adm.euskaraz.taldea

Arartekoak gomendatutakoaren aurka, Nafarroako Gobernuak aurrerantzean ere jarraituko du Nafarroako Erriberan (eta "ez-euskaldun" deitutako eremu guztian), euskara ez baloratzen lan deialdietan, alemana, ingelesa eta frantsesa baloratzen dituen bitartean.

Nafarroan, pertsona batek Administrazioan lanpostu bat lortzen badu eta postu horretarako euskara jakitea beharrezkoa bada, gero betiko debekaturik du euskara nahitaezkoa ez duen beste postu batera aldatzea. Injustizia honi bukaera emateko, Nafarroako Administrazio Publikoetako Langileen Estatutua aldatu behar da. Noiz arte itxoin beharko dugu, I-E eta Ahal Dugu?

"Buñuelen euskara baloratzeak esan nahi du ez dela Nafarroa ezagutzen". Horixe esan zuen María Chivitek (PSN) Diario de Noticias egunkarian egindako elkarrizketan (2018-4-29). Baina lasai aski egon daiteke. Euskararen Foru Dekretuaren menpeko lan deialdietan, Erriberan ez da euskara baloratzen. Baloratzen dira, bai, frantsesa, ingelesa eta alemana, baina horrekin, nonbait, ez du problemarik.

Nafarroako suhiltzaileen oposizio-lehiaketa batean, ez zen euskara baloratu Nafarroan. Nafarroako Arartekoaren bulegoak euskara metiru moduan puntuatu beharra zegoela gogorarazi dio Gobernuari, baina Beaumont andrearen departamentuak (Lehendakaritzako, Funtzio Publikoko, Barneko eta Justiziako kontseilaritza), bere jarrera defendatzeko, honako argudio hau eman dio Arartekoari: Aldi baterako lanpostuen deialdietan ez dela Euskararen Foru Dekretua aplikatu beharrik.

2018ko martxoaren 27an, gomendio hau eman dio Arartekoak Altsasuko Udalari: Euskaraz jakitea ezinbestekoa ez den kasuetan, merezimendu moduan baloratu behar duela euskara, eta ez dela zuzena euskararik jakin gabe puntu guztiak lortzeko aukera izatea, horrek euskararen balioa gutxitzen baitu.

Zaila da ulertzea aldaketaren aldeko udal batek nola urra dezakeen horrela euskararen ordenantza, eta Nafarroako Administrazio Auzitegiak nola baimendu duen, ordenantza hain zehatza eta argia izanik.

2018ko otsailaren 14an argitaratu zen Nafarroako Aldizkari Ofizialean Burlatako Euskararen Ordenantza berria. Desagertu egin da aurreko ordenantzako punturik indartsuena eta euskararentzat hoberena zena.

Berriki idazki hau plazaratu zuen Administrazioan Euskaraz Taldeak: “Merezimendu lehiaketetan, euskara UPNrekin baino okerrago”: Izenburu deigarri bezain okerra. Puntuazio okerrak eman genituen, arauak gaizki interpretatuta. Antza denez, hauek dira puntuazio zuzenak:

Berriki onetsi da atal, bulego eta unitate parekatuetako 334 burutza merezimendu lehiaketa bidez betetzeko deialdia. Pena da Euskararen Foru Dekretu berria onetsi ondoren argitaratu izana. Aurretik argitaratu izan balitz, euskarak balorazio hobea izanen zuen (eremu mistoan, postu gehienak dauden tokian).

Ez da zilegi hala edo nola euskararen meritua hein batean edo osorik alboratzen saiatzea. Burlatako deialdi batean hori gertatzen zen, eta Nafarroako Arartekoaren ebazpen batek zuzendu egin du. Lanpostu deialdi batean 5 puntu ematen zituen euskara jakiteak. Hala ere, baremoak 15 puntuko muga zuenez eta esperientzia eta prestakuntza osagarriekin 15 puntu lor zitezkeenez, euskararen puntuazioaren eragina hutsa ere izan zitekeen.

Argi zegoen Euskararen Foru Dekretuak ez zuela afera konponduko: Nafarroako hegoaldean euskara baloratzea hautazkoa da haren arabera. Baina, dekretuz, oposizio-lehiaketetan eta lehiaketetan nahitaez baloratu behar dira alemana, frantsesa eta ingelesa, Nafarroa osoan.

103/2007 Foru Dekretua jadanik indarrean dago, Nafarroako Administrazio Publikoetan euskararen erabilera arautzeko. Nafarroako Gobernuan hizkuntz profilak ezartzeko urtebeteko epea ezartzen duenez, euskara meritu moduan baloratzeko modua da bere ekarpenik garrantzitsuena Oro har, laburbilduz, Nafarroako Administrazioetan euskara errotzeko aukera galdua da Foru Dekretu hau.

Lanpostu zehatz batzuetan ingelesa edo frantsesa jakitea beharrezkoa izatea zalantzan jarri nahi izan gabe, aldi berean euskara jakitea beharrezkoa ez hartzeak ez dirudi ikuspegi zabalaren adibide.

Orain arteko lan deialdietan euskararen puntuazioa (oro har) ZERO zen, eta hemendik aurrera ere ZERO izanen da. Merituen puntuazioan Nafarroako Gobernuaren jokabideak ez du zerikusirik eremu mistoko hainbat udalen jokaerarekin, non euskara bai puntuatzen den, zorionez. Hauxe da une honetan legeak zehazten duena.

Berriozarko Udalak haur hezitzaileen zerrendak osatzeko deialdia egin zuen 2017ko martxoaren 13an. Lanpostu batzuetarako euskaraz jakitea eskatzen zuen; beste batzuetarako, ez. Euskaraz jakitea derrigorrezkoa ez zuten lanpostuetan, euskara meritu moduan ere ez zuen kontuan hartzen. Euskararen Ordenantza ez da ezer, betetzen ez bada. Berriozarko Udalak bere hutsa zuzendu beharko du, beraz. Bada garaia euskararen Ordenantzei jaramona egiteko.

Nola liteke hizkuntz profilen diseinu berria egin baino lehen (Dekretu berriak urte beteko epea jartzen du horretarako) behin betiko ondorioak utziko dituen horrelako prozedura hastea?

Euskararen Ordenantzaren gabeziak agertu dira orain. A, B eta C mailetan euskara ez da derrigorrezkoa lanpostu guztietan. Euskara meritu moduan puntuatzea ere ez (ezer ez baitu maila horietarako ezartzen).

Iruñeko Udaleko langile gehienek ez dakite euskaraz. Ezta pixka bat ere. Beraz, A1 eta A2 mailetako ikastaroek izan ditzakete ikasle gehien, eta horrela has daitezke euskara ikasten. Bada, Iruñeko Udalak kontrakoa erabaki du: udal langileak euskara ikastaroetan hartu dezakete parte, baina B1 mailatik gora bakarrik. Iruñeko Udala: zabaldu euskara ikasteko aukerak!

Osasunbideak ez du euskara baloratzen Nafarroako Erriberan (alemanak 2 puntu, euskarak 0). Eremu mistoan, lanpostu gehien dauden tokian ere, alemanak euskarak baino puntu gehiago ematen ditu (alemanak 2, euskarak 1,17). "Eremu euskaldunean" bakarrik ematen ditu puntu gehiago euskarak alemanak baino, nahiz eta gutxigatik den (alemanak 2 puntu, euskarak 2,34).

Guri formula hau bururatzen zaigu, zerrenda bakarraren sistemaren barnean, betiere: Norbaitek euskaraz irakasteko aukera nahi badu, azterketaren zati bat euskaraz egin beharko du, nahitaez; gaztelaniaz irakasteko aukera nahi badu, beste zati bat gaztelaniaz, nahitaez, eta ingelesez irakasteko aukera nahi badu (PAI programan), beste zati bat ingelesez, nahitaez.