Sustatu

Euskarazko aplikazioa garatu dute hiru lagunek, Katedra izena emanda: pilota partiden inguruan pronostikoak edo kinileka eginez jolastea da kontua (ez dugu esango jokatzea, dirurik gabeko lehia sanoa baita app-ekoa). Asteburu honetako buruz buruko lehiaketako final laurdenetako partidekin kiniela egin nahi? Gaur bertan aukera, gauerdira bitartean!

Aste gutxi batzuetako etenaren ondoren, atzo egin genuen Twitchen eta Segura Irratian ohiko zuzenekoa. Podkast artifizial horiek euskaraz hain modu bitxian egiten dituen NotebookLM tresnara konektatu ginen, beldurrez ez ote dituen Segura-Sustatu elkarrizketak ordezkatuko horrek. Halako batean saiatu beharko garela pensatu genuen, lau artikulu nabarmen eman makinari, eta ea gure zuzenekoaren jarduna ordezkatzeko gauza den AA! Bestalde, apiril amaierako itzalaldiaren ondoren, hurrengorako beharko genituzkeen tresna sorta errepasatu genuen.

Artikulua idatzi zuen joan den astean Iban Zaldua idazleak bere blogean izenburu honekin: Korporazio zitalak. Bi kontu aipatuz, nagusiki. Batetik, oparoa dela korporazio zital, maltzur, evil horien tradizioa; zientzia fikzioan bereziki. Bestetik, fantasiako mundutik, fikziotik, nola hartu duen izena enpresa batek, Palantir; eta horixe dela, une honetan, mundu errealen topa dezakegun korporazio erreal gaizto eta higuingarri baten adibide paradigmatiko bat. Eta, hara!, duela 10 urteko Sustatu artikulu bat oroitarazi digu sarrerak.

Gaur zortzi izan zen, apirilaren 28an, itzalaldi orokor hori Hego Euskal Herrian. Biharamunean, gailu pare bat aipatu genituen balekoak izan daitezkeenak ez sarerik ez argindarrik dagoenerako. Eta pare bat iturritatik etorri zaigu iradokizuna gehitu daitekeela beste hardware pieza interesgarri bat: irratia duten telefonoak. Istorio bitxia dute hauek: duela 20 urte ohikoak ziren, baina gaur egunean ez.

Bi aste eskas gelditzen dira Euskaraldia hasteko (maiatzaren 15etik 25era izango da), eta ia dena prest dago ariketari ekiteko, gaur Lekeition egin den aurkezpenean antolatzaileek adierazi dutenez. Euskaraldian jarrera aktiboa izateko deia egin diete herritarrei, gogoratuz izena-ematea oraindik irekita dagoela, euskaraldia.eus gunean. Txapak banatzen hasi dira jada herrietan; ariketa eroso egiteko ezinbesteko identifikagarria jaso dezakete, beraz, herritarrek.

Garapen teknologiko harrigarri horietako bat. Atzo iragarri zuen Googlek bere NotebookLM tresna ez oso ezagunean audioak sortzeko gaitasuna 50 hizkuntzatara hedatu duela. Probatu dugu (beste teknofilo batzuek ere bai), eta harrigarria da. Entzun emaitzak artikuluan.

Bihar asteazkena, apirilak 30, mahainguru bat izango da Leioako EHUren kanpusean. Euskararen Erronkak unibertso digitalean: Adimen Artifiziala, 11.45etan, Zientza eta Teknologia fakultateko paraninfoan. Bertan izango dira hizlari, Orai/Elhuyar, Hitz Zentroko, Euskorpora proiektuko eta Euskaltzaindiaren Euskararen Gogoetaguneko ordezkariak.

Atzoko albiste teknologikoa (eta orokorra) izan genuen Euskal Herrian Europako hegoaldeko itzalaldia. Kontuak badu bere orria (atzodanik jada) euskarazko Wikipedian, eta bertan informazioa zer izan zen eta, oraingoz hipotesi oso azalekoak, zergatik izango ote zen. Horretaz gehiago jakin bitartean, hurrengo itzalaldi baterako hardware gomendioak hemen.

Larunbaten ehortzi zuten Frantzisko aita santua Santa Maria Maggiore basilika bikainean, Erroman, Vatikanotik 5 bat kilometrora. Alboko kaperen artean, toki xume batean hilobi xumea da, irudi bat gurutzearekin, eta hilarria izenarekin: FRANCISCVS grafia latinoz, edo, zehatz irakurri eta transkribatu behar badugu, agian  FR A NCISC VS ze badirudi halako hutsune arraro batekin tartekatu dituztela hizkiak... Interneteko tipografia zaleak konturatu dira jada, kerning edo tracking egokia falta zaio izenari.

Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak abizenen grafia euskaratzeko kanpaina abiatu du. Adin txikiko seme-alabak dituzten gurasoei egiten zaie deia bereziki, gurasoek deitura euskatuz gero, automatikoki 18 urtez beherako seme-alaba horiei ere euskaratuko baitzaie.

Pantailak Euskaraz mugimenduak Pantailaldia antolatu du bigarrenz (lehena 2022ko azaroan izan zen). Euskarazko ikus-entzunezko edukiak sustatzeko ariketa maiatzaren 6tik 14ra egingo dute, Euskaraldia hasi aurretik. Ekimenean aldez aurretik izena emateko eskatu dute antolatzaileek, https://pantailakeuskaraz.eus/pantailaldia  orrian izena eman datieke, maiatzaren 6a bitartean.

Sustaturen iritzi editorial ofiziala da: Gorroto ditugu mezularitza aplikazio eta plataformetako audio-mezuak. Bereziki Whatsappen batzuek uzten dituzten podkast luzerako horiek. Baina erreakzionatzeko edo labur erantzuteko emoji aukera? Bai, gogoko ditugu, praktikoak direlako, komunikazio azkarra eta gizatiarra ahalbidetzen dutelako.

Frantzisko Aita Santua gaur goizean hil da Vatikanoan. 88 urte zituen. Eliza Katolikoko buru izan da 2013ko martxoaren 13an aukeratu zuten arte. Jorge Bergoglio zuen izena, eta Frantzisko aukeratu zuen Aita Santu izateko, lehena hautu hori egiten. Dakigula, euskarazko liburu bat (Miñan, italierazko itzulpenean) gomendatu duen lehen aita santua izan da.

Hizkuntza EskubideenBehatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu zuen apiril hasieran Bilboko Euskararen Etxean, Ondorio nagusia, euskaldunok oraindik ere traba ugari jasaten ditugula euskaraz bizitzeko.

Inori burutatu zitzaiokeen adimen artifizialaren (AA) bidezko aplikaziorik zatarrenetakoarekin topo egin dugu. Cringe edo krinje ematekoa, euskaraz esan dezakegu kikila, adibidez, modu txukun batean. Zure gurasoak nagusiak badira, zure partez deitzen die telefonoz InTouch aplikazioak. AAk hitz egingo du zure ahotsarekin, eta horrela lasai izango omen dituzu gurasoak.

Datorren maiatzaren 3an 17:00etatik aurrera izango da Barakaldoko BEC aretoan Maite Zaitut jai erraldoia, Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoei egingo zaien omenaldia, 'Maite zaitut' kantaren 20 urteekin bat eginez. Sarrerak geratzen dira oraindik eta beste ekarpen batzuk egiteko bidea ere ireki dute antolatzaileek.

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.

Atzo hil zen Elena Barrena Osoro (Eibar, 1953) historialari eta irakaslea hil da. Gipuzkoako erdi aroko historia ikerketan jardun zuen bereziki, eta Ipuscua izenaren lehen agerpenaren 1000 urte bete direlarik 2025 honetan, liburu bat argitaratu zen Barrenari gorazarre egiteko otsailean, eta euskarazko Wikipedian ere lehiaketa bat aktibatuta (Ipuscuatik Gipuzkoara) dago une honetan, beraren omenez eta Gipuzkoaren historia ardatz hartuta.

Agian entzun duzue edo ikusi duzue Adolescence telesailaren inguruan. Netflixen dago euskarazko azpitituluekin. Lau ataletan: nerabe bat atxilotua, ikaskide bat hila, aztoramendua sisteman, familian, ikastetxean. Sakoneko gaietako bat traman: Instagram-en erabilpen toxikoa, batetik nerabe eta ikaskideen arteko bullying egoerak sorrarazteko, eta bereziki manosfera esaten den horrekin Instagrameko giroak duen lotura. Gidoia da hori, fikzio bat; baina datuak ere badaude. Hona dakarkigun ikerketan ez da ageri Instagram, baiizik eta TikTok eta Youtube Shorts, baina analisia (Irlandan egin dute) beldurgarria da: horiek darabiltzaten mutil nerabeak berehala sartzen dira zurrunbilo toxiko batean. Lehen aldiz konektatu eta 20 minutu aski dira Andrew Tate bezalako bortxatzaileen zabor misoginoa gailentzeko algoritmoan.

Joan den astean aurkeztu zuen Europako Batasunak EU Open Source Solutions Catalogue delakoa, Europako Batasuneko Software Irekiko Soluzioen Katalogoa, nolabait itzulia. Zerbitzu publikoetan erabil daitezkeen software libreko produktuen biltegi bat da, berrerabilpena bultzatzeko, eta Europako erakundeek teknologia-autonomia izan dezaten, ze premia pixka bat badago Estatu Batuetan oinarria duten erraldoi teknologikoekin dugun morrontza kontuan izanda.