adm.euskaraz.taldea

Eneko Larrartek erantzun du ez dutela Arartekoaren gomendioa beteko, eta hitzez hitz hau esan du: "Kontua ez da euskara beste hizkuntza batzuk baino gutxiago baloratu dela, baizik ez dela baloratu".

Lezkairuko gurasoek, etorkizunean, urteak eman beharko dituzte horren alde borrokan? Oraindik garaiz gaude: Lezkairun, haur eskola euskaraz hautatzeko aukera.

Nafarroako Gobernuaren aurkako kexa aurkeztu du Administrazioan Euskaraz Taldeak Nafarroako Arartekoaren bulegoan, agintaldi honetan egindako lan deialdiak direla eta.

Uste dugu euskara eta gardentasuna gai garrantzitsuak direla; horregatik, gai hau konpon dezatela eskatzen diegu Geroa Bairi, Bilduri, Ahal Duguri eta Izquierda-Ezkerrari. Osasunbidearen deialdietan argi esan dadila zein den euskararen gehieneko puntuazio eremu euskaldunean, eremu mistoan eta "ez-euskaldunean".

Tuterako Udalak, maiatzaren 25ean, Udaltzaingoko inspektoreorde izateko deialdia argitaratu zuen. Nafarroako Gobernuak Nafarroako hegoaldean egin ohi duen bezala, alemanaren, frantsesaren eta ingelesaren ezagutza baloratu zuen (zehazki, 5 puntu bakoitzak) eta ez, ordea, euskararena.  Beti baloratuko al da alemana euskara baino gehiago? Noizko aldaketa?

Nafarroa guztirako lizentzia bat libre gelditu eta hori ETB2ren seinalea hedatzeko erabili da; hau da, erdarazko katea lehenetsi da beste behin ere. ETB3rentzat erabili behar zen lizentzia hori, eta, hala, orain Nafarroa osoan ikusiko zen. Baina ez, eremu zabal bateko haurrek ezin dute ETB3 ikusi, ETB2 ikustea lehenetsi delako (Sakanan, Baztanen, Oibarren, Garesen,...). 

Osasunbideko deialdietan, lehiaketaldian 40 puntutik euskarak 4’29 puntu eman beharko lituzke eremu euskaldunean, eta 2’73 puntu eremu mistoan. Baina euskararik jakin gabe ere 39 puntu lortu daitezke, beste merezimendu batzuekin. Beraz, praktikan, ez da betetzen euskarari buruzko foru dekretu berriak dioena.

47 udalek Euskararen Ordenantza egokia egiteak nabarmen hobetuko luke euskararen egoera Nafarroan, eta akuilu izanen litzateke beste erakundeentzat.

Administrazio Publikoek kontuan hartu beharko dute, batez ere Nafarroako Gobernuak, euskara baloratu gabeko zerrendak erabiltzen baititu Nafarroa osoan.

UPNren Gobernuak 2000. urtetik aurrera gaztelania hutsean jarri zituen bideetako kartelak eremu "mistoan" zein "ez-euskaldunean". Besteak beste, Nafarroako mugetan "Comunidad Foral de Navarra" zioten horiek. Baita bisitariei ongietorria ematen zieten kartel turistikoan ere, 5 hizkuntzatan ezarri zirenak, ez baina euskaraz. Inertziak gainditzea asko kostatu da, baina zorionez 2018an jada euskaraz ere irakur daitezke kartel ofizial gehienak. Ongi egina, baina oroitu oraindik A-68koak aldatu gabe daudela. 

Arartekoak gomendatutakoaren aurka, Nafarroako Gobernuak aurrerantzean ere jarraituko du Nafarroako Erriberan (eta "ez-euskaldun" deitutako eremu guztian), euskara ez baloratzen lan deialdietan, alemana, ingelesa eta frantsesa baloratzen dituen bitartean.

Nafarroan, pertsona batek Administrazioan lanpostu bat lortzen badu eta postu horretarako euskara jakitea beharrezkoa bada, gero betiko debekaturik du euskara nahitaezkoa ez duen beste postu batera aldatzea. Injustizia honi bukaera emateko, Nafarroako Administrazio Publikoetako Langileen Estatutua aldatu behar da. Noiz arte itxoin beharko dugu, I-E eta Ahal Dugu?

"Buñuelen euskara baloratzeak esan nahi du ez dela Nafarroa ezagutzen". Horixe esan zuen María Chivitek (PSN) Diario de Noticias egunkarian egindako elkarrizketan (2018-4-29). Baina lasai aski egon daiteke. Euskararen Foru Dekretuaren menpeko lan deialdietan, Erriberan ez da euskara baloratzen. Baloratzen dira, bai, frantsesa, ingelesa eta alemana, baina horrekin, nonbait, ez du problemarik.

Nafarroako suhiltzaileen oposizio-lehiaketa batean, ez zen euskara baloratu Nafarroan. Nafarroako Arartekoaren bulegoak euskara metiru moduan puntuatu beharra zegoela gogorarazi dio Gobernuari, baina Beaumont andrearen departamentuak (Lehendakaritzako, Funtzio Publikoko, Barneko eta Justiziako kontseilaritza), bere jarrera defendatzeko, honako argudio hau eman dio Arartekoari: Aldi baterako lanpostuen deialdietan ez dela Euskararen Foru Dekretua aplikatu beharrik.

2018ko martxoaren 27an, gomendio hau eman dio Arartekoak Altsasuko Udalari: Euskaraz jakitea ezinbestekoa ez den kasuetan, merezimendu moduan baloratu behar duela euskara, eta ez dela zuzena euskararik jakin gabe puntu guztiak lortzeko aukera izatea, horrek euskararen balioa gutxitzen baitu.

Zaila da ulertzea aldaketaren aldeko udal batek nola urra dezakeen horrela euskararen ordenantza, eta Nafarroako Administrazio Auzitegiak nola baimendu duen, ordenantza hain zehatza eta argia izanik.

2018ko otsailaren 14an argitaratu zen Nafarroako Aldizkari Ofizialean Burlatako Euskararen Ordenantza berria. Desagertu egin da aurreko ordenantzako punturik indartsuena eta euskararentzat hoberena zena.

Berriki idazki hau plazaratu zuen Administrazioan Euskaraz Taldeak: “Merezimendu lehiaketetan, euskara UPNrekin baino okerrago”: Izenburu deigarri bezain okerra. Puntuazio okerrak eman genituen, arauak gaizki interpretatuta. Antza denez, hauek dira puntuazio zuzenak:

Berriki onetsi da atal, bulego eta unitate parekatuetako 334 burutza merezimendu lehiaketa bidez betetzeko deialdia. Pena da Euskararen Foru Dekretu berria onetsi ondoren argitaratu izana. Aurretik argitaratu izan balitz, euskarak balorazio hobea izanen zuen (eremu mistoan, postu gehienak dauden tokian).

Ez da zilegi hala edo nola euskararen meritua hein batean edo osorik alboratzen saiatzea. Burlatako deialdi batean hori gertatzen zen, eta Nafarroako Arartekoaren ebazpen batek zuzendu egin du. Lanpostu deialdi batean 5 puntu ematen zituen euskara jakiteak. Hala ere, baremoak 15 puntuko muga zuenez eta esperientzia eta prestakuntza osagarriekin 15 puntu lor zitezkeenez, euskararen puntuazioaren eragina hutsa ere izan zitekeen.