Applek debekatu egin du Mac OS X Euskaraz
2003ko azaroaren 13an jasotako email baten bitartez, Apple-k debekatu egin digu Mac OS X Euskarazen artxiboak banatzea. Egoera azaltzen eta konpontzen saiatzen ari gara, baina momentuz webetik kendu behar izan ditugu Appleren softwarearekin lotutako artxibo guztiak.
Appleren copyright sailaren arabera "onartu eta ulertzen" dute lan handia egin dela Mac OS X-en euskarazko artxiboak sortzeko, eta "bihotz-bihotzez eskertzen dute" haien teknologiarekiko interesa. Hala ere, diotenez, une honetan lanean ari dira "itzultzaile komunitatearekin" batera elkarlanean aritzeko formulen bila, eta bukatu arte ezin dute baimendu haiek errebisatu gabeko itzulpenik.
Esan digutenez, 2004. urteko erdialderako amaitu nahi dute elkarlanerako bide hori. Bitartean, ez dugu baimenik artxiborik banatzeko, eta beraz, bitartean ez dago Mac OS X Euskaraz erabiltzerik. Izan pazientzia!
Erantzunak
> Appleren copyright sailaren arabera "onartu eta ulertzen" dute lan handia egin dela Mac OS X-en euskarazko artxiboak sortzeko.
Barkatu ezjakintasuna. Nola egiten da lan? Nork edo nortzuk egiten duzue lan Mac OS X euskaratzen? Jaurlaritzaren enpresa bat da horri dedikatua edo librean ari zarete, edo...
Eskerrik asko.
Hori diotsuet, zeren 2001ean katalanek jaso baitzuten mezu bat Warner etxetik, esaten ziela Harry Potterren filmak ezin zirela bikoiztu katalanera. Azkenean, baina, argi geratu zen oztopoa ez zegoela Los Angelesen, baizik eta Madrilen, Warner Españako burua zen-eta kulpantea.
Edozein modutan, Joxe, ez etsi, lan ederra egin duzu-eta orain arte. Eta lan horri esker ildo garbia ireki duzu. Animo!
> Barkatu ezjakintasuna. Nola egiten da lan? Nork edo nortzuk egiten duzue lan Mac OS X euskaratzen? Jaurlaritzaren enpresa bat da horri dedikatua edo librean ari zarete, edo...
Kontua da Mac OS X-n programak itzultzeko dauden erraztasun teknikoak ikusita, gauza esperimentu moduan hasi zela, eta esperimentu gisa hasitako lana hainbatentzat interesgarri suerta zitekeelakoan, webean eskegi nuela.
Hasieran neu bakarrik aritu nintzen eta gero beste zaletu pare bat hasi ziren nirekin batera lanean, beti ere era librean. Egia esan, azken asteotan nahiko eraginkortasun maila handia lortu genuen. Panther adibidez, salgai jarri eta astebetera-edo izan genuen euskaratuta, eta harekin bezala, lehe aipatu den moduan, iTunes musika erreproduzitzeko programa, Safari nabigatzailea, Aurrebista irudiak ikustekoa, Testu Editorea, sistemaren Xake jokoa... Posta elektronikoa kudeatzeko erabiltzen den Mail programaren lehenengo euskaraketa bat ere badugu, oraindik proba fasean dagoena, naima dagoeneko ezin bana dezakegu... momentuz behintzat :(
Ez, ez, mezuak Cupertinotik (California) iritsi dira ingeles peto-petoan. Diotenez, benetan estimatzen dute egindako lana, baina legeak tarteko, ezin dute onartu haien teknologiekin lotutako "lan deribatiboak" (?) libreki banatzea. Ziurtatu didatenez, mundu osoan atera diren halako kasu guztiekin batera (Safari Applek ofizialki sosportatu gabeko hizkuntz asko eta askotan eskura daiteke) elkarlanean aritzeko formula baten bila dabiltza, baina bitartean, txiringitoa itxi behar dugu. Nik sinetsi nahi diet, baina ez dakit nola amaituko den hau.
Pentsatzen egon naiz honen inguruan. Larria da, eta ez dakit oihartzunik izango duen. Zaila da oihartzun hori lortzea, baina nazioartean ere mereziko luke. Euskarazko komunikabideek ere arreta emango liokete kontu honi. Bai Topaguneko aldizkari gehienetan eta bai Berria-ren errdakzioan, Apple eta Mac sistema eragilea darabilte.
Nire aholkua (oso erraza besteari esateko, zaila norberak egiteko, badakit) da erresistitzeko. Itzultzeko lokalizatutako softwarea Internetera, beharbada Euskal Herrian kokatutako zerbitzari batera, ahal balitz.
Auzitegietara eramango ote zaitu Applek? Espainian egin beharko dute, egitekotan. Baina, teorikoki litekeena da, eta hortaz, Behatokiarekin jarri beharko zinateke aurrez kontaktuan, kasua iritsiz gero abokatuen babesa izan dezazun zure poltsikoa urratu gabe. Topagunea eta Berria, erabiltzaile gisa, Behatokiaren aurrean ere auzi honetan kaltetu gisa agertzea ere inportantea litzateke.
iTunes musika sistemaren kodeketa hausteagatik hor irten da berriro auzitara Norvegiako hacker hori, DVD-ak destripatu zituena... Hark ere bide publikoa aukeratu du. Edonola ere, argi dago hark propietate intelektual jakin batzuk (software propietarioa hala ulertzen baita legedietan) hautsi duela, baina ez da horrela zeure kasuan. Zuk ez duzu koderik bortxatu: aukera ireki eta publiko batzuk aprobetxatu dituzu. Eta, gainera, zeure ekintzek Apple-rentzat ondorio ekonomiko bakarra izan dezakete, izatekotan: Mac OS X-en erabilera sustatzea munduaren bazter honetan. Hortaz, kalterik egin diezunik ezingo dute argudiatu.
Behatokiaz gain, uste dut Eusko Jaurlaritzako Kultura Saileko HPS-ko estandarizazio arduradunekin ere hitz egin beharko zenukeela. Softwarearen lokalizazioa lehentasunen artean daukate, eta, konfrontazioaren bidetik ez, baina akaso beste batzuetatik jar litezke kontaktuan Cupertinorekin.
Zorte on.
Uste dut ezin dugula Joxe Rojas bakarrik utzi. Joxe, gure Bove da. Multinazional bat euskararen ikuspegitik laguntzen saiatu da, eta bide horretan bere lana zigortu, epaitu dute.
Joxek egindako lana, euskararentzat oso, baina oso garrantzitsua da. Mac ordenadoreetan euskaraz lan egin ahal izatea, sekulakoa da, beste ezer baino lehen.
Ezin dugu horregatik Joxeren ekimen isolatu bezala ulertu mobida guzti hau. Sustatun behin eta berriro irakurri ditut, macintosha duzuenon mezu superguaiak ;-) eta orain? Non izkutatu zarete?
Orain da euskaldun agertzeko tenorea. Orain egin behar zaio aurre sagarrari. Euskal sagarrik izango badugu.
Joxek irekitako bidean sakondu behar da, eta euskal zerbitzari bat eskaini egin behar zaio proiektu honi. Zintzilika dezan bere lan eskerga guztia, besteok deskargak egiten jarraitu dezagun.
aupa aupa esan -eta izorra hadi heu bakarrik!- ez! inolaz ere ez.
Macintoshen erabiltzaile euskaldunek, badute zertan busti. Ikusi ditzagun.
Joxe aurrera! informatika euskaldunago baten bidetik.
Bai jauna!
1998.ko iMAC Bondiblue gaixo bat egunero zainketa berezietako unitatean desentxufatu eta berpiztu behar badut ere, ezin diot MAC.ekin amesteari utzi.
Hau Espainiako APPLEgandik aise espero genezakeen, baina Cupertinokoak... burutik ala?
Joxe Rojas.ekin zorretan nago aspalditik. Joxe, zuk eskatu ahala, nik lagundu.
Gabon gabon!
Lehenengo eta behin, eskerrik asko guztioi animoengatik-eta. Benetan eskertzen dira. Eta linux aldarrikatu duenari ere, eskerrik asko... Linuxetik inoiz baino hurbilago nago honezkero!
Eta bigarrenik, ea ondo alzaltzen naizen: azaroaren 13an Appleren lehenengo mezua jasotzean, imajina dezakezuenez, ezusteko ederra hartu nuen. Artxiboak erretiratzeko eskaera nahiko era lasaian egiten bazuten ere, egia esan ez nuen horrelakorik espero (batez ere macosxeuskaraz.tk orriak urtebete inguru zeramalako martxan).
Hala ere, haien eskaria bete eta erantzun luze bat bidali nien, artxiboak doan banatzen zirela, erabiltzaileek erabiltzaileentzat eginak direla, Appleren zein Mac erabiltzaileen mesederako jarri direla, erabakia erabat ulertezina suertatzen zaidala eta abar esanez.
Handik gutxira bigarren mezu bat jaso nuen. Bertan esaten zutenez, jakitun daude itzulpenaren atzean zelako lana dagoen, eta ulertu eta onartu egiten dute kontua borondate onez eta guztion mesederako dela, baina horrelako itzulpenak onartzeko formula legalen bila dabiltzala, eta formula horiek zehaztu arte (datorren urtearen hasieran-erdialdean) mesedez artxiboak ez banatzeko eskatu zidaten. Nik berriro ere erantzun nien erabakia ez nuela ulertzen, irudi aldetik haien kalterako izango zela, baina hala ere errespetatu egingo nuela.
Ulertu dudanez (eta baliteke txarto ulertu izana, noski), arazo burokratiko hutsa baino ez da kontu hau guztia, ez dakit orain Appleren kontrako 'gerra' batean hasteak kontua ez ote lukeen okertuko. Aurrekoan Txabiri esan nionez (Txabi itzulpenak egiten dabilen beste zoroa da, ez pentsa meritu guztia nirea denik), hurrengo kontaktu hori heltzen den bitartean orain arte kaleratu ditugun itzulpenen kalitatea patxadaz hobetzeko, eta berriak ere egiteko aprobetxa dezakegu, nik ez baitut uste debekua behin betikoa izango denik.
Bitartean, Mac erabiltzaileok (zein erabiltzaile ez zaretenok), saia gaitezke Appleri argi uzten putada handia egin digula Mac OS X Euskaraz desagertaraztean, oso erabilgarri suertatzen zaigula, Mac OS Xen irudia euskaldunon artean hobetzeko balio duela... beti ere, nire ustez, modu onean. Kontua izan azken finean haientzat hau ez dela hizkuntz arazoa, lizentzia arazoa baizik.
Horretarako bi bide bururatzen zaizkit:
1.- Appleren beraren feedback orria erabiltzea:
www.apple.com/macosx/feedback .
2.- Petition on line horietako bat hastea. Ez dakit horiei kasu handirik egiten zaien, nire ustez lehenengoa eraginkorragoa litzateke.
Edozein kasutan ere, ingelesez ni baino trebeagoa den baten batek eredu antzeko bat prestatu beharko luke, gauzak argi utziz baina ez oso modu txarrean.
Eta azkenik, haiei ere esan niena: haiek ikusiko dute zer egiten duten, baina niretzat argi eta garbi, askoz ere erosoagoa da ezer ez egitea nire denbora haien onerako doako lan neketsuetan ematea baino. Batez ere egunotan OSO lanpetuta nagoelako beste kontu batzuetan. Ez naiz abokatu kontuetan sartuko nire aisialdia multzinazional baten mesederako lanetan doan aritzeko baimena eman diezadaten...
(Dena den, honen guztiaren inguruan eztabaidatzeko agian aproposagoa da hamaika ikustekoren foro kutrea...
http://hamaika.arrakis.es/cgi-bin/simpleforum.cgi )
Ez dakit ekimen honen inguruan jakingo zenuten, baina hor doa:
Sabem que Apple traduirà el seu sistema operatiu al català si hi ha prou demanda. és a dir, que si constata que, com a mínim, en vendrà 1000 llicències. Des daquí volem impulsar la traducció del sistema operatiu al català.
És per això que demanem a tothom que hi estigui interessat que se subscrigui a la demanda.
A més a més, estem iniciant els passos perquè el govern català ens doni suport (o nafavoreixi la traducció ) tenint en compte que sabem que només a ladministració catalana hi ha un parc duns 2000 Macs. El que pretenem és tant elemental com tenir lentorn de treball en el nostre idioma, una cosa tan senzilla i normal en altres països que sorprèn que aquí encara no hagi arribat.
Si vols que el teu mac parli en català, adhereix-te a la campanya. Si vols saber-ne les novetats consulta la secció de notícies i, si vols rebre-les per correu electrònic, subscriu-te a la llista.*
Hemen irakurri dut nik.
> 2003ko azaroaren 13an jasotako email baten bitartez, Apple-k debekatu egin digu Mac OS X Euskarazen artxiboak banatzea. Egoera azaltzen eta konpontzen saiatzen ari gara, baina momentuz webetik kendu behar izan ditugu Appleren softwarearekin lotutako artxibo guztiak.
> Appleren copyright sailaren arabera "onartu eta ulertzen" dute lan handia egin dela Mac OS X-en euskarazko artxiboak sortzeko, eta "bihotz-bihotzez eskertzen dute" haien teknologiarekiko interesa. Hala ere, diotenez, une honetan lanean ari dira "itzultzaile komunitatearekin" batera elkarlanean aritzeko formulen bila, eta bukatu arte ezin dute baimendu haiek errebisatu gabeko itzulpenik.
>
> Esan digutenez, 2004. urteko erdialderako amaitu nahi dute elkarlanerako bide hori. Bitartean, ez dugu baimenik artxiborik banatzeko, eta beraz, bitartean ez dago Mac OS X Euskaraz erabiltzerik. Izan pazientzia!
Lastima da, Joxe Rojas-en lana Mac OS X Euskaraz webgunean biltzen zena, derrigor itxi beharra. Euskaratutako sistema eragile oso bat da desagertu dena, oker ez banago Mac OS X Panther bertsioa, baina Joxek euskaratutako beste aplikazio batzuk ere, akabo. iTunes musikarako programa bikaina, TextEdit testu editorea...
Erreferentzia hauek UEUren euskal softwarearen katalogotik atera ditut.
Mac OS X euskaraz orrian iritziak uzteko foro baten lotura eskaintzen du Joxek (nahiko astuna zegoen konexioa ni saiatu naizenean).
Animo, Joxe: zure lan eskerga eta garrantzitsua ez du haizeak alferrik eramango, seguru nago.