ZePolitte! elastikoak: etxean Messiren parekoak baditugulako

Internet bidezko elastikoen salmenta soiletik haratago joan nahi dugu. Euskal Herriko arlo sozial, historiko eta kulturalak hedatzeko balioko duten elastikoak ekoiztu nahi ditugu. Sarritan gure imaginarioan ikuskatu ditugunak bainan maiz herritarrontzako eskuragarri ez daudenak. Hau horrela eginda, sarritan ezezaguna zaigun gure gertuko historiaren hedapena eta berreskurapena bultzatu nahi ditugu.

2011. urtera arte ia hiru urtez GureGipuzkoa.net webgunea martxan jarri zuen lantaldean jardun nintzen.

Bertan hasi nintzenean GFAko Kultura eta Euskara Departamentuak kudeatzen zituen eduki kulturalei buruz ezer gutxi nekiela onartu beharra daukat. Nire ikasle garaietan KMko liburutegia goitik behera ezagutzen nuen, bainan GFAk gordetzen zituen eduki kulturalei buruz ezer gutxi.

Haritz eta JoseLuis bezalako adituekin jarduteko aukera zorte latza izan nuen eta sakonean dudan harra sartu zidaten: Kultura eta Euskara Departamentuaren pean dauden eta diru publikoarekin ordaindu diren lanen hedapena herritar orori hurbiltzea eta erraztea. Niregan obsesio bihurtzeraino.

Nire herriko On JoxeMielen “Herritik jasoa, herriari itzuli” leloa zen gure iparorratza. ZePolitte.com webgunea har horren emaitza da.

Gogoan dut oraindik bertan lanean geundela elkarri galdetzen geniola nola zen posible GureGipuzkoan Ojanguren bilduma txundigarria CC-BY-SA lizentzia librea jarriagatik nolaz inorrek -kaixo souvenir dendariak- ez zituen kamiseta xume batzu ekoizten. Nora aldizkaria zenak sarritan publikatzen zituen Ojanguren bildumako edukiak, bainan hortik aurrera eta modu sistematikoan, ezer gutxi gehiago.

2013ko udazkenean, jada GureGipuzkoaren kudeaketa aspaldian utzita nuelarik eta inorrek webguneko edukiekin elastikoak egiten ez zuela ikusirik, neronek -laguntzarekin, noski- egitea erabaki nuen, ze demonio!

Pertsonaia herritarren aldarrikapena

ZePolitte! martxan jartzeko bigarren arrazoi nagusia gure Herriko historian oinarrizkoak izan diren pertsonaien aldarrikapena egitea da. Berauk ezagutarazten saiatzea behintzat, mundua ez baita gurekin hasi. Pertsonaiak hauek denak sarritan etxean ditugunak eta maiz ezezagunak zaizkigunak.

Leo Messi zein den jakitea jada normaltzat jotzen den bezala, sonari erreparatzen badiogu bere parekoa zen Urrestillako Joxe Aranburu “Keixeta” zein zen gaur egungo nerabeen artean ezagutarazteak ere merezi du. Edo merezi beharko lukelakoan gaude.

Hemen bagaude, historikoki gure aurretik hamaika herritarrek egindako esfortzu, borroka eta lanarengatik da. Horien artean kokatzen dira lehenengo elastiko sorta honetan agertzen diren pertsonaiak: Ezagunagoak edo ezezagunagoak, bainan denak gure Herriko historiaren parte direnak eta webgune honekin omendu nahi ditugunak.

Pertsonaia herritar hauekiko dugun mirespena elastikoak jantziko dituztenekin partekatu nahi dugu. Ezagutuz eta ezagutaraziz jaso dezatela gure esker ona, etxekoak baiditugu denak.

ZePolitte! webgunea zortzi pertsonaia hauekin hasi dugu:

Jose Luis Akarregi, (Eibar, 1952)

Buruz buruko txapelketan 1944an debutatu ondoren, 1946, 1950 eta 1951n finaletara ailegatu zen, behin ere irabazi ez bazuen ere.

Aurrelari lanetan bere sakearen indarragatik eta dejadak egiteko erreztasunagatik nabarmendu zen. Noblea, lagunen laguna eta eskarmentu handikoa: Pilota zainetan zeraman. Entrenatzaile gisa pilotariekin urteen poderioz indarra hartzen joan den materialaren aukeraketaren "liturgian" aitzindaria izan zen.

Joxe Aranburu "Keixeta" (Oñati, 1925)

Euskal Herriak eman duen aizkolaririk handiena. Bere bizitzan egindako 31 apustuetatik denetan irten zen garaile. Keixeta altua, mehea eta gihartsua zen, beltzarana eta buru txikikoa bainan argia: Noblea eta zintzoa aurkariekin.

31 urterekin hasi zuen bere ibilbidea eta 1925. urtean, bere urte sasoitsuenean 44 urte zituela garaiko izar guztiak garaitu zituen. Azpeitia, Tolosa, Eibarko zezen plazek... San Mamésko futbol zelai zaharra barne, bere gaitasuna eta doaiak mirestu zituzten.

Jose Mendizabal eta Ignazio Malkorra trontzalariak (Eibar, 1937)

1943ko martxoaren 28an Eibar eta Zumaiako trontzalarien arteko norgehiagoka sonatua suertatu zen Eibarko zezen plazan. Gure elastikorako bertan parte hartu zuten Jose Mendizabal eta Ignazio Malkorra trontzalari eibartarren irudia aukeratu dugu.

Victor Embil (Orio, 1920)

Erremonte erako pilota jokuaren aitzindaria eta bultzatzailea, ez zuen itzala egingo zion aurkaririk Iparraldeko jokalari bakan batzu salbu. Madrileko Lara pilotalekuan 1891. urtean estreinekoz jokatu zuen bainan bere arrakasta handienak Buenos Airesko pilotalekuetan lortu zituen.

Esnezaleak (Zaldibar, 1933)

Gure gosarietako esnea benetazkoa zenean -gosaldu aurretik esnea egosi beharra zegoenean- etxez-etxe egindako banaketa zen gure baserritarrek kalearekin zuten harreman bakanetakoa.

Horrela ere jardungo ziren kamiseta honen bitartez omendu nahi ditugun Zaldibarko Eitzaga auzoko Eitzagabekoa baserriko Victoria Barinagarrementeria eta bere bizilagun ezezaguna.

Bilboko Burdin Hesia 1936-37

Hiru neurri eta koloretan eskuragarri dugun elastikoa Bilboko Burdin Hesiaren aztarnak bisitatzeko zein lagunekin solasean zaudela janzteko egokia eta erosoa. Serigrafiaturiko irudiak "Euzkadi´ko Gudarosteko" zigilu ofiziala hartzen du bere baitan.

"Ibargain" (Eibar, 1913)

Ezizena hartu zuen izen bereko baserrian -egun Eibarko herrigunean- jaioa eta "Eskuadra Zarra" koadrilla mitikoaren kide izan zen. 1914-15 urteetan Eibarko Udalean Alderdi Liberal-Kontserbadoreko zinegotzi eta alkatea izan zen: Bere agintaldian ireki zen Eibar Arraterekin lotzen duen errepidea.

"Txomin" (Eibar, 1948)

Hiru neurri eta koloretan eskuragarri dugun elastikoarekin XX. mende erdialdean Bizkaia eta Gipuzkoa aldean sona handia izan zuen Aulestiko probalariari diozun miresmena erakusteko balioko dizu. 1947an Albizu-Handi harria altxatzen saiatu zen koadrilla artean izan zen!