan, tranpa gertatu da. Kategoria berezia sortu zuten 2024ko ediziorako, Adimen Artifizialeko irudiak aurkeztekoa, eta irabazleak tranpa egin zuen, argazki erreala aurkeztuta irabazi zuen sari bat. Iaz, aldiz, kontrakoa gertatu zen: argazki lehiaketa batean irabazi zuen (ia) batek irudi artifizialarekin...