Lujanbio oker dago: EITBn adierazpenetako hizkuntza-irizpideak zintzo betetzen dira
Denboralea dela-eta, euskal hiztunak berriz ere gazteleraz jarduten jarri ditu ETBk kameren aurrean. Protesta egin du horregatik Maialen Lujanbiok, iaz EITBk ustez hartu zuen konpromisoa hautsi delakoan: "Handik gutxira azaldu zuen EiTBk euskaldunen hitzak euskaraz emitituko zituela erdal katean ere, gauza bera elebitan esanarazi gabe." Oker dago Lujanbio. EITBk ez du sekula halako konpromisorik hartu, eta izatez, iaz argitaratutako irizpideekin jarraitzen dute.
Hauxe da, iaz, EITBk jakinarazi zuen irizpidea, hain zuzen ere ekaitz baten osteko adierazpenek sortutako protesten ondoren:
...funtsezko jarraibidea elkarrizketatuaren hizkuntza-hautua errespetatzea izango da. EiTBko kazetariek, adierazpenak eskatzeko orduan, garbi utziko dute EiTBk ez duela inposatzen euskaraz egitea, gaztelaniaz egitea edo bietara egitea.
Horixe da izenburu ponposo honekin (Adierazpenen hizkuntza tratamendua arautu du EiTBk) esan zuena EITBk, eta horixe da egiten dutena kazetariek. Hain zuzen ere, lehenago egiten zutena eta ondoren egiten dutena. Behartu, ez da inor behartzen. Eskatu egiten dute euskaraz egiteko, eta berdin eskatzen dute ondoren gaztelaniaz egiteko, eta elkarrizketatuak bale esaten badu, listo, gaztelaniaz ere egingo du.
Jendea edukazio onekoa izaten da eta, eskatzen bazaio dakien hizkuntza batean zeozer esateko, esan egiten du. Eta kazetariek hizkuntza-hautua errespetatu egiten dute. Jakina.
Irizpideak argiak dira. Eta gertatzen dena, beti gertatu dena, irizpide horien ondorioa da.
Erantzunak
Horratx PELELEBITASUNAREN ondorio zuzenak. Aski da: https://www.facebook.com/guazemizu/photos/pb.871092696303508.-2207520000.1455207226./958887954190648/?type=3&theater
"Adierazpenen Hizkuntza-Tratamendua" dokumentuan eta artikulu honetan agertzen ez diren bi pasarte esanguratsu.
1. Egin beharreko galderaz: Nola nahi duzu, euskaraz, gaztelaniaz, edo bietara?
2. Kale-inkestez: Euskara nagusi den herrien kasuan, (...) euskarazko testimonioei emango zaie lehentasuna. [Berdin haur, nerabe eta gazteekin]
Informazio osatuago honekin, atera zeuok ondorioak.
Iñaki: dokumentuak hori badio, arrazoi duzu, eta oker nagoena ni naiz. Orain, irizpideen berri eman zuenean EITBk hau argitaratu zuten: http://www.eitb.eus/eu/eitb-taldea/osoa/3340610/adierazpenen-hizkuntza-tratamendua/ eta hor ez daude zuk esaten dituzun lerro horiek. Akaso dokumentua sekretua da ala ze demontre? Irizpide batzuen berri ematen da harro-harro baina ez dira irizpideak jakinarazten? (komunikazioaren ze adituri okurritzen zaio disparate hori?)
Ez dakit zehatz mehatz gogoratzen ez dudalako baina, baliteke kazetariak zuk diozun moduan formulatu izana galdera. Baina galdera egin beharrik ba al dago ba?
Kazetariak elkarrizketa aurretik solasalditxo txiki bat izan zuen nirekin, bazekien non zegoen (Durangoko azokan), zer hizkuntzatan zuzendu nintzaion eta EHko egoera soziolinguistikoa zein den. Hau da, EiTBk "misio" bat du eta egoera optimoa zen euskara hutsean aritzeko, baina hala ere espainolezko bertsioa egiteko galdegin zidan.
Zergatik eskatzen du espainolez ere egin nahi dudan? Kazetariak arauak bete behar ditu, baina EiTBk ez luke hori bultzatu behar. Nire ustez, espainolez egiteko aukera eman behar da baldin eta elkarrizketatzaileak hala eskatzen badu edota ezinezkoa bada euskaraz egitea.
Euskara eta euskal kultura bultzatzeko modu bakarra iruditzen zait, inor ezertara behartu gabe gainera. Edo ez da horrela?
Luistxo, Iñaki Larrañagak idatzi duena osatze aldera:
0. EiTBko kazetariak edo galdetzaileak garbi utziko du EiTBk beti errespetatzen duela adierazpenak egitekoa den pertsonaren hizkuntza-hautua: «Nola nahi duzu, euskaraz, gaztelaniaz, edo bietara?».
Hasierako harremana egiten denean, EiTBren euskara-planean jaso bezala, kazetariak edo galdetzaileak lehen hitza euskaraz egitea lehenetsiko du, batik bat solaskidea Euskal Herriko erakunde batekoa denean.
Kale-inkestak
1. Haur, nerabe eta gazteen kasuan, euskarazko testimonioei emango zaie lehentasuna EiTBren hedabideetan. Berdin jokatuko da euskaraz jario erraza eta gaztelaniaz, ordea, komunikazio-ahalmen murritza dutenen kasuan.
2. Euskara nagusi den herrien kasuan, herriko bizitza ukitzen duten gaietan, euskarazko testimonioei emango zaie lehentasuna EiTBren hedabideetan (ikus II. erreferentzia).
Horixe gertatu zitzaidan aurreko Durangoko azokan elkarrizketatu nindutenean:
- Euskaraz eta gero gazteleraz edo nola egingo duzu?
+ Ez, nik euskaraz. Euskaraz bakarrik...
- A bai... Noski, badakizu, guk badaezpada galdetu egin behar dugu...
Eta noski ez da batere gozoa ezetz esatea... Zenbatek egiten ote du espainolez ere "tragu txar" hori ez pasatzeagatik. Behartu, esaten dena ez dizute derrigortzen, baina tranpa da egiten dutena. Elkarrizketatuak benetan nahi badu, esango dio espainolez ere nahi duela ezta?