Filmak jatorrizko bertsioan emango dituzte ETB3n, euskarazko azpitituluekin
Jatorrizko bertsioan eta euskarazko azpitituluekin emango dituzte pelikualak datozen ostegunetan, ETB3ko Zinemateka saio berrian. Pelikularen ondoren, mahai-ingurua egingo dute hainbat gonbidatuk mahai-ingurua egingo dute Amaia Kaierok gidatuta, ikusentzuleen Twitter eta Facebook bidezko iritziekin batera. Lehenengo saioa urriaren 7an izango da, 22:30etan.
Urriaren 7ko estreinaldirako, Faster, pussycat, kill, kill! aukeratu dute, Russ Meyer zuzendariak 1965. urtean egin zuen pelikula hain zuzen ere. Lan horrek askatuko dituen hari muturrei tira egiteko, gainera, Irene Ormazabal, Danel Eizagirre eta Iban del Campo egongo dira saioan, geroko solasaldian. Amaitzeko, Dirty Martini Iban del Camporen beraren film laburra ikusi ahal izango da.
Faster, pussycat, kill, kill! horren ondoren, Zinematekan honako filme hauek emango dituzte hurrengo saioetan:
- Things you can tell just by looking at her (Rodrigo García, 2000)
- Henry: portrait of a serial killer (John McNaughton, 1986)
- Casa de los babys (John Sayles, 2003)
- Klass (Ilmar Raag, 2007)
- Berlin (Julian Schnabel, 2007)
- Code 46 (Michael Winterbottom, 2003)
- Hurlyburly (Anthony Drazan, 1998)
- Dead man (Jim Jarmusch, 1995)
- Mauvais sang (Leos Carax, 1986)
- The Dangerous Lives of Alter Boys (Peter Care, 2002)
- Mona Lisa (Neil Jordan, 1986)
- Donnie Darko (Richard Kelly, 2001).
Sare sozialen bidezko parte-hartzea
Hasieran esan bezala, pelikulen ondorengo mahai-inguruan sare sozialen bidez parte hartzeko aukera egongo dela iragarri dute. Twitter bidez jakin genuen hain zuzen ere albistearen berri. Parte hartzeko, @zinemateka da programaren Twitter kontua eta facebook.com/zinemateka Facebookeko euren orrialdea.
Sustatun askotan aipatu izan da kontua. 2005eko otsialean adibidez jatorrizko bertsioen aldeko iruzkin dexente daude artikulu horretan, eta lehenagotik ere aipatu izan da kontua.
Bi urte daramatza, bestalde, azpitituluak euskaraz trukatzeko webguneak, azpitituluak.com
Erantzunak
Uste dut garaia zela esperimentu hau egiteko ETBn. Pozten naiz urratsa eman dutelako.
Bi gauzatxo okurritzen zaizkit:
- 22.30etan hasi behar hori... ze espainola den Hego Euskal Herriko ordutegia. Zergatik ez dira pelikulak kate frantses edo alemanetan bezala hasiko 21.00ak edo 20.45ak aldera?
- LTD teknologiarekin, azpitituluak digitalki emango ote dizkigute? Hori baino, mesedez, izan daitezela azpitituluak irudiaren gainean idatzita: horrela grabatu egin ahal izango ditugu.
Beste aukera ezartzen bada, azpitituluak kendu edo jartzekoa, LTD aukeren bidez; akabo, grabaketa zailduko du hori DVD edo VHS grabagailua dugunontzat. Lotara goiz goazenentzat putakeria litzateke, eta filmoteka euskaratu bat pilatzeko aukera ere oztopatuko luke horrek.
Behintzat ingelesez izango (ahal) dira.
Ze azken boladan konturatu gara zenbat ari den ugaltzen ETB1 eta ETB3 kateetan (ustez euskarazkoak), espainolezko zeinahi jardun euskarazko azpitituluekin.
Jatorrizko bertsioekin, jatorrizko jatortasuna gordetzeaz gain, helburua jatorrizko hizkuntzaren ezagutza bultzatzea da (omen). Hala behintzat ingelesekoekin.
Espainolez ematen dizkigutenean jatorrizkoak ETB1 eta ETB3n ere nabarmena da espainola bultzatzearen, ez dakit helburua, baina bai eragina.
ETB1ean eta ETB3an, kalitatezko emakaldiak.
Eta jatorriz euskarazkoak direnak, ez legoke gaizki aldi berean euskaraz azpititulatzea, euskaldun ahulagoei-edo ulermena laguntzeko.
Munduko beste hizkuntzetan direnak ere (neurri batean) gorde litezke jatorrizkoak merezi duen neurrian, eta euskaraz azpititulatu.
Baina jatorriz espainolak direnak, ahotsez euskaraz bikoiztuak eman behar dira ETB1 eta ETB3n (eta gero nahi bada berriro euskarazko azpitituluz, laguntza gisa).
Ze bestelakoan ere, espainolezko jatorrizkoak, bikoiztuak, itzuliak, ... entzuteko eta disfrutatzeko, baditugu beste 100 inguru kate gure telebistan etxeko txoko guztietara sartuta.
Espainolezkoak ez bikoiztea ETB1 eta ETB3n, espainola sartzea da atzeko atetik gure etxean "gure" telebisten bidez, are eta are gehiago.
Baina seguru, hori da askok nahi duena, ezta?
Ondo izan
Bittor
P.S. Harian, edo haritik, edo ..., esateko gogoarekin.
Luistxoren galderari Twitterretik erantzun diote Zinematekakoek:
aupa luistxo, azpitituluak irudian joango dira bai, eskerrik asko zure interesagatik
Hortaz, filma grabatzen baduzue telebistatik, azpitituluekin ikusiko duzue grabazioa.
Luistxok eskatu du azpitituluak irudian txertatuta izatea. Epe motzeko eskaera da, "Gaur grabatu eta bihar ikusi nahi ditudanez, VHSan edo DVDan..."
Atzerapausoa dela uste dut. Ez da hobe azpitituluak SUB edo SRT fitxategi batetan gordetzea, gero itzulpenak eta moldaketak egin ahal izateko? Horretarako erosi ditugu LTD dekodetzaileak, dena berriz nahasteko?
Azptitituluak LTD emisioan digitalki datozenean, horiek SUB edo SRT formatuan gordetzeko dekodegailurik edo teknikarik badago? Aldiz, irudian erretakoak OCR sistemen bidez testu bihurtzen dituzten softwareak egon badaude.
Srt formatukoak sustatu eta banatzeko, ekimen boluntario bat dut martxan (oso martxa geldoan), Azpitituluak Euskaraz. EITBk Srt eran banatuko balitu film horienak sekulakoa litzateke, baina suposatzen dut eskubide kontuek ez dutela halakorik uzten.
Twitterretik aipatu digutenez, Legebiltzarrak ekimen parlamentarioa onartu zuen iazko abenduan, ETBri eskatuz ingelesezko filmak euskaraz azpititulatu eman zitzaten, sei hilabeteko epean era esperimentalean.
EAk aurkeztutako ekimena izan zen, eta bat egin zuten harekin EAJ, PSE-EE, UPyD, eta PP-k.
Ingelesezko filmak dira Zinematekako lehen emanaldietarako aukeratutako gehienak baina ez denak. Klass estonierazko filma da, eta Mauvais sang frantsesezkoa.
Bittor Hidalgok esandakoari iruzkintxoa egingo nioke nik, galdera eran.
Zein da filmak jatorrizko bertsioan ikusteko arrazoia? Nire ustez, eta suposatzen dut ni bezala zinea maite dugunok argi dugula: filma bere horretan ikustea, aktoreen lana ehuneko ehunean disfrutatzea. Hori da nire ustea. Eta hori kontuan hartuta, ETBren proposamen honi ongietorririk beroena ematea baino ez dagokit. Eta noski, castellanozko filmak inongo zalantzarik gabe bere horretan ematearen aldekoa naiz. Film mexikar bat euskarara bikoiztu behar al dugu?
Esandako hori guztia, noski, hizkuntza politiketan eta erakundeen intentzioetan sartu gabe. Eta zalantzarik ez dut Bittorrek aipatzen dituenetako asko badirela honelako erabakien atzean.
Gabon, Aitor.
Zuk galdetzen duzu, zein ote den filmak jatorrizko bertsioan ikusteko arrazoia?
Eta nik zinezale lez arrazoi guztia emango dizut.
Baina nik beste bat zen egin nahi nuen galdera, eta berriro egingo det:
Zertarako dira ETB1 eta ETB3? Euskara bultzatzeko? Jatorrizko bertsioko filmak bultzatzeko? Espainolezko zinea bultzatzeko?
Eta beste galdera bat: Zertarako dira inguratzen gaituzten 100 kate espainolak?
Gure kate eskasetan euskera zaindu beharko degu lehenik, ez?
Neri horrek ematen zidan, dit, erreparoa.
Gabon pasa, eta ondo izan
Bittor (ezin zinezaleago, ezin jatorrizko bertsioen zaleago, biño ... hemen gaude gaudenarekin burrukan ..., eta ...)
P.S. Oraintxe ari naiz entzuten, Vargas Llosa aitzeki, espainolaren ezin apologia hagiologikoagorik. Vargas Llosaren hitzak ere espainolez eman behar ditugu ETB1n eta ETB3n? Euskadi Irratian? Bere nobelak ez ditugu euskarara itzuli behar? Vargas Llosa aitzaki, espainolari emango diogu bide gure hedabide eskasetan ere?
Iepa Bittor,
Neurri batean, uler dezaket zure kezkaren jatorria. Baina kasu honetan esango nuke oker zaudela, egiten dituzun kritiken jomuga ez dela hain zuzen Zinemateka izan behar.
Oraintxe ez dut zerrenda osoa eskura, baina esango nuke ez dagoela Zinematekan film bakar bat ere espainolez.Gehienak ingelesez, baten bat frantsesez eta beste bat estonieraz daude.
Berrian irakurria:
Datozen asteetan ikusi ahalko diren lan gehienak ingelesez izango dira. Baina badira salbuespenak: Ilmar Raag zuzendariaren Klass lana (2007) Estoniakoa da, eta estonieraz da jatorrizko bertsioa. Leo Caraxen Mauvais sang (1986) frantsesez dastatuko du ikusleak. Zerrendan daude Neil Jordanen Mona Lisa (1986), Michael Winterbottomen Code 46 (2003) eta Jim Jarmuschen Dead Man (1995).
Vargas Llosarekin egiten duzun alderaketan ere argumentua ez zait balekoa iruditzen. Galdetu duzu:
Bere nobelak ez ditugu euskarara itzuli behar?
Hain juxtu ere, ETB3k egin duena euskarara itzultzea da. Ez ditu bikoiztu. Baina itzuli, itzuli ditu.
Kasu honetan, gainera, Zinema eta literatura idatzia ez dira alderagarriak. Literatura idatzian ez dago modurik jatorrizko bertsioak dituen ñabardura guztiak mantenduz liburu bat itzultzeko. Aldiz, zineman, ñabardura horiek mantendu daitezke, itzulpenari uko egin gabe: Azpitituluak.
Beste arrazoi batzuk ere egongo dira, seguru aski, erabakiaren atzean. Bideragarritasuna, aurrekontua... Baina Zinematekaren kasuan erabakia oso egokia iruditzen zait niri, askok aspalditik eskatu izan dugunari erantzunez.
ETBk gauza asko ditu kritikagarri. Ados nago horretan. Baina Zinemateka ez da horietako bat, zuk erabili dituzun argumentuei tiraka behintzat. Kritikagarrian izatekotan, beste arrazoiren batengatik izan beharko da kritikagarri.
Bide batez, nahiago nuke ETBk euskarazko bikoizketetan gastatu beharrean (azpititulatzea baina askoz ere garestiagoa), euskarazko ekoizpen propioak egitera bideratuko balitu ahaleginak eta sosak.
Nire apustua, beraz: Kanpoko ekoizpena jatorrizko hizkuntzan eta euskaraz azpititulatua. Eta kalitatezko ekoizpen propio gehiago jatorrizko hizkuntzan: Euskaraz.
Arrazoi dezu, Haritz.
Konturatu zaren bezela ni ez naiz ari Zinematekarekin sartzen. ETB1 eta ETB3n euskara eta espainolaren arteko orekaz eta burrukaz baizik, neri oso geizki iruditzen zaidalako hauetan barra-barra entzutea espainola. Zuri?
Egun ona izan, epela, goxoa, ...
Bittor
Kaixo,
Nire iruzkina ere Haritzen ildotik zihoan, baina azalpenetan ez nuen asmatu ondo azaltzera. Haritzek ederto baten azaldu du eta uste dut azkenean denok ados gaudela. Zinean jatorrizko bertsioaren alde, azpitituak euskaraz.
Portzierto Bittor, irakurri berri dut Berrian plazaratu dizuten testua. Guztiz ados, zorionak. Bide horretatik jo behar dugu!
Oraintxe irakurri det (Berria, 29) MUGALDEKOAK bai eman behar dutela bikoiztuta espainolez ETB2n. Nunbait ez bide zaie konbeni ETB2ko ikusleei euskara jatorrizko bertsioan zuzenean entzutea, belarria egiteko, azpitituluz lagunduta ... Espainolera bikoizteko arazorik ez. ETB1 eta ETB3n aldiz espainola jatorrizko bertsioan, hizkuntza konstituzionala hor dagoela ahaztu ez dezagun.
See you, my friends.
Ondo izan
Bittor
Ezin sinetsita nago. Gaztelaniara bikoiztuta!?? Burutik daude... Ederki sartzen digute ba gaztelania ETB1en! Bittorrekin ados, badirudi Euskal Herriko errealitate elebiduna (ja ja) islatu nahi dutela, baina soilik ETB1en, nori eta guri, hain zuzen ere elebiduntasun hori bizi dugunoi. Guk ez dugu inolako beharrik, erakuts diezaiotela erdaldun elebakarrari hemen badela beste hizkuntza bat!
Lehen saioa grabatu nuen, eta bai, azpitituluak irudian zihoazen, eskerrik asko. Hala ere, zuri-beltzezko filma izanda, azpidatziak zuriak izan ez balira hobeto agian, horiak edo...
Gero mahaingurua etorri zen, eta Amaia Cayerok ere aipatu zuen Twitter eta Facebook bidez parte hartu zitekeela, baina egia esanda, ez dirudi hori gertatu zenik. Batetik, mahaingurua grabatua da, eta horrela ezin bertakoek ikusleen abisurik jaso, eta bestetik, mezuak egon baziren ere, ez dirudi bat bera ere pasatu zutenik errotulazioarekin.
Mezu gutxitxo izan ziren, bilaketa honek erakusten duen bezala, baina gero, eman batere ez. Mezu horien bidez ikusi dut honetan lanean dabiltzan batzuk gaztelania hutsez funtzionatzen duten ekoizle batzuk direla. Horrela egingo da, bai, telebista euskalduna edo bederen eleanitza.
Ohituta gaude filmak bikoiztuta ikusten. Europako haimbat herrialdetan jatorrizko bertsioan ematen dute. Ez daukate beste aukerarik. Horretan oso zurrunak dira. Ikusleentzat oso aberasgarria da aukera hau edukitzea.
Dena den, hemen ez daukagu ez ohitura, ez aukera hori, horregatik bikoizketa defendatzen dugu, filmak gainoraz ikusteko.
Zur eta lur geratu ginen lehengo osteguenan filma hasi zenean eta azpitutolorik ez zegoen jabetu ginenean. Hau al da saldu ziguten proiektua?
Jatorrizko bertsioan eta euskerazko azpitituloekin izan beharko zen. Baina hau uztekabea! Hasiera batean saiatu gienen filma jarraitzea, ezinezkoa zen ordea, eta azkenean beste bateko film txar bat ikusi genuen, on bat ikusi beharrean.
Bejondeiela ekimena aurrera atera duten guztiei!