XX. mendeko liturgia espainola Veleian
Comed y bebed todos de él... Colmenero izeneko arkeologo eta epigrafistak zera irakurtzen du "ostraka" batean ( 13362b),; 6. sektorea, 8. barrutia, 6076 UE ):
O INS NIININII PAT Z
ATA RIIe ZAR
Elexpuruk, aldiz, askoz argiago irakurtzen du "ostraka" eta zera transkribitzen du:
IN NOMINE PAT
ATARE IZAN
Egia esan oso argia da faltsutzailearen mezua. Latinez IN NOMINE PAT(ER) idatzi du, eta euskaraz AITAREN IZEN(EAN), itzulpena.
Irakurri berriz Colmeneroren transkripzioa eta flipatuko duzue.
13362b ostraka
Galdera egin dezakegu: nola leike Elexpuru batek arkeologo eta epigrafistak baino eraginkorragoa izatea III. Mendeko testuak irakurtzen? Erantzuna erreza da. Elexpuruk XX. Mendeko logika erabili du, eta XX. Mendeko logikarekin "ostrakak" oso ongi irakurtzen dira. Zergatik ote?
Faltsutzaileak "ostrakak" hainbat gaietan banatu ditu eta gai bat erlijio kristatua da. "Aita gurea", "in nomine pater", gurutzeak, azken afaria .gauza asko ageri dira kristautasunarekin lotuak. Ostraka batean zera irakurri dezakegu:
IAN
TA
EDAN
DENO(K)
13367 ostraka
Nik uste dut faltsutzaileak liturgia eukaristikoaren zati bat idatzi duela: COMED Y BEBED TODOS (DE EL). Zergatik irakurtzen dut hori? XX. Mendeko logika erabiltzen dudalako (Elexpuru bezala).
Liturgia eukaristikoa euskaraz agertzea, III. Mendean, zer esango dizuet, LA MONDA LIRONDA da (hitz tekniko bat erabiltzearren).
Ez naiz luzatuko idazten III. Mendeko balizko liturgiei buruz, galdetu zuen adituei, gustora irakurriko ditut beraien iritzia... Gauza bakarra esango dut eta da XX. MENDEKO ESPAINOLEZKO LITURGIAREN itzulpen hutsa dela hau. (Ez propio liturgia ofizialarena, liturgia ofizialean "comed y tomad todos ..bebed y tomad todos ." Da. Baizik eta herri kulturarena, hau da: XX. Mendeko jendearen ustea da).
Oharra:
Hector Iglesiasek ez du DENO(K) irakurtzen, DENO(S) baizik. Posiblea da, argazkian ez baita ikusten. Baina Hector Iglesiasek dio DENOS izen zelta bat dela .klaro!! Dena argiago dago orduan!! Colmenerorekin bezala!
Ni ez naiz ez arkeologo ez epigrafista. Baina XX. Mendeko logika erabiltzen dut. Amerikanoen esaldi bat oso gustuko dut: "Ahate baten antza badu, ahate bat bezala igeri egiten badu, ahate baten antzera kuak egiten badu .Seguraski ahate bat izango da." Logika hutsa.
AZKEN OHARRA:
Beste DENOS bat agertzen da beste "ostraka" batean, hau bai argia. Grafologoek ondorioztatu zuten XX. Mendeko norbaitek idatzi zuela."
Erantzunak
Gorrotxategiren irakurketa bere txostenean:
Gorrotxategiren txostenaren 3. eranskina sektore 6:
http://www.alava.net/msginet2/Veleia/
13362a 2005-5-4 in nomine patr [ / atare izan [
"13362b 2005-5-4 Samuelis "Yavhe fili
13367 2005-5-4 ian / ta / edan / denos
Ez dute bakarrik Elexpuruk eta Hector Iglesiasek irakurtzen baizik eta Gorrotxategik ere bere txostenean 3. eranskinean transkribitzen ditu ostraka euskaldun gehienak.Gorrotxategik eta Lakarrak beren txostenetan diote Henrike Knorrekin batera egin zituztela transkripzioak.
Zergatik dira faltsuak?
Ikusirik zein erraz argitaratzen den Sustatun pertsonen aurka, gogoratu nahiko nuke Eusko Trenbide Sarearen eta Euskotrenen kereilak behin betiko artxibatu dituztela, alegia, lau epaile desberdinek ebatzi dutela salaketak ez daudela frogatuak, inolako funtsarik ez dutela.
Kereila bakarra dagoela epaitegian eta salatuak Gil, Escribano eta Cerdan direla. Adibidez une honetan Idoia Filloy arkeologoa Iruña-Veleiako zuzendaria inolako salaketarik ez duela bere aurka inongo epaitegitan, nahiz eta lana, ohorea, 15 urte ondoren indusketak egiteko baimena kendu dioten... eta Sustatun azaldu den artikulu hau jasan behar duen.
Idoia Filloyk Gilekin batera sinatzen ditu txosten zientifikoak:
1.- Iruña-Veleiako txosten arkeologikoa (2008-1-16)
3.- Euskal ostrakak. Iruña-Veleiako euskarazko grafitoak
Beraz ostrakak bermatzen dituen Idoia Filloy arkeologoak inolako salaketarik ez du inongo epaitegitan.
Lepoa ez nuen jarriko baina horko norbaiti jokatu diot kafea, baxpare: hasieran "qui prodest", hau da, nork aterako zizkion zukuak horrenbeste ostruka faltsutzeari, zertarako hartu horrenbesteko lanteria. Geroz eta argiago orain beste "qui prodest" baten erantzuna: baietz (horra gure apustutxoa) indarreko gobernu euskaldunilloak lanak azpikontrata bati eman, ikerlanak beste bati eta, hamabi urteko basamortuaren ondotik, herri-ekimenaren eskuetan utziko da dena eta herritarrek, doan, ondorioak aterako dituzte. Alferrik ordea, astirik eman gabe, seigarren Guggenheim Museoa hortxe bertan altxatuko dutelako, lehenak eta laugarrenak utziriko zuloak tapatzeko. Ordurako Lopezek bigarren katoia bukatua izango du; Azkuna eta Balza, lehenean hasi gabeak. Baina euskara irakasleak rolls roycen joango dira horien jauregietara, ilobak dituztelako. Barka naza komiko horrek, berak sinatu badu goiko iruzkina, berak ETAko jendea bakarrik marrazten duelako pasamontañakin. Gure herrian aspaldi honetan ikusi ditugun azkenengo hiru mila pasamontañak ez zeramatzaten ETAko militanteak, komiko iruditzen bazaizu ere.
Badaude anonimoak urtetan 2006tik ikaragarriak salatzen ibili direnak sarean beti arkeologoen eta euskararen aurka jakina
Celtiberia
gaur egun Sustatun egiten den bezelaxe.
ezizen ospetsuak Sotero, Servan, Percha, Lykonius, Hartza, Sylb, Satorrotas, Txatxipiruli...
batzuk gainera Batzorde ospetsuak bakarrik zuen informazioa zuten eta euskaldunak dira.
Orain anonimoek zabaldutako salaketa larriak epaileek artxibatu dituzte "ez daudelako frogatuak".
Baina berdin jarraitzen dute.
Orain arte nik ez nakien nor zen Patxi Huarte.
Erran didate komiko bat zela, hau da autore komikoa edo, zehatzago izaitekotan, marrazki komikoak egiten zituela.
Ongi.
Bainan komiko bat izaitea edo marrazki komikoak egitea eta serioa izaitea bi gauza diferenteak dira.
Patxi Huartek idazten du :
« Hector Iglesiasek ez du DENO(K) irakurtzen, DENO(S) baizik. Posiblea da, argazkian ez baita ikusten. »
Hori ez da zehatza.
Zeren-eta DENOS irakurrri duen lehena Gorrochategui izan baita :
« Sobre el asunto de DENOS, tratado ya en Armas, pp. 16-17, poco se puede decir, ya que la inspección de la pieza no permite inclinarse por una lectura denoc (todos) » (Gorrochategui, Dictamen).
Nik ere, Gorrochateguik bezala, DENOS irakurtzen dut.