Sustatu

San Joan Ante Portam Latinam Euskal Herriko aztarnategi neolitiko interesgarrienetako bat da. Arabako Guardian dago, eta funtsean 300 gorpu biltzen dituen hobi komun bat da. Nature aldizkarian han ehortzitakoen azterketa berri eta zehatza argitaratu da, eta garai oso biolento baten arrastoak berreskuratu dituzte.

Twitcheko eta Segura Irratiko zuzeneko honetan probatu dugu zuzenean asteko albiste teknologikoetako bat: Elia itzultzaile automatikoa Telegramen integratu dutela. Testuzko txatean euskarazko testua bidali eta ingelesezko ordaina jaso adibidez. Primeran dabil, ikus bideoa eta azalpenak.

Durangon eta Euskal Herriko hainbat tokitan eratu den WikiEmakumeok sareari buruzko dokumentala estreinatuko da azaroaren 14an Bilboko Zinebin, zine Dokumentalen eta Film Laburren Nazioarteko Jaialdiaren ‘Bertoko begiradak’ sailean. Josi Sierrak zuzendutako 50 minutuko ikus-entzunezkoan presentzia azpimarragarria du Durangoko Andereak taldearen baitan eratutako emakume-multzoak, eta gaur egun, besteak beste, talde horretako Marisa Barrena eta Isabel Iraurgi dira “pelikularen epizentroa”.

Despertaferro TV da Twitch bidezko kanal katalan bat, emisio pirata samarrak antolatzen dituenak astean hiru aldiz (astelehen, asteazken eta ostiraletan 21:30etan). Datorren astean, Aldatu Gidoia euskarazko ikus-entzunezkoen aldeko kanpainarekin elkartasunean, "euskal astea" antolatu dute. Euskaraz bikoiztutako lau film emango dituzte.

Elia itzultzaile automatikoa Telegram aplikazioan integratu du Elhuyarrek, Eliaren sortzaileak. Web bidez zein aplikaziotik, ederto dabil, oso praktikoa suertatzen da.

Irailean iragarri genuen nola Googlek, urte eta erdiko euskarazko emaitzen diskriminazioaren ondoren, algoritmoa aldatu zuela euskarazko emaitzak berriz gora eklarri dituena. PuntuEus fundazioak datuekin erakutsi du hau berriki, Estrasburgo Europako Parlamentuaren aurrean egindako agerraldian. Hala ere, Googlek gauzak txukundu dituela eta txukun egiten dituela esango du, baina euskarazko bilaketa emaitza optimoak ematetik urrun dago. Bigarren mailan uzten gaitu, konparatuz adibidez katalanarekin.

Joan den hilean Sustatu egiten duen CodeSyntax enpresak nazioarteko software biltzarra antolatu zuen Eibarren: PloneConf 2023. Arrakasta dexenteko ebentoa izan zen, eta laburpen bideoa osatu da, antolakuntzan lagundu zuen Eibarko Udalaren kolaborazioarekin.

Atzo Bilbon epaien oldarraldiari aurre egiteko manifestazioan dozenaka mila euskaltzale bildu ziren. Amaieran, Kontseiluko idazkari nagusi Idurre Eskisabelek agiri bat irakurri zuen, akordio soziopolitiko berri bat eskatzen euskararentzat: "Oldarraldiaren aurrean hesi bat osatu dugu, baina harago joateko garaia da". Jarraian, testu hori osorik.

Bai Euskarari Elkarteak Enpresarean proiektuari lotutako jardunaldia antolatu du adimen artifizialaren inguruan. Azaroaren 9an izango da, ostegunarekin 9:30etik 11:30era, Gipuzkoako Parke Teknologikoan, Donostian.

Twitcheko eta Segura Irratiko zuzeneko honetan, Iñaki Iurrebaso soziolinguistak Administrazioa Euskaraz aldizkarian atera duen artikulua aztertu dugu: "Euskara nagusi izango duten hiztunen bila". Grafiko propioak gehitu dizkio Sustatuk Iurrebasoren lanari, eta horiek ere erakutsi ditugu.

Jokoteknia Bideojokoen Euskal Jardunaldiaren seigarren edizioa egingo da azaroaren 11n, larunbatarekin Euskararen Etxean, Bilbon, 09:45etik 13:00etara. Jardunaldia streaming bidez jarraitu ahal izango da EITBren webgunetik. 

Biharko du deitua Kontseiluak euskararen aldeko manifestazio handia, Bilbon, Euskalduna Jauregiaren paretik, 17.00etan, lelo honekin: "Oldarraldiaren aurrean, euskararekin bat, euskaraz bat". Uztailean "oldarraldia" termino ekarri zuen hiztegi ohikora Kontseiluak, kasu honengatik:

• Espainiako Konstituzio Auzitegiak udalerri euskaldunei euskara hutsez funtzionatzeko aukerak murriztu zizkien, EAEko Udal Legeko 6.2. artikulua partzialki baliogabetuz.

Aurretik izandako beste epai latz hauen ondoren etorri zen uztailekoa... hona batzuk:

• Erandioko Udalekoa, ezin hizkuntza eskakizuna jarri udaltzain lanpostua,
• Uliazpi Fundazioari buruzkoa, 34 lanpostutan euskara eskatzea legez kanpokoa.
• Barakaldoko kultura zerbitzuena, ezin euskara maila eskatu azpikontrata batean.

Eta segi irakurtzen, ze gehiago ere badaude.

"Askotan esan izan denaren kontra, bereziki ahul dago euskara hizkuntza-gaitasunean", dio Iñaki Iurrebaso soziolinguistak. Ez dakigu Netflixeko azpidatzuena horren sintoma den, baina hortxe egon daiteke gako bat. Iurrebasoren iritziz "Euskara nagusi izango duten eta euskaraz erdaraz baino errazago arituko diren hiztunak ugaritzea funtsezko erronka da etorkizunari begira." Horixe azaltzen, artikulua argitaratu berri du Administrazioa Euskaraz aldizkarian: "Euskara nagusi izango duten hiztunen bila".

Azaroan munduko Wikipedia askotan Asiaren hilabetea ospatzen da. Aurten Euskal Wikilarien Kultura Elkarteak (EWKE) eta Jordaniako Arabiar Eduki Digitalaren Elkarteak artikulu elkartrukea antolatu dute, euskaraz Palestinari buruzko edukiak hobetzeko euskarazko Wikipedian. Erronka eta lehiaketa azaltzen duen atari-orri espezifikoa hemen.

Helduei zuzendutako eta konpetentzia digitalak lantzeko euskarazko bost tailer prestatu dituzte Talaios kooperatibak eta Don Bosco LHko ikastetxeak Errenterian. Zuzenketa: lehenago argitaratu dugu tailer hauetako batzuk zirela Donostian eta ez, denak Errenterian izango dira.

Ikusle askok bezala, Josu Barambones itzultzaileak ere erreparatu dio plataformetan euskarazko azpidatziak agertzen hasi direnean, ageriko akats asko ageri direla. Hortaz, azterketa egin du, 5 ikus-entzunezko hartuta Netflixen daudenak, itzultzaile desberdinenak, eta EIZIE elkartearen Senez aldizkarian argitaratu ditu bere ondorioak. Ondorio latzak, benetan. "Esango nuke gramatikaren erabateko kolapso baten aurrean gaudela, eta kolapso hori oso zabalduta dagoela aztertu ditudan testuetan", dio Barambonesek.

Basque Open Industry (BOI) biltzarrak, SPRI sustapeneko erakundeak antolatuaj, EAEko ekosistema industriala eta teknologikoa erakutsiko dizkio Europari Enpresa Txiki eta Ertainaren (ETEen) Europako Astean (SME Week) BECen.

Euskal Herriko I. Hika Topaketa azaroaren 10ean egingo da Oñati, bertako Eltzia sormen zentroan, egun osoko jardunaldi gisa. Azken urteotan hitanoa biziberritzeko egitasmoak ugaritu egin dira, eta Oñatin egin izan dira horien artean aitzindari izan diren batzuk, esate baterako Ingo Xonau ekimena eta Appa Hi aplikazioaren lehen bertsioaren garapena.  Hortaz, beste herri batzuetako esperientziekin ideia trukea sostatzeko, topaketaren egoitza Oñatin izango da. Jardunalda UEUk eta Badihardugu euskara elkarteak elkarlanean antolatu dute Oñatiko udalaren babesarekin.

"Azken euskalduna" izeneko artikuluan Iñigo Aranbarri zutabegileak irudikatu du Mendigatxa GPT delako zerbitzu bat, azken euskaldunontzat geratu dakien/dakigun aukera bat behintzat makinekin euskaraz egiteko... hori TalkPal eta Emma bezalako tresnekin alderatu dugu zuzeneko honetan (Twitch eta Segura Irratian), txat erako adimen artifizial batek katalanez egiten baitigu jada, katalana ikasteko helburuz. Testuz era bai hemen.

Zomorro Studiok, Game Erauntsia Elkarteak eta EHUk Euskal Game Jam izeneko ekimena antolatu dute. Bideojoko sortzaile euskaldunak batzeko zein elkar ezagutzeko, euren abileziak agerian jartzeko eta harremanak sortzeko ekimena izango da, euskara hitsezko lehen Game Jama.