Sustatu

Hitz Zentroak iragarri du Latxa euskarazko AA eredua asko hobetu dutela azken hilabeteotako lanarekin, zeinean ebaluatoiak eta jendearen partehartzea ere funtsezkoa izan den. Hala dio Eneko Agirrek zentroko zuzendariak: Latxa "erabiltzaileen eskaerak ulertu eta aurrera eramateko gai da orain, hala nola, laburpenak egin, galderak erantzun, ideia jasak egin, testuak sortu, etab. ChatGPT-ren antzera." Are gehiago, euskarazko txatbota hobetzeko lanak inplikazioak ditu beste hizkuntza txiki batzuetarako, ze metodo berriak eta aukera handikoak deskubritu dituzte, eta horiek artikulu batean dokumentatu.

Euskal Herria Kantuz eguna igandean, ekainaren 22an, egingo dute Tafallan. Euskal Herriko kantu-taldeen topaketa da Kantuz eguna. Oraingo edizio honetan 800 kantuzale elkartzea espero dute. 

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen indarguneak eta mugak arazoen konplexutasunaren ikuspegitik ulertu.

Arreta deitu digu Eider Rubio dantzariak Dantzan.eus agerkarian idatzi duen artikulu interesgarriak. Christoph Weiditz alemanak 1520ko hamarkadan Europan zehar egindako bidaietan marrazki bikainez dokumentatu zituen jantzietan Euskal Herriko mordoxka bat marraztu zituen. Rubiok azpimarratzen du, besteak beste, dantzarako jantziak zer ziren; baina guri atentzioa deitu digu Weiditzek aipatzen duen irudi honetarako deskribapenak: "Euskal herriko emakume baten mendira joateko jantzia."

Adimen artifizialaren aukerez idatzi dugunean Sustatun (eta sarri ari gara horretan), euskarak esparru honetan egin ditzakeen aurrerapenez ere itxaropentsu idatzi ohi dugu. Baina gehiagotan jarduren dugu, beharbada, AAren arriskuez, egiten diren disparateez, sortzen den slop edo zaborraz eta halako kontuez. Kontraste egiteagatik honekin, ikuspegi positibo baten arrazoitze saiakera bat dakarkizuegu gaur.

F-Droid da baliabide bat Android plataformarako aplikazioak jaisteko baliabide bat, Google Play ofizialetik (eta nolabait ere Googleren kontroletik aske) kanpo dauden app-ak aurkitzekoa. F-Droid aplikazioa bera euskaratuta zegoen duela denbora bat, Librezaleri esker; eta orain webgunea ere euskaratu dute.

Donamaria, Ibarrangelu, Mundaka, Mutiloa eta Ormaiztegi Udalerri Euskaldunen Mankomunitateko kide berriak bilakatu dira asteburuan, Azkoitian UEMAk egindako biltzarrean. UEMAren 2025-2029ko plan estrategikoa ere onartu dute bertan.

Aste honetan Twitchen eta Segura Irratian egin dugun zuzenekoan, kontu komertzialak aipagai: Tesla autoen salmenten jaitsieraz jardun dugu, Txinako autoen gorakadarekin batera. Eta datorren ekainaren 20an indarrean sartuko diren telefono eta tablet salmentarako arau europarrez hitz egin dugu ditugu, etiketa modu honetan dauden ikono eta datuak zer diren azalduz

Mixel Itzaina (Aldude, 1933) euskaltzain, bertsozale eta idazle baxenabartarra hil da. 1967an euskaltzain urgazle izendatu zuten, eta ohorezko euskaltzain 2014an.

Perotx da XVIII. mendeko harrizko etxea bat, Nafarroa Garaiko Urraul Goiti haranean, Nafarroako haran despopulatuenean kokatua, Adoain herrian. Etxe honetan kultura sormeneko proiektua martxan jartzeko asmoa dago, baina crowdfunding bidez finantziazioa behar dute. Hemen ekarpena egiteko aukera eta informazioa.

Datorren astetik Euskal Herrian saltzen diren telefonoek Europako Batasuneko 2023/1669 zuzentaraua bete beharko dute. 2023an onartu zen, baina aurtengo ekainaren 20tik aurrera aplikatuko da, prestaketa fasea amaituta. Saltzaileek konpromisoa dute telefono berriek gutxienez salmentatik 5 urte bete arte sistema eragilearen eguneratze egokiak jasoko dituztela. Eta etiketa berriekin salduko dira telefonoak, esango dizutenak zein energia-efizientzia duten, bateria iraupenari buruzko informazioa, eta erresistentziari buruzkoa ere bai.

Urte hasieran gertatu zen, urtarril eta otsail artean, Donald Trumpen bigarren agintaldia hasi zenean eta DEI politiken kontrako gurutzada hasi zuenean hark. Baina ez zen izan prentsa-ohar edo iragarpenik. Erabilpen baldintzetan, norbaiten "genero identitatearen eta adierazpenaren" aurkako gorrotozko diskurtsoa debekatuta zegoen lehen, baina orain jada ez.

Jauzia Gara izenarekin atzo Bilbon egindako ekitalde batean, EAEko lehendakariak, Imanol Pradalesek, iragarri zuen Euskararen Erabilera Biziberritzko Biltzarra izendatu dutena egingo dela 2027an. Aurtengo irailetik aurrera jarriko dela horretarako lan-dinamika abian. Biltzarrera begira, bi urteko epean, Euskal Autonomia Erkidegoko gizartearen inplikazioa bermatuko duen nazioarteko biltzar handi batekin amaituko den lan zabala eta sakona egitea agindu zuen lehendakariak. “Begirada soziolinguistikotik helduko diogu bideari, euskararen erronka nagusiek lotura estua baitute erabilerarekin eta gizartean gertatzen diren aldaketekin”.

Aurtengo UEUren uda ikastaroen artean, arreta deitu digun bat: Jolasmatika. Bi goiz ekainaren 26 eta 27an, Iruñeko Ezpeleta jauregian, eta matruikulatzeko aukera ekainaren 25a arte. Honakoa lantzeko: Pentsaera konputazionala, programazioa eta konputagailuen barne-funtzionamendua jolasaren bidez lantzen dira.

Asteko albisteetako bat: Elon Musk eta Donald Trump haserretu dira. Zer ondorio izango ote ditu horrek munduko gizon aberatsenaren enpresetan? Tesla, X/Twitter edo SpaceX-en? Ez dakigu, baina nekez izango da ona negozioetan. Izatez, Musk-Trump asoziazioaren hilabete hauetan, bereziki ikusi da Tesla salmentak behera joan direla, batez ere Europan. Nolabait ezker ikuspegitik marka madarikatua bilakatu bada Tesla azken aldian, orain eskuin ikuspegi batetik ere bai...

Metak etengabe espiatzen zaitu. Denbora guztian, zuk Facebook, Whatsapp edo Instagram erabiltzen ez dituzunean ere, hortxe dago Meta, etxe osteko ezkutaleku batean barrura begira, ea zertan ari zaren beste aplikazioekin, zer bilatzen duzun, bisitatzen dituzun webguneen berri jasotzen. Horixe deskubritu dute mugikorren segurtasun gaiak aztertzen dituzten ikertzaile batzuek.

GPX.studio GPX formatuko fitxategiak sortzeko web bidezko tresna da, eta orain dela aste batzutatik euskaraz dago. GPX da ibilbideen formatua: oinezko edo mendi-ibilbideak edo bizikletakoak esaterako, horrela kodetzen dira, eta oso erabilgarriak dira GPS gailuetan

Gaur goizean egin dugu zuzenekoa Twitchen eta Segura Irratian, eta adimen artifizialarekin euskaraz poesia sortzen duen makina harrigarria (42) probatu dugu zuzenean (bikain ari da, baina pantaila-irudian ikus daiteke ergatibo batean huts egun duela!). Mikrodramen formatu bertikala ere ikusi eta dastatu dugu, munduan hedatzen ari diren app txinatar telenobelistikoen fenomeno bitxia.

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu dira. Horietako bat da 42, beti poetikoki erantzuten duen AA txata.  "Zein da Italiako hiriburua?" galdetzen diozu, eta erantzuten du: "Erloju baten taupadan ezkutatzen da, zahar koloreko kafetegi batean esnatzen den hiri bat".

Txinan izugarrizko arrakasta lortu dute azken hilabeteotan, eta orain Estatu Batuetara eta Latinoamerikara iritsi dira. Zera dira mikrodrama hauek? bideo bertikalak pilula azkar eta laburretan, telenobeletako edukiarekin, app bidez.