Civio fundazioak salatu duenez, Osakidetzak darabilen AA sistema batek (Quantus Skin) kontratuan agindutakoa baino askoz efikazia gutxiago dauka. 1.6 milioi euroko inbertsioa da, larruazalaren melanoma minbiziak detektatzea du helburu, eta bere emaitzak eskatu zuen %85eko fidagarritasunetik behetik dabiltza. Orin arruntak melanoma okertzat hartzen ditu 5 kasutik 1etan; eta melanoma direnetatik heren bat ez ditu detektatzen. Azal iluna baduzu, arazo extrak, bide batez.

Adimen Artifiziala oro har izen nahiko txarra hartzen ari da. Arazo etikoak planteatzen ditu: dakartzan kostuak (energia kontsumoan, gizakien lanari balio kentzen), emaitzak adimenaren ilusio faltsu bat direla, AA ereduak entrenatzeko edozer kopiatzen dutela... Azken puntu horren haritik, arreta deitu digun salaketa bat: Errioxako Dialnet kopiatu duela osoki Espainiako AA ahalegin publiko handienak, Barcelona Supercomputer Center (BSC) delakoak bultzatutakoak. Gaiak badu interesa, eta bide batez, aitzakia ematen digu Dialnet aurkezteko Sustatun, benetan baliabide aparta baita.

Hitz Zentroak beste ebaluazio tresna bat jarri du sarean: Berbak.eus / Kontua da gaztelaniazko txioen euskarazko itzulpenak ebaluatzea.

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak "Hezkuntza-eremuan adimen artifizialak erabiltzeko gida' landu dute, hezkuntzaren etapa eta arlo guztietako irakasleei zuzenduta. Elhuyarrek koordinatu du lana, eta kolaboratzaile izan dira TKnika eta Berritzegune Nagusia (hezkuntza publikoko erakundeak hauek biak). Hemen dokumentua eskuragai.

Hitz Zentroak iragarri du Latxa euskarazko AA eredua asko hobetu dutela azken hilabeteotako lanarekin, zeinean ebaluatoiak eta jendearen partehartzea ere funtsezkoa izan den. Hala dio Eneko Agirrek zentroko zuzendariak: Latxa "erabiltzaileen eskaerak ulertu eta aurrera eramateko gai da orain, hala nola, laburpenak egin, galderak erantzun, ideia jasak egin, testuak sortu, etab. ChatGPT-ren antzera." Are gehiago, euskarazko txatbota hobetzeko lanak inplikazioak ditu beste hizkuntza txiki batzuetarako, ze metodo berriak eta aukera handikoak deskubritu dituzte, eta horiek artikulu batean dokumentatu.

Adimen artifizialaren aukerez idatzi dugunean Sustatun (eta sarri ari gara horretan), euskarak esparru honetan egin ditzakeen aurrerapenez ere itxaropentsu idatzi ohi dugu. Baina gehiagotan jarduren dugu, beharbada, AAren arriskuez, egiten diren disparateez, sortzen den slop edo zaborraz eta halako kontuez. Kontraste egiteagatik honekin, ikuspegi positibo baten arrazoitze saiakera bat dakarkizuegu gaur.

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu dira. Horietako bat da 42, beti poetikoki erantzuten duen AA txata.  "Zein da Italiako hiriburua?" galdetzen diozu, eta erantzuten du: "Erloju baten taupadan ezkutatzen da, zahar koloreko kafetegi batean esnatzen den hiri bat".

Hilen agerpena mimetizatzeko balio du adumen artifizialak (AA), Pello Zabalaren kasuak erakutsi digun bezala, baina baita bizidunentzat ere. Bereziki alferrak eta aberatsak badira, zertarako ahots eta irudiz agertu zerbaitetan adimen artifizialak ordezka baitzaitzake? Adibideak jarraian.

Euskaraldiaren motiboz estreinatu zuen EITBk Ahalaken fikziozko podkasta, eta bere zortzi atalak entzungai daude jada Guau plataforman. Euskararen jatorriari buruzko misteriozko fikzio bat, objektu eta pasarte historiko erreal desberdinak lotu dituena. Une horietako bat, Arantzazuko 1968ko Euskara Batuaren sorreraren batzarra, eta hori agertzen den atalean audio-zinta zahar bat agertzen da errelatoan: Pello Zabala fraide, idazle eta meteorologo zenaren ahotsa da, adimen artifizialez (AA) berregina (2022an hil zen Zabala).

Google (edo bere enpresa matrizea, Alphabet) munstro bat da, hainbat adarrez osatua, eta badirudi bakoitza bere aldetik, hor ari direla alde guztietan adimen artifiziala (AA) sartzen. NotebookLM-rekin sorkuntzarako emandako aukera berri-berriaz gain, Veo izeneko bideo-sorkuntzakoa ere badute (Veo 3 bertsio harrigarriarekin) eta orain beste tresna bat ere publiko egin dute: Google AI Studio. 

NotebookLM tresna, duela aste batzuk Sustatun aurkeztu genuen AA erraminta harrigarria, mugikorrean erabili daiteke orain aplikazio bidez (Android bakarrik oraingoz). Era berean, funtzio berri bat gehitu diote, Youtubeko bideoetatik laburpena egiteko aukera.

Adimen emozionalarena beti iruditu zait susmagarri samarra niri, eta badakit honetan jende gehiena ez dela ados egongo nirekin. Baina tira, noa gaurko auzira. Kontua da oraintsu adimen artifizialaren (AA) inguruan zabaltzen ari den joera eta moldeetan, adimen emozionalarekin lotu daitekeen ukitu edo jite bat sartzen ari direla sistema horietan. Eta emaitzak, negargarritik oso arriskutsura egoteko bidean daude. AA sikofanteak sortu dituzte, koipelustreak esango dut nik. Eta potentzialki min asko emateko modukoak.

Iragarri genuen bezala, asteazkenean (apirilak 30) izan zen mahai-ingurua EHUn, Euskararen Erronkak unibertso digitalean: Adimen Artifiziala. Hizlari izan ziren Xabier Arregi Hitz Zentrokoa, Leire BarañanoEuskorporakoa, Aitzol Astigarraga Elhuyar eta Oraikoa, eta Jon Sarasua (telematikoki atzerritik) Euskaltzaindiko Euskararen Gogoetagunekoa. Osorik ikus dezakezue grabaketa hemen, eta laburpen bat irakurri.

Garapen teknologiko harrigarri horietako bat. Atzo iragarri zuen Googlek bere NotebookLM tresna ez oso ezagunean audioak sortzeko gaitasuna 50 hizkuntzatara hedatu duela. Probatu dugu (beste teknofilo batzuek ere bai), eta harrigarria da. Entzun emaitzak artikuluan.

Bihar asteazkena, apirilak 30, mahainguru bat izango da Leioako EHUren kanpusean. Euskararen Erronkak unibertso digitalean: Adimen Artifiziala, 11.45etan, Zientza eta Teknologia fakultateko paraninfoan. Bertan izango dira hizlari, Orai/Elhuyar, Hitz Zentroko, Euskorpora proiektuko eta Euskaltzaindiaren Euskararen Gogoetaguneko ordezkariak.