Harritu egin nau Arrasateko harategi batean ikusi dudan iragarkiak: oilasko begetala errea 6 eurotan. Lehenengoan ez dut asmatu zer den zehazki iragartzen zena; une batez pentsatu dut haragiaren ordezko berriren bat zela, hau da, hanburgesa eta saltxitxa "begetalak" asmatu ziren moduan, denda horretan salgai zeudela seitanez edo tofuz egindako "oilaskoak".
Argazkiak.org | Oilasko begetalak © cc-by-sa: goioarana
Gerora jakin dut egia: sei eurokoak "benetako" oilaskoak dira eta duten ezaugarria da begetalez elikatuak izan direla (nola bestela?!).
Gainera, esan didate oso ohikoak bihurtu direla era horretako izendapenak, eta oilasko begetalak dauden moduan, badaudela, esaterako, jatekoak diren...
Bat nator zurekin, Karlott, adibide batean izan ezik: genero indarkeria ez da sexu indarkeria inondik inora ere. Hain zuzen, bereizketa horretan datza ikasketa feministek eta genero ikasketek egindako teorizazio ahaleginaren giltza. Generoa kontzeptu kulturala da (estereotipo eta balio atxikien multzoa, eraikuntza bat, eta, hortaz, kuestionagarria). Sexua morfologiari dagokio, ezaugarri biologikoei. Genero indarkeria kolektibo jakin bati buruzko aurreiritziek (ideiek, esteroetipoek)eragiten dute. Adibidez, gayen aurkako indarkeria ere genero indarkeria da, ideologikoa, pertsona batek estereotipo baten arabera izan behar omen lukeen portaerari buruzko aurreiritziek eragindakoa: ez dauka zerikusirik bere sexuarekin (zakila edo bizarra izatearekin).
Ondo-ondo bizi
Oilasko begetala izan zitekeen baita ere berduraz egindako oilasko moduko bat, hanburgesa begetalak badiren bezala. Ze gero eta gehiago dauzkagu bai-baina-ez diren jakiak: kafeina bariko kafea,alkoholik gabeko garagardoa, haragirik gabeko hanburgesak, arrautzarik bariko mahonesa, txakarik bariko txaka-makiltxoak... Batzuetan egiten da garbiago jateko, besteetan, zuzenean, jaten duguna ezkutatzeko.
Gurean, behintzat, pankarta maizegi analfabetoak egiten duenez, badirudi manifan goazen guztiak garela horrelakoak. Merezita, akaso. Hizkuntza kode ekonomikoa da, alferrikako hitzak aurreztu behar dira eta nabarmendu beharrekoak, luzatu, indartu. Baina beti-beti ez dugu asmatzen. "Genero indarkeria", adibidez, sexu indarkeria denean, edo "euskaldun guztien lehendakari" euskaldun batzuen lehendakari adierazi nahi denean. "Oilasko begetal" horrekin, igualtxo: arto-oilaskoa esan liteke, adibidez, pentsuaren ordez zer jan duen argitzeko. Etxeko ogia, ogi tradizionala, plastikopeko tomatea, etab. Baina ohitu egin beharko dugula uste dut, oldea hortik baitatorkigu. Dena den, arrazoi du askotan plastikozko tomateak iragarri eta saltzen dituenak, inongo gusturik ez baitute neguko "Rambo" madarikatu horiek.