Obabakoak, oraingoan koreeraz
Pasa den abuztuan ikusi du argia Obabakoak eleberriaren azken edizioak. Oraingoan koreeraz argitaratu da. Dagoeneko 24 hizkuntzatan irakur daiteke Atxagaren liburua.
Atxaga.org webgunean iragarri dutenez, "Obabakoak" liburu ezagunaren beste edizio batek ikusi du argia uda honetan, oraingo honetan koreeraz.
Hyundae Munhak argitaletxe korearrak kaleratu du (fitxa korearra ikusi nahi baduzue, jo helbide honetara).
Hego Korean argitaratu den edizio berri honekin, dagoeneko 24 hizkuntzatan irakurri daiteke Obabakoak, besteak beste, japonieraz, arabieraz, albanieraz, grezieraz, serbo-kroazieraz, nederlanderaz, polonieraz, hebraieraz, danieraz... Laster, gainera, beste bat ere gehituko da zerrendara, urrirako espero baita errusierazko edizioa.
Orain arteko argitalpen guztien azalak Atxaga.org webgunean ikus daitezke, herrialde bakoitzaren ezaugarri eta berezitasunetara egokitutako edizioak.
Argazkiak.org | Obabakoak (B. Atxaga), azalak © cc-by-sa: sustatu
Erantzunak
Eskerrik asko abixuagatik, Euskaltzale. Egin dugu zuzenketa. Orain askoz hobeto. Mila esker.
Dena dela... euskaldunok ez dugu aspalditik bizkaitarrez eta xiberotarrez hitz egiten? ;-)
(bai, horien atzean "euskara bizkaitarra" eta "euskara xiberotarra" izango dira, ziurrenik).
Bat nator Patxi Lurragaz. Holan da.
Zergatik ETBko kazetariek esaterako ez dabe erabiltzen bizkaiera edo mendebaldeko hizkera euren laneko berbetean. Esaterako Estitxu Fernandezek hitz egiten dauenean , normal.-normal egiten dau berenez, baina ondarrutar bat badago, edo Lekitxar, edo Galdakaoztar edo Elorrixoko, edo Zeberioztarren bat, ba ez dabe egiten.
Adituek zuzenduko naute, hala ez bada, baina esango nuke gaur egun erabat zabalduta eta onartuta egon arren, euskalkien izenak (bizkaiera, lapurtera, gipuzkera, nafarrera, zuberera, erronkariera...) tradizio motzekoak direla. XX. mende hasieran sortutako neologismoak, azken 50 urteotan hedatutakoak. Orotariko Euskal Hiztegian begiratu besterik ez dago.
Kasurik gehienetan, gainera, nahiko indar gutxi izan dute. "Bizkaiera" izan daiteke salbuespena, beharbada, baina "nafarrera" edo "zuberera" oso gutxi erabili izan dira orain gutxira arte; zer esanik ez "erronkariera" bezalakoak (Orotarikoan azaldu ere ez da egiten).
Bizkaian eta Zuberoan (euskara) bizkaitarra eta (euskara) xiberotarra egin izan dira. (edo bestela, Bizkaikoa, Zuberoako, Lapurdiko... euskaraz).
Elhuyar hiztegiak "bizkaitar" forma ere onartzen du "bizkaiera"ren sinonimotzat. Hiztegi batuak ez, -era amaieradun formak bakarrik jaso ditu (nafarrera, gipuzkera, zuberera...).
Estitxu Fernandezek euskara batua perfektuan hitz egiten du (telebistan behintzat) eta ez bere herriko hizkeran, baina ziur aski bere herriko adineko pertsonaren bat elkarrizketatuz gero berehala konturatuko gara zer den euskalkian hitz egitea eta zer ez.
Kontua da Estitxu Fernandezen herriko hizkera askoz ere hurbilago dagoela batutik Ondarroakoa baino, adibidez.
Bestalde, Estitxu Fernandezek batuan hitz egiteaz aparte oso ondo hitz egiten du, oso euskara ona darabil. Eta honek ez du inolako zerikusirik batuarekin edo inongo euskalkirekin. Euskara batua ona erabil daiteke (aberatsa, adierazkorra, zuzena...) edota txarra. Ondarroan edo Nafarroan, berdin-berdin. Gaztelaniaz, frantsesez, ingelesez... berdin-berdin gertatzen da. Duela ordu erdi BBC News ikusten nengoen telebistan, bi aurkezle agertzen ziren teleberria egiten, ziur naiz ingeles batu perfektuan hitz egiten zutela biek (bestela ez nien piperrik ulertuko, zin dagit), baina alde handia zegoen bien hizkeraren artean, "kolore" desberdina zuten guztiz.
Harrigarria egiten zait horrelako kontzeptuak oraindik ere argitzen ibili beharra.
Zure belarri-entzumen-zentzumenak aldrebeskoan dabiltza.
Estitxuk berea darabil normaltasun guztiz, hala esaten dau " erran", bertze eta antzekoak.
Ez da hori txarto dagoenik, Estitxuk bere eskualdeko euskera erabiltzea normaltasunez,
edo estropadetako maritxalarrek, sartzeb dituela bere inguruko euskalkiko moldeak,
Mendebaldekoak ez darabiltela baino eurena baino, pantailan edo irratian agertzen diranean, deuskue eta antzekoak.
Euskara batua dala-eta pekatu egiteko beldur, eskalkietako moldeak baztertu?.
Erabili dagiela, euskeraren bitaminak direla.
Gainera 1910-20an jaiotakoak, bajoakuz eta gero eta gitxiago dira eta eurak dira euskalkietako iturri eta altxor
"Bertze", "erran", "bortz", "karrika" eta "izanen" baino arean gehiagotxu da Lesakako euskerea, neuk dakitela behintzet, hortaz, ezin esan leiteke Estitxuk bere herriko euskerea erabilten dauanik, ezpada bere euskalkiko berba oso zabaldu, estandar, ezagun batzuk erabilten dituala.
Hain xuxen, bertze, eginen, bortz eta ortziral euskara batua dira, domeka, lar eta sama bezalaxe. Hala ere, egia da, Hiztegi Batuan hitz batzuk estandartzat jotzen dira eta beste batzuk, horiek bezalakoak, ez.
Estitxu Fernandezek ez du Lesakako euskaran hitz egiten; ukitu nafarreko euskara batuan egiten du, ederki gainera.
Eta albiste hau Atxagaren azken nobelaren gainean da.
Bat nator "neu"-k esaten dituenekin, oro har. Agian gaineratuko nuke kontua ez dela horrenbeste (edo bereziki) euskalkia bai ala euskalkia ez, baizik eta euskara ONA (ahalik eta onena) erabiltzea: egokia, adierazkorra, zuzena, aberatsa... Eta horrek ezinbestean dakar euskalkietara jotzea, hots, euskalkietako aberastasuna batuaren uretan bainatzea. Eta, jakina, etxetik, auzotik, ingurutik hastea da errazena eta egokiena.
Uxa dezagun behingoz batua "artifizialaren" ideia pedante hori (ez dut uste hemen inork defenditu duenik, baina badaezpada). Euskara ona egitea da helburua.
Eta barkatu, Atxagaren koreerazko itzulpenaz ez zait ezer bururatzen.
Araua ez da hain zaila ba: -tarra, pertsona, -era hizkuntza. Korearra eta koreera, txinatarra eta txinera, japoniarra eta japoniera... Espainolak bereizten ez duenez, beti haren morrontzan ibili behar ere, euskararen ñabardurak galtzen.!