Elhuyar

Elhuyarrek eta Euskal Telebistak ekoizten duten Teknopolis saioak 25 urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko, ekitaldia egingo da martxoaren 5ean EITBren Bilboko egoitzako Multibox aretoan. Horrez gain, programa berezia izango da martxoaren 10eko asteburuan, Teknopolisek begiak eta oinak espazioan jarri baititu urteurreneko saioa egiteko.

Elhuyarrek Ingurumenari buruz komunikatzeko dekalogoa aurkeztu du Donostian. Dekalogoak biltzen dituen puntu nagusiak azaltzearekin batera, mahai-inguruan hausnarketa egin da klima-larrialdiaren inguruan eta haren berri emateko kontuan izan beharreko gakoen inguruan.

• 2023an 60 milioi kontsultako muga gainditu du Elhuyar Hiztegia
• Gero eta aukera gehiago daude hiztegia erabiltzeko:
  • Webguneko bisita-kopuruak % 9 egin du gora.
  • 000 deskarga baino gehiago ditu mugikorreko aplikazioak.
• Hiztegiko edukia etengabe eguneratzen da, eta hizkuntza berdinzalea erabiltzen dela bermatzen da.

• Europako Parlamentuaren Estrasburgoko egoitzan egin duen agerraldian, Europako beste hizkuntza gutxiagotu batzuen esku jarri du Elhuyarrek bere esperientzia eta ibilbidea.

• Jon Abril Olaetxea Elhuyarreko koordinatzaile nagusiak eta Igor Leturia Azkarate Oraiko hizketa-teknologien arduradunak agerraldia izan dute Gutxiengoen Batzordean.

• François Alfonsi Berdeak-Europako Aliantza Librea alderdiko diputatu korsikarrak gonbidatuta izan dira Europako Parlamentuan.

• Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Egunerako, “Otsailaren 11 erakusleihoak” ekimena jarri du martxan beste behin ere Elhuyarrek.
• Otsailaren 1etik, emakume ikertzaileen irudiak ikusgai egongo dira Abanto-Zierbena, Barakaldo, Beasain, Bilbo, Deba, Elgoibar, Gueñes, Ibarra, Laudio, Ordizia, Plentzia eta Zarauzko hainbat saltokitan.
• Bigarren urtez jarraian, 12 saltokitik gorako herrietan, ginkana egingo da mugikor bidez jolasteko.

• Pirinioez eta mugaz gaindiko Europako proiektu honek oinarriak ezarri ditu Pirinioen bi aldeetako baliabide gutxiko hizkuntzei aplikatzeko moduko adimen artifizialeko ezagutza garatzeko
• Hizkuntza horietan hizkuntza-eredu sortzaile berriak aplikatzea du helburu proiektuak, zeina Elhuyarrek lideratzen baitu (Orai adimen artifizialeko zentroaren bidez) eta EGEFen finantzaketa jaso baitu (POCTEFA 2021-2027 programaren bitartez)

• Euskal Herriko zenbait adituren arteko lanketaren emaitza da, Elhuyarrek Gipuzkoako Foru Aldundiko Ekonomia Sustapeneko eta Proiektu Estrategikoetako Departamentuaren babesarekin egindakoa.
• Ingurumenarekiko arduraren ikuspegitik irakasleei zenbait proiektu eta hausnarketa eskaintzea da liburuxkaren helburua.
• Liburuxka zientzia.eus webgunean deskargatu daiteke, euskaraz zein gaztelaniaz.

• Izena emateko epea zabalik da Elhuyar Zientzia Azokaren webgunean.
• Edizio honetan ere ikasleek ikertzaileen laguntza jasoko dute proiektuak garatzeko.
• Bilboko azokaz gain, Nafarroako, Gipuzkoako eta Lapurdiko azokak ere egingo dira 2024an

• Elhuyarren eta Donostia Kulturaren arteko elkarlanaren emaitza da 2021ean abiatutako solasaldi-ziklo hau, eta jarraipena izango du udazkenean.
• Egitasmoari esker, zenbait arlotan lan egiten duten emakume zientzialariak ezagutzeko aukera izango da, aurrez aurreko elkarrizketen bidez.
• Saioak euskaraz izango dira, astelehenetan eta 19:00etan, Ernest Lluch Kultur Etxeko areto nagusian.

• Igor Leturia, Elhuyarrek sustatutako Orai NLP Teknologiak zentroko hizketa-teknologien arduraduna, Boisen eta Renon aritu da euskararekin lotutako hizkuntza-teknologien egoera azaltzen.
• Etxepare Euskal Institutuak Boise State Universityn sustatzen duen Eloise Garmendia Bieter Katedrari esker egin du AEBko egonaldia.
• Leturiak hainbat hitzaldi eta eskola eman ditu euskararako adimen artifizialari buruz, eta Elhuyarren Elia, Aditu eta TTS sistemak erakutsi ditu.

• Bakterio erresistenteen arazoak planeta osoari eragiten dio. Zirkulazio-istripuek baino pertsona gehiago hiltzen ditu, eta minbiziak baino gehiago hilko ditu 30 urte barru.
• Erresistente dokumentalak ikertzaile, mediku eta albaitarien testigantzak jasotzen ditu, eta baita infekzioa gainditzea lortu duten pazienteenak ere.
• Elhuyarrek egin eta ekoitzi duen dokumental honen zuzendaria eta gidoigilea Bego Zubia Gallastegi da, eta haren helburua izan da arazo global honek irtenbidea duela erakustea.
• Dokumentala FECYTen (Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología, Zientzia eta Berrikuntza Ministerioa) eta Eusko Jaurlaritzaren Kultura eta Hizkuntza Politika sailaren laguntzarekin egin da; eta EITBren partaidetzarekin. Horrez gain, APIKA Ikus-entzunezko Produktoreen Elkartearen Audiovisual Project LAB egitasmoan parte hartu du.

Inor gutxi iristen den lekuak erakutsiz eta jakin-mina piztuz dator zientzia eta teknologiari buruzko saioaren 26. denboraldia. Aurkeztu da Teknopolis zientzia, teknologia eta berrikuntzari buruzko saioaren 26. denboraldia EHUko Bizkaia Aretoko Baroja gelan, Bilbon. Han izan dira Amaia Esquisabel Alegría, Eusko Jaurlaritzako Ikerketa zuzendaria, Gorka García Peral, ETBko Programa eta Arte zuzendaria, Jon Abril Olaetxea, Elhuyarreko koordinatzaile nagusia, eta saioa babesten duten erakundeetako ordezkariak. Hain zuzen, asteburu honetan hasiko da denboraldi berria,  eta ordutegi hau izango du: larunbatetan 13:30ean ETB1en eta igandeetan 12:00etan ETB2n.

• Elhuyarrek eta DIPCk hamahirugarren urtez antolatu duten ON ZIENTZIA bideo-lehiaketaren sari-banaketa ekitaldia izan da gaur, Tabakaleran.
• “Loquita por sus huesos” eta “Mina edo pikantea?” bideoek jaso dituzte sari nagusiak.
• Mutiloako (Nafarroa) Luis Amigó ikastetxeko ikasleek jaso dute Gazte Saria, “Storytime con mi primo y con Mendel” lanarengatik.

Bilboko Areatzan egin zen sari-banaketarekin amaitu da 2023ko Elhuyar Zientzia Azoka. Sarituek nazioarteko zein Espainiako azoketarako bidaiak, ikerketa-zentroetan egiteko egonaldiak eta ikasketa-bekak jaso dituzte.

• Gaur, lehenengo aldiz, Gipuzkoan egin da Elhuyar Zientzia Azoka; Tolosako Alondegia plazan izan da, Elhuyarrek eta Kutxa Fundazioak antolatuta.
• Gipuzkoako DBHko, Batxilergoko eta Lanbide Heziketako 10 ikastetxetako 100 gaztek urtean zehar landutako proiektuak aurkeztu dituzte.
• Asteasuko Algaloop enpresak bere ikerketa eta berrikuntzaren adierazgarriak ikusgai izan ditu azokan.

• Judith Zubia Aranburu, Mattin Urbieta Galarraga, Iñaki Sanz Azkue eta Aitor Garmendia Etxeberria dira sarituak.
• Sorkuntza-beka bi proiektuk jaso dute, epaimahaiak beka ex aequo ematea erabaki baitu. Proiektuetako bat “Semiosi-genesi” da, Jon Sánchez Carrascorena; bestea, “Ia dena”, Xabier Gantzarain Etxaniz, Aitor Bengoetxea Odriozola eta Garazi Lazkano Juaristirena.
• CAF-Elhuyar merezimendu-saria Jacinto Iturbe Barrenetxeak jaso du, euskara eta zientzia unibertsitatearen eremuan zabaltzeko egindako lan eskergagatik eta zientziaren dibulgazioan egindako ekarpen apartagatik.

Elhuyarrek eta EHUko Uda Ikastaroek hitzarmena sinatu dute hizkuntza-teknologien esparruan elkarlanean aritzeko. Aurtengo Uda Ikastaroetan aldibereko itzulpen automatikoko sistemak probatuko dituzte ingurune errealetan.

“Emakume zientzialarien argitan” solasaldi ziklo hau Elhuyarren eta Donostiako Udaleko Kultura sailaren arteko elkarlanaren emaitza da. Solasaldiak aurrez aurreko elkarrizketak izango dira, eta zenbait arlotan lan egiten duten emakume zientzialariak ezagutzeko aukera izango da. Saioak euskaraz izango dira, 19:00etan, Donostiako Ernest Lluch Kultur Etxeko areto nagusian. Hiru saio programatu dira: martxoaren 14an (datorren asteartean), apirilaren 18an eta maiatzaren 16an.

Elhuyarrek pauso bat aurrera eman du, beste behin ere, hizkuntza-teknologien eta adimen artifizialaren esparruan, digitalizazioaren eremuan gizartean sortzen ari diren erronkei erantzuten jarraitzeko helburuarekin. Oraingo honetan, testua ahots bihurtzeko sistema neuronalak sortu ditu, eta haiek gizartearen esku jarri. Elhuyarrek eskaintzen dituen ahots automatikoak (TTS) gizartearen eta bezeroen eskura daude jada.

Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko eguna ospatzeko, “Otsailaren 11 erakusleihoak” ekimena jarri du martxan beste behin ere Elhuyarrek. Otsailaren 3tik, emakume ikertzaileen irudiak ikusgai egongo dira Bilbo, Abanto-Zierbena, Barakaldo, Mungia, Elgoibar, Deba, Beasain eta Donostiako hainbat erakusleihotan. Guztira, 218 saltokik bat egin dute kanpainarekin. Donostiako Eureka! Zientzia Museoan eta Barakaldoko Clara Campoamor Zentro Zibikoan, berriz, zientzia eta teknologiaren arloko 12 emakumeren erakusketa egongo da ikusgai.