Elhuyar

Elhuyarrek, beste hainbat euskal erakunderekin batera, parte hartu du Europako puntako hizkuntza-teknologietako adituek burutu duten azterketa batean. Azterketak ohartarazten du Europako hizkuntza gehienek ez bide dutela bizirik iraungo aro digitalean.

Elhuyar Fundazioak Euskal Herri osoko DBHko 1. eta 2. mailetako ikasleei zuzenduta antolatzen duen zientzia eta teknologiaren olinpiadak XI. ekitaldia du aurtengoa, eta dagoeneko izena emateko epea irekita dago.

Elhuyar Fundazioak Euskadi Irratiarentzat ekoizten duen Norteko Ferrokarrilla irratsaioak bihar ekingo dio denboraldi berriari. EITBk 30 urte beteko ditu aurten, eta erdietan baino gehiagotan izan da Norteko Ferrokarrilla antenan. Guillermo Roa kimikariak gidatzen du irratsaioa, Elhuyar Fundazioko Zientziaren Komunikazioa sailaren laguntzarekin, eta asteartero emitituko dute, 21:00etan (igandeetan, 22:00etan, errepikapena emango dute), ordubetez. Denboraldiko berrikuntza nagusia “Zientziaren hitzak” izeneko atala izango da. Lehen saioan galdera bati erantzuna ematen saiatuko dira, alegia, Adamen zein hezur erabili ote zuen Jainkoak Eva egiteko.

Eguzkia magnetikoa da, baita zientziaren ikuspuntutik ere. Magnetismoak agintzen du haren jardueran eta espazioratzen duen guztian, eta gai hori landuko dugu, beste batzuen artean, Elhuyar aldizkariaren iraileko alean.

Elhuyarrek salgai dituen produktuen artean, lau produktu-motari eragiten die BEZaren igoerak. Lehenengo multzoa smartphoneetara egokituak dituen aplikazioak dira; bigarren multzoa, ebook-ak; hirugarren multzoa CD-ROM formatuko bideo-jokoak dira; eta laugarren multzoa Elhuyar aldizkarirako harpidetza digitala da. Produktu horien BEZa % 18tik % 21era igoko da, baina Elhuyarrek erabaki du prezioei eustea BEZaren igoerak bezeroarengan eraginik izan ez dezan.

Elhuyarrek bilatzaile eleaniztuna eta dokumentu-erlazionatzaile eleaniztuna garatu ditu. Teknologia horiek, batetik, hizkuntza batetik abiatuta beste hizkuntzetan dauden testuetan informazioa bilatzen dute, eta, bestetik, bilaketa semantikoaren bidez, zerikusia duen informazioa erlazionatzen dituzte. Egun teknologia horiek Elhuyarren Zientzia.net eta Elhuyar Zientzia eta Teknologia aldizkariaren webguneetan ezarriak daude.

Elhuyar Fundazioak Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren laguntzarekin antolatutako III. Zientzia Udalekuetako ate irekiko jardunaldia egin da gaur goizean, Aiako Harriko Parke Naturalean (Oiartzunen). Gazteek izotz lehorrarekin esperimentuak egiteko aukera izan dute. Baina gaurko tailerra adibide bat baino ez da, egunero izaten baitituzte zientzia-tailerrak: fisikakoak, kimikakoak, biologiakoak eta geologiakoak, besteak beste. “Helburua da aisialdia eta zientzia uztartzea eta gazteei zientzia modu erakargarri eta ulergarrian gerturatzea”, adierazi du Danel Solabarrietak, Zientzia Udalekuen arduradunak.

Labar-artea Goi Paleolitoan garatu zen; zehazki, orain dela 10.000 eta 40.000 urte inguruan. Adibide aipagarrienen artean daude Altamira (Kantabria), Lascaux eta Chauvet (Frantzia) eta Ekain eta Santimamiñe (Euskal Herria). Leku batzuetan labar-artea aire zabalean aurkitu bada ere, aipatutako lekuetan haitzulo-barruetan dago.