Sustatu

Uda iritsi da! Tenperatura altuek kalekume izatera gonbidatzen zaituzte. Hondartza, igerileku edota erreka egunak dira; eta amaiezinezko gauak. Dibertsiorik ez da falta eta bizitza-ohiturak buruz behera uzten ditu. Enbata dator… Gakoa plangintzan dago. Meal prep edo batch cooking hitzak ezagun dituzu? Lehenak, osagaiak aldez aurretik prestatzean dihardu, gero plateren osaketa errazteko: arrautzak egosita utzi, uraza garbia, angurria zurituta eta moztuta. Nagitasunak ustekabean ez zaitzala hartu. Bigarrenak, areago doa, astebeteko menua tupper-etan antolatzea da; den-dena egun bakarrean sukaldatuta.

Baku da Azerbaijango hiriburua eta Bakup (Backup, zuzen idatzita) da egin behar duzuna egunero, Interneneten datuak gorde edo manejatzen badituzu, zeuretzat edo, profesionala bazara, zeure bezeroentzat. Backup-a da "atzean gordetako kopia", eta sistema batek guztiz krak egiten duenean, konpontzerik ez badago ere, kopia berreskuratuz gero, kaltea ordu batzuetakoa besterik ez da izango, okerrenera.

Euskaltzaindiak 397 forma berri arautu ditu azken sei hilabeteotan, eta moldaketa zein berrikuntza guztiak Interneteko Euskaltzaindiaren Hiztegiari erantsi dizkio. Atzo, dokumentu batean (PDF), forma guztien zerrenda ere partekatu zuen akademiak. Hor daude tuit eta txio formak adibidez. Bertuit edo bertxio ez dira ageri, ordea, eta aditzaren formaz ere ez dakigu ezer (esango genuke gehienok txiokatu erabiltzen dugula honezkero).

Eguraldi iragarpenetan satelite mapak ezagunak egin zaizkigu, eta bada zenbait urte dituen teknologia bat. Azken urteetan, ordea, radar bidez lurretik datuak hartuz egiten diren euriaren mapak ari dira zabaltzen. Euskal Herrian Kapildui mendian dago radar horietako bat (Araba erdialdean), Euskal Herri osorako ematen du estaldura, eta Internet bidez ematen du bere berri zuzenean. Atzo Nafarroa erdialdean gertatu zena ere ikus daiteke.

Duela aste batzuk komentatu genuen hemen Sustatun nola pertsonen aurpegi, irudi eta ahotsekin bideoa-ekintza 'fake' faltsu eta harrigarriak nola egin daitezkeen. Deepfake esaren zaie lan hauei. Baina pertsonekin egiten direnak bezain harrigarriak dira robotekin eta gailu mekanikoekin sortzen ari direnak. Adibidez, Interneten ibili bazara azken aste honetan, bolatokian txirlo guztiak txikitzen dituen beso robotikoarena ikusiko zenuen...