Maialen Lujanbio, txapelduna

Zorionak Mailen!



Gozada bat da emakume hori bertsotan entzute! Besteek ere lan ederra egin dute, zorionak denei!

Maialeni Agirrek txapela jantzi dion unea, azken agurra eta txapeldunaren lehen adierazpenak. Dena, eitb.com-en: http://www.eitb.com/kultura/

Maialen Lujanbiok 2009ko Bertsolari Txapelketa Nagusia irabazi du, BECen jokatutako final gogoangarrian. Goizeko saiotik joan da Lujanbio aurretik puntuazioetan: 690,50 puntu zituen eguardian, Arzallusek 662,00, Maiak 651,50 eta Ega�ak 644,00. Arratsaldeko saioan aldea handitu du Maialenek, 439,25 puntu lortu ditu, Arzallusek 416,00, Egañak 414,00 eta Iturriagak 412,75 puntu. Azken saioetan aldea mantendu du, bukaeran 1630,75 puntu lortu arte, Amets Arzallusek 1582,00 lortzen zituen bitartean.

Azkenean, sailkapena eta puntuazioak horrela geratu dira:

1. Maialen Lujanbio: Goizean 690,50 puntu Arratsaldean: 439,25 Azken saioan: 501,00 Guztira: 1630,75


2. Amets Arzallus: 662,00 ; 416,00 ; 504,00 ; Guztira: 1582,00


3. Jon Maia: 651,50 ; 408,50 ; 1060,00


4. Andoni Egaña: 644,00 ; 414,00 ; 1058,00


5. Unai Iturriaga: 633,50 ; 412,75 ; 1046,25


6. Sustrai Colina: 637,00 ; 400,50 ; 1037,50


7. Aitor Mendiluze: 617,50 ; 391,75 ; 1009,25


8. Aitor Sarriegi: 596,50 ; 387,25 ; 983,75

zorionak Maialeni ! saio eta txapeldun aparta. baita beste zazpiei ere, egindako lanagatik. eta horien artean, sustrai colinari bereziki, egindako lana puntutan agian isla izan ez duelakoan.

Hona hemen goiko bideo horretakoak, Ametsek bota dituen hiru perlak:

Hamasei urte ta Egunkarian
hasi nintzen bekario
Martxelok hantxe jarri ninduen
beste baten gregario
Gero Berrian saiatu nintzen
lan onaren ondorio
gero Argian serio
besten hitzaren jario
Berrogei urte pasatu ditut
berrogei kalendario
Orain lumari tintaren partez
malko pila bat dario

Reala igotzen ikusi nuen
ta ahaztu nituen penak
kontatu nitun lehen pausoak
herri palestinarrenak
Nola hogei urte iraun zituen
Evo gizon indigenak
Eta gure preso denak
zirela senideenak
Notizi on asko idatzi ditu
nere kazetari senak
baina oraindik gehiago dira
idatzi gabe daudenak

Hauxe dut nere azken eguna
askatu dut alkandora
Luma malkoen atzetik joan da
paper fin zurian gora
Eta gero prest maketarekin
hor daukat ordenadora
gaur egin behar dut froga
nere bizioa droga
idatz dezadan: "muga urtu da
Euskal Herria libro da"
Ez da egia baina egia
bihurtuko da gerora!

Eta Maialen. Zer esan honi buruz? Zorionik beroenak. Ez dago hitzik-eta. Hona hemen Txapeldunaren azken agurreko bertsoa:

Gogoratzen naiz lehengo amonen
zapi gaineko gobaraz
Gogoratzen naiz lehengo amonaz
gaurko amaz ta alabaz
Joxei ta zuei mila zorion
miresmenaren zirraraz
ta amaituko dut txapel zati bat
zuek guztiontzat lagaz
Gure bidea ez da errexa
bete legez, juizioz, trabaz!
Euskal Herriko lau ertzetara
itzuliko gara gabaz
Eta hemen bildu dan indarraz
grinaz eta poz-taupadaz
herri hau sortzen segi dezagun
euskaratik ta euskaraz

Hemen ere bai: Zorionak Maialen!

Twitter bidezko jarraipenarekin ondo pasatu nuen.

MitxelenaXVI ergatiboa zaintzen aritu da , aholkuak ematen edo akatsak zuzentzen. Eta Yoda ostiak jasotzen
OUTX!! :-)

Barre egin dut Gaskoin ergatiboarekin akatsa egiten
harrapatu dutenean. Baina azkar damutu da

Deskribapenak, animoak bertsolarientzat eta iritzi aberasgarriak ikusi ditut nik twitterren. Esate baterako: bat, bi hiru lau bost
eta beste asko.

Elkagggizketa eaggga eman zen twitterren!

Enpin, saltsa egon dela Twitterren, nik uste. Erabiltzaileek sortzen dute elkarrizketa eta ez hainbeste kronikari ofizialek ...

Maialeni mila zorion! Benetan hunkigarri izan zen atzoko jarduna, negarra sortu zidaten ospitaleko bi umeei begira bota zituen bertsoek. Bere ahotsa barne-barneraino sartu zitzaidan, oilo-ipurdia jartzeraino. Ez gutxiago, Ametsen kantaerak, zinez zirraragarria baita bere ahotsa, jartzen duen sentimendua... XXI. mendeko Xalbador handiaren aurrean gaude, zalantzarik gabe. Jarrai dezala horrela, lau urte barru txapela Iparraldera joaten ikusiko dugun sentsazioa daukat eta. Azkenik, beste guztiak gutxietsi gabe, gustagarria, zinez, Sustrai Colinaren jarduna, bai umore erregistroak baita tristeak ere bikain menperatzen dituela iruditzen zait eta. ZORIONAK!

Ni al naiz askoren ustez (eta uste okerrez) euskaltzalegoa politikoki kolore batera bakarrik lerratuta dagoela uste duen bakarra?

Ni al naiz txalo politiko merkeak gehiegi bilatzen direla uste duen bakarra?

Ni al naiz bertsolari asko politikoki oso pelmak direla uste duen bakarra?

Ni al naiz gai gatazkatsu batzuen beste hainbat alderdi edo ikuspegi jorratzeko gogorik edo ausardiarik ez dagoela uste duen bakarra (gai jartzaileei esaten diet hau, bereziki)?

Gogoratzen naiz lehengo amonen
zazpi gaineko gobaraz
Gogoratzen naiz lehengo amonaz
gaurko amaz ta alabaz

Amatiñok Valentin Arrue (1912-1966) poeta eta itzultzailearen Bertsolariak margoa igo du bere blogera, Maialenen amonen omenetan.

Epiolak finaleko puntuazioa grafikoki erakutsi du.

Handi ikusteko, hemen egin klik.

Non entzun daiteke finala osorik? Arratsaldeko saioa interesatzen zait gehien bat. 1000 esker

Hitaz gogaitek idatzi dunaren arian, guztiz ados.

Bertsolari bakoitzak bere ideiak ditu eta berauek nahi dituen eran agertzeko libertadea, agurretan e.a. eta hori guztiz errespetagarria da.



beste gauza bat da gaiak ere politikoki guztiz sesgatuak izatea, alde batetarako joera izatea, eta atzokoan, beste behin, hori guztiz nabarmena izan zen (zure bizilagunak azken 20 urte espetxean eman ditu, hileroko bixitan vis a vis aurretik biluzteko esan dizute miaketa egiteko e.a.)... parada bikaina abestu behar duenak bere ikuspegi eta txalo politiko merke andana lortzeko (bertsoaren kalitatea, neurri eta errima aldetik dudatan jarri gabe). Kuriosoa da halaber "zure aitari bi tiro eman dizkiote bizkarretik atentatu terrorista batean " edo holako gairik INOIZ ez taularatzea, hileroko bisita edo neurrigabeko espetxe zigor injustuak bezain zorigaiztoko gai aktuala izanik... ausardia falta ? intentzio maltzurra? manipulazioa ?

Gaien arira Jr-ri erantzutea gustatuko litzaidake INOIZ hitza nagusiz idatzi duzulako batik bat, eta INOIZ eta BETI, erabili ezin diren hitzak direla deritzodalako. Txapelketa nagusi asko jarraitu izan bazenitu, jakingo zenuke INOIZ gaizki erabili duzula. Duela 8 urte (eta hau aipatzen dut adibide nire lehenengo finala izan zelako belodromoan, eta gehien gogoratzen dudana delako) adibidez, uste dut 10ko handian edo 6 motzean zela, hildako ertzain baten amaren larruan jarri zuten bertsolaritzako bat.



Eta hau orokorrean aipatu nahiko nuke, uste dut aurten bertsolaritza maite dugunoz gaindi joan dela bertso txapelketa, eta bertsolaritza urte hauetan bizi ez duen jende asko lehenengo aldiz hurbildu dela bertara, eta iritzi asko eta asko ikusi ditut horrekin itsututa, bertsolaritza zer den eta nondik datorren ez dakiena.



Eta berriz gaien arira, zergatik, hainbeste kexu zaretenok (ez pertsonalki, baizik euskal kolektibo hori, ideologi jakin horrekin ez zaretenak gustura senitzen) zergatik ez zarete elkartean sartzen, gaiak proposatzen, bertsolari izaten eta zuen ahotik kantatzen... zergatik ez duzue parte hartzen? agian, orduan, zuen kexak gogorrago entzungo nituzke.



Baina hau bertsolaritza, eta euskal kultura asko maite duen pertsona baten iritzia besterik ez da, ideologiak ideologi, gai batzuk egokiak iruditu ala ez. Atzo bizitakoa, egun handia izan zen, eta atzo bertan bizi zena baloratzerik ez duenak eta akatsak bakarrik bilatu nahi dizkionak, zergatik den pentsatu beharko lukela uste dut. Eta hau guztia orrialde askotan irakurritakoagatik dator, nahiz eta hemen idatzi.

Txapo! JR eta Hitaz Gogait. Ausardia benetan zuena halakoak ajerik gabeko biharramuneko beroaldian botatzeko. Pozten naiz, zinez diotsuet, herri honetako euskaltasunaren apostolu bilakatu direlako bertsolariak, kasi ukituezinak eta beraiek sinestu noski.

Bertsoak eta presoak baino gehiago da Euskal Herria eta horrek ere islada izan beharko luke.

leire arrazoi duzu, INOIZ hitza gaizki erabilia nire aldetik, OSO GUTXITAN edo IA BEHIN ERE EZ erabili behar nuen.

Han izan nintzen ni ere, eta sekulako gozatua hartu ere bai, euskararen festa itzela izan baizen atzokoa, eta Maialenen agurreko azken puntuan, euskaratik eta euskaraz eraiki herri hau, ikaragarri polita.

Bakar bakarrik esan nahi nuena zen bertsolariei planteatzen zaizkien zenbait gai sesgatuak direla, eta tamalez herri honetako esukaldun askoren sensibilidadea ikutzen dituztela eta agian zenbait honelako ekimentara joan gabe gelditzearen arrazoi izan daitekela.Bsterik gabe, ez nuke nahi inolako polemikarik sortu edo eztabidan hasi.

Ba horixe, gaizki esanak barkatu eta ondo esanak ba ondo hartu.

Leire,

uau, itxoin egin dezagun ahalegin memoristiko bat: "duela 8 urte" uste dut baten batek halako gai bat jarri zuela, batek kanta zezan behin... JR ze gogora zaren zure esanetan.



Eta txapelketa honetan, duela egun 1, zenbat gai lerratu ditu Elkarteak kartzelara, presoetara eta zenbat gai beste ikuspegi batzuetara? bertsolariek egin dezatela nahi dutena, askatasun pertsonala dute nahi dutena kantatzeko, baina Elkarteak ez luke lerradura hori bideratu beharko. Atzokoa gehiegizkoa izan zen.



Eta Leire, nik baloratzen dut, noski, atzo bizi izan zena, eta nire kritikan horri balioa kentzeko ustea dagoela pentsatzen baduzu, guztiz oker zaude.



Bertsozale Elkarteak eta bertsolariek etengabe diote bertsolaritza euskaldun guztion elkargune dela, ideologiak ideologia... Eta nik kritikatzen dudana da Elkarteak ez duela hori hala balitz bezala jokatzen, eta beti ikuspegi bat islatzen eta are sustatzen dutela.



Beno, duela 8 urte izandako anekdota gorabehera. JR ez ezazu INOIZ hitza berriro erabili inoiz.

Akaso bertsolaritzan tartean dirurik ez dagoelako, euskara eta euskal kulturarekiko maitasunagatik egiten delako eta nagusiki boluntarioen lanaz egiten delako dira bertsoak "alde bakarrekoak".

Diru asko tartean balego akaso ikusiko genituzke "beste alde bateko euskaltzaleak".

JR, Hitaz Gogait and konpany: munduko teleberri guztiak dituzue, egunkarien %99a, irrati ia guztiak, gauza asko esatea debekatzen gaitu(zue/zte)... zer gehiago nahi duzue?

Utzi sikiera haiek egiten dutena nahi duten bezala egiten, edota sartu bertsolari, eta "20 urte kartzelan" gaia tokatzen zaizunean kontatu beste ikuspuntu batetik: kartzelan 20 urtez egon den guardia zibil torturatzaile baten ikuspuntutik, edota gerra zikina antolatzeagatik 20 urte preso pasa dituen PSOEko politikari batena egin dezakezue. Horrela denok pozik.

Herri honetan publikatzen diren iritzien orekak ez du apurtu txapelketak, prexisamente...

Sapi,

"debekatzen gaituzue". Ederra txo!!

Ezer debekatzeari buruz hitz egin al dut ba? Ez al dut esan bertsolariek nahi dutena egiteko eskubidea dutela? Bertsozale Elkarteak nahi duena egiteko eskubidea ukatu al dut ba? Ez al dut esan, besterik gabe, hainbatean aldarrikatzen duten pluraltasuna gezurrezkoa dela agerian uzten dutela? Ez al dut ba adierazi, besterik gabe, egon litekeen pluraltasuna uxatzeko bidea jartzen dela horrela?



Eta jarri duzun adibideari buruz bi gauza:



1) 20 urtez kartzelaren gaia jorratzeko planteatu dituzun alternatiba guztiak alde bakarrera lerratuta daude. Igual ez zara konturatu, edo igual bai. Ez dakit zer den okerrago.



2) JRk aipatutako atentatu terroristan hildako alabaera ere hartu dezake bertsolari batek GALen ikuspegitik, edo bizkartzainarekin dabilen pertsonaren gaia planteatuta hartu dezake bertsolari batek tratu txarrak jasotzen dituen emakume baten ikuspegitik. Baina plantea daitezela sikira... horrelako gai bakarra 8 urtez behin bada ere, sikiera.

Hor dago arazoa Sapi. Edo gurekin eta guk esaten dugun moduan edo kontrakoa zara edo are okerrago guardia zibila zara. Ederra zurea.



Kritika egiten denean eta gainera esaten denean beste gai badirela ez dugu inolaz ere tortura, kartzela, intoxikazioa eta halakoak panoramatik edo diskurtsotik kendu nahi, bertan daudelakoz, bainan bai esaten dugu gaiak jartzekotan eta batez ere tratatzekotan beste ikuspuntuak badirela, eta ez "prexisamente" guardia zibilena.



Euskaldunasuna ez dela ezker abertzalearen ondasuna, bestelako euskaldunak ere badirela.



Eta sosa ere aipatua izan da. Nahiko genuke euskal kulturaren beste esparruetan lan egiten dugunok bertsogintzak jasotzen duen babesa eta sosak. Honekin ez dut esan nahi merezi ez dutenik, bainan besteok ere askoz diru gutxiagorekin egiten dugu lan, bolondreskoak ere badirela eta ez dira "alde bakarrekoak".

Antzeko zerbait dio Xabi Payak gaurko DEIAn agertzen den iritzian

Analiza litezkeenen inguruan, azpimarragarriena gaien tematika iruditu zitzaidan: nola esan modu finean? Tira, seguru nago Alderdi Popularreko bertsolari batek ez zukeela txapela jantziko, han existitu izan balitz. Goizeko eta arratsaldeko kartzelako lanak maxima honek bil zitzakeen: justizia dei litekeen indar batek zure eskubideren bat urratu nahi du. Hori izanik ere gure herri zaharraren egoera, nik ez diot horrelako gairik jarri behar ez denik, baina kopuruak karga politiko handiegia eman zion, nire ustez, jardunaldiari

Atzo Twitterren ere komentatu zen kontua instituzioetako ordezkariei egindako txistuekin batera

Bertsozale Elkarteak ez ditu finaleko gaiak jartzen. Gai-jartzaile taldeak baizik. Ixilpean gordetzen dituzte eta bai entzuleek, bai elkartekideok, bai bertsolariek egun berean eta aldi berean entzuten ditugu lehenbiziko aldiz.



gai-jartzaileak sortzaileak dira ez antolatzaileak. Beraz



Ez erabili "bertsozale elkartea" terminua gai-jartzaileei buruz hitz egiteko, arren.



Bestetik, ez da batere lan erreza eurena eta ez dituzte beti denen gustuko gaiak jarriko... baina lan pilo bat egin

dute txapelketa osoan zehar.

Guztiz ados nago Hitaz gogait-ekin, JRrekin, Bertsolorekin, gaskoinekin eta Xabi Payarekin. Gaietan soslaia egon zen. Eta plazetako bertsosaioetan ere ez da arraroa berdina gertatzea, beti norabide berdinean.



Bertsolariek beraien iritziak izatea primeran ikusten dut eta nahi haina bider adieraztea. Sustraik gai ireki baten aurrean berera egin zuen (tortura dela, El Pais egunkariaren manipulazioa dela), baina bestela gauzak nahiko lasai egon zirela uste dut. Orokorrean seriotasun asko eta umore gutxi ere egon zela uste dut, baina horrelako gauzak gaijartzaileek kontrolatu ezin ditzaketen gauzak direla uste dut.



Arazoa buruz burukoan Maialeni eta Ametsi proposatutako gai hain esplizituak sortu zuelakoan nago. Handik gutxira, agurretan, bai Amets eta bai Sustrai presoen gaira itzuli ziren eta kolofoi bezala Joxe Agirrek berdin ekin zion antolatzaileek eskatu ez zizkioten lau bertso horietan. Alde berdineko sei ekarpen minutu gutxitan.



Guzti hau, gauden egoera politikoak sortutako zerbait dela iruditzen zait. Ezker abertzalearen zati handiena legez kanpo egotea hain zuzen. Beraz, gertatutakoa gehien bat bilatu gabea izan zela iruditzen zait, baina beldur naiz zati batean nahita izan ote zen buruz buruko gai hori.



ETBk gaur bertan erakutsi du bere ildo editorialean euskarak leku folkloriko bat besterik ez duela (hainbeste zale dituen bertsolaritza eta lau urtean behin bakarrik ospatzen den txapelketa nagusiaren albistea Berlusconiren sudurraren, kirolen eta burtsa informazioaren ondoren jarriz, hau da azken-azken lekuan).



Euskara guk geuk politizatzea behar dugun azkena da eta horregatik uste dut Maialenek abestu zuela abestu zuena, bertsolaritzaren izateko arrazoia, herri honena bezala, euskara bait da, ez beste ezer: "herri hau sortzen segi dezagun euskaratik ta euskaraz". Nik hori ulertu nahi izan nion txapeldunari eta horrekin geratzen naiz.

JR Hitaz Gogait and konpany

Ez dut uste BECekoa pluraltasun eza eta alde bakarreko diskursoaren adibide garbiena denik Euskal Herrian.

Hor daukagu euskal herritak askoren iritzia kontutan hartu ere egiten ez duen Parlamentu txatxu bat. Euskaldun askoren isolamentua bultzatzen duen "lehendakari" bat.

Ideia politikoengaitik gartzeleratu eta Egunkari eta komunikabideak isten dituen Estatu "demokratiko" bat.

Euskara desagertu arazteko eskuan dituen baliadide guztiak erabiltzen dituen Gobernua.

Kolore guztietako ideiak islatzen dituen EITB "publikoa".

Agian zuhaitz pitti horrek ez dizue baso zabala ikusten usten. Edota beste hoiek ez dira zuentzat arazo.

Ez dut uste, ez bertsolari eta ez Bertso elkartearen elburuen artean, euskal herritar guztiak ordezkatzea dagoenik.

"Bazkidea", elkartea barnetik ezagutzen baduzu, jakingo duzu zuzendaritzak ez duela ezer kontrolik gabe uzten, ezta utzi behar ere. Gai-jartzaile taldea ez da Google-en bitartez aurkitu eta lan horretan egun baterako jarri duten koadrila ezezagun bat, elkarteak berak hezi eta ustez kohesionatutako taldea baizik. Gaien ildo nagusiek zuzendaritzaren kontrolik ez duela iradoki nahi badiguzu, ez duzu elkartea ezagutzen edo ez dena sinestarazi nahi diguzu. Arazoaren muinean, betiko eztabaida. Bertsolari denak -zoritxarrez Leirek errieta egingo didan beldurrik gabe idatz dezaket "denak"- ikuspuntu politiko-sozial batera lerratuak -bitxia hain heterodoxoa omen den elkarte eta "mundutxoa" izanik-, eta gaiak ere joera berberaren zerbitzuan. Atzoko uholdeaz -pozgarria, noski!- harrotzea ondo badago ere, pentsa dezagun zenbat zale galdu dituen bertsolaritzak azken urteotan joera horrekin erabat nazkaturik. Autokritikarik gabe harrotasuna bezain handia izan daiteke okerra.

Dedio,

eta zergatik uste duzu esaten eta salatzen dituzun gauza horiekin ez nagoela hein handi batean ados?



Ulertzen ez dudana da zu zergatik ez zauden ados nirekin. Legebiltzarra plurala ez delako ondo dago gaiak pluralak ez izatea? Edo hobe esanda, Legebiltzarrarena gaizki badago (eta dago) zergatik ez dago gaizki bestea? Badakit plano eta traszendentzia desberdinetako arazoak direla... baina ulertzen didazu.



Nik ez dut Legebiltzarraren ordezkagarritasuna onartzen, baina nahi nuke Bertsozale Elkarteak euskaltzale guztiak GUZTIAK ordezkatzea... behin eta berriro beraiek esaten duten bezala. Eta ez soilik gai bakar batean 8 urtez behin



Noski, basoa eta zuhaitzena nondik ikusten den. Azken batean zuhaitza eta basoaren esaera hori txatxukeria galanta delako, gauza bera baitira zuhaitzak eta basoa.

Aupa bertsojale!



ez zen errieta egitea nere asmoa, baina beti eman izan dit min inoiz eta beti halako segurtasunez erabiltzeak norbere argudioak ematerakoan.



Eta zuk diozunari begira, ez dut uste bertsolari guztiak ikuspuntu politiko bera dutenik. Batzuk aspaldi esan zuten zein zen berea, beste batzurena ez dakigu nahiz eta imajinatu genezakeen. Baina argi esan zuten horien artean behintzat, baditugu alderdi ezberdinak, beraz, ez dut uste ikuspuntu politiko bera denik. Orain, bakoitzak noraino eta zein "askatasunarekin" kantatzen duen beretik, hor ez naiz sartzen.



Adibidea berriz ere 2001eko final handian (jeje, duela lau urtekoak ere jarriko nituzke, baina zoritxarrez ezin izan nuen Barakaldon egon), Egaña handiak "kartzeletako lau horma, eskoltak hara ta hona" bota zuenekoa. Eta txalotu zitzaion, asko txalotu ere.

Ni ez naiz bertsozale sutsua. Ez nintzen BEC en izan, ez nau kezkatzen han esandakoak. Gustokoa duenak, joan dedila eta suerte pixka batekin entzungo ditu identifikatzeko behar dituen bertsoak. Bestela hor konpon!

Euskalduna izanda ere Bertso elkarteak edo bertsolariek ez naute inon ni ordezkatzen. Nik ez diot inori pentsatzen dudana hitz politekin esan ditzan eskatzen. Bestela da, publikoa dena "guztiona" eta "guztioi" ordezkatzen gaituzten gauzetan (denen artean ordaintzen ditugula ahantzi gabe) ezabatua, ixildua, jipoitua eta zigortua izatea. Hori da aldea.

Beti gabiltza nola zintzo portatu, nola inori "min" egin gabe ea asmatzen dugun denbora galtzen. Bitartean haiek (euskaldunak ezabatu nahi gaituztenak) erreparo eta lotsa gabe jo eta jo.

Nik ez diot Rudolf Aresi presoen aldeko bertso bat bota diezadan eskatuko. Dituzten eskubideak errespe ditzala eskatzen diot. Eta nere ahoz eskatu ezkero, behintzat ez nazala egurtu...

Kaixo, Leire! Duela lau urteko bertsoak erraz aurki genitzake sarean, bertso munduko mezu ortodoxotik haratago adibideak ez. Orain zortzi urteko aipamen xuuuuabe batera jo behar izan duzu. Bestelakoak, erabat explizitoak, aldiz, atzoko finalean, lehengo asteko edozein saiotan, finalerdi denetan... Nonahi eta noiznahi. Bere izaera, nortasuna eta errealitatea erdal munduara ere helarazi nahi duen elkarte horrek -bertso munduak oro har- lan gaitza du aurrean, hurbildu nahi duen edonork zabaltasun eta aniztasun itxura har diezaion.

Txapelketa nagusiko gaijartzaile taldeko kide eta arduradun naizen aldetik, gaien inguruan idatzi dena ikusirik eta denei erantzuten hasteko gogorik ez dudanez (eta are gehiago, anonimatotasunetik idatzi duenari erantzuten hasteko), hemen azpian dituzue atzoko festan jarritako gaiak, taldean idatzi eta aurkezleak irakurri zituen bezela.



8KO NAGUSIA

1 eta 2 ren bizilagunak 20 urte pasatu ditu kartzelan. Gaur, etxe atarian ikusi dute bueltaka, hamar pauso alde batera eta beste hamar bestera.



Azkenaldian, 3 eta 4 ren alabak krisketa ixten du bainu-gelara sartzen denean.



Egunkaria auziko bi auziperatu dira 5 eta 6 . Oraintxe jarri dute kamisetak saltzeko mahaia.



7 eta 8 ren aitak 80 urte ditu, eta hilzorian dago. Gaur aitortu die biei etxe aurreko pagoaren azpian Gerra Zibilaren garaiko bi gorpu daudela lurperatuta.





8KO TXIKIA

Telebistako albistegiko aurkezleak dira 4 eta 1. Albistegiaren erdian, hankarekin ukitzen hasi zaio 1 4 ri.



2k bere erretratua egiteko eskatu dio 3 margolariari. Bost ordu daramatza 2k posatzen, eta 3k ez du oraindik amaitu.



8ren lehen laneguna da gaur, eta eguerdian lankideekin irten da nonbait bazkaltzeko asmotan. 5 ama dago atean babarrunak termoan dituela.



Ezkontza batean, dantzan hasi dira 6 eta 7. 6k nahi baino estuago heltzen dio 7k 6ri.



PUNTUEN ERANTZUNA

Le(he)n BEC puztu egin zen / eta aurten le(he)rtu

Hurrengo txandarako / San Mames barria



Abortua dela ta / Eliza marmarka

Aukera ematea / ez da behartzea



Euskal Selekzioa / bertsotan bakarrik

Belodromora deika / kirolari pila



Saharako borrokak / badu oihartzuna

Lurrik gabe zaila da / herria izaten



Bertso-eskolak dira / bertsoen oinarri

Begiratu ezkero / etorkizunari



Erretzaile gehienak / sutan jarri dira

Erostea libre da / ta erretzea ez



Lehen Juan Jose eta / orain berriz Patxi

Juan Carlos erregea / ETB batean



Pirritx ta Porrotxekin / haurrak zoratuta

Irriarekin dena / gainditu daiteke



6 PUNTUKO MOTZA

1 gizarte-laguntzailea da, eta haren bulegora etorri den herritarra da 3. Hiruzpalau paper sinarazi ondoren, 1ohartu da 3k ez dakiela irakurtzen.



Bikotea dira 2 eta 4.Hauen azkenaldiko diru-sarrera bakarra 4ren langabezia-saria izan da. Hil honetakoa izango da azkena.



5k giltzurrun bat behar zuela eta, 7k eskaini zion berea. Gaur izan da ebakuntza, eta elkarren ondoan esnatu dira.



6eta 8ren 20 urteko semeak jo egiten ditu biak. 8k 6ri esan dio salaketa jarri behar lioketela.



KARTZELA

Kazetaria zara. Badakizu idazten ari zaren artikulua azkena izango dela.





ARRATSALDEA



10EKO TXIKIAN

Ak B aitona/amona aurkitu du margarita bati petaloak banan-banan kentzen, “Maite nau / ez nau maite” esanez.



A eta Bren 16 urteko semeak koadrilako afaria zuen gaur, baina oraingoan ere ez da joan bihar goizeko zortzietan igeriketako entrenamendua duelako. A-k kezkatuta sumatzen du B.



Aurten Gabon gaueko afarian mahaitik ez altxatzeko eskatu dio A k B 8amari, baina lehen platera bukatu bezain laster altxatu da.



Istripu bat zela eta, Ak eta Bk sei hilabete eman dituzte errehabilitazio-zentro batean ingresatuta. Gaur, B badoa etxera.



PUNTUTAN

Mendian galduta dabiltza A eta B,eta konturatu dira bi putre edo sai dabiltzala bien gainean bueltaka.



Bikiak dira A eta B, eta amaren umetokian daude. Iritsi da irteteko unea.



BECeko garbitzaileak dira A eta B. Gaurko saioa bukatzeko zain daude, lanean hasteko.



Txikiteoan dabiltza tabernaz taberna A eta B. Hiru ordu daramatzate azkena hartzen.



BAKARKA

Medikua zara. Minbizia duten bi haur ikusten dituzu ospitaleko korridoreetan gurpil-aulkiekin lasterketak egiten.



Zure aitaren izenean zegoen kaleari izena aldatu diote.



Ordu-erdi daramazu dutxako txorrotaren azpian, baina markak ez dira joaten.



Zuhaitzaren alboan opariak jartzen ari zarela, 5 urteko alabak harrapatu zaitu. Atean dago zuri begira-begira.



Anaiak/nebak berriro deitu dizu laguntza eske, baina oraingoan ez zaude prest laguntzeko.



Pareko bizilaguna leiho-ertzetik zu zelatatzen harrapatu duzu.



Goizero, autobusean hutsik geratzen den eserleku bakarra zure ondokoa izaten da.



Andereñoa zara. Zure omenalditik bueltan zoaz etxera.





FINALA. Buruz burukoa



6 puntuko motza

Hauen ama gaur irtengo da anorexia gaixotasunetik sendatzeko zentrotik. Hirurentzako bazkaria prestatzen ari zarete.



Zortziko txikian

Oinez irakasteko, zelaira joan dira biak haurrarekin. Ondoan arkume bat nola jaio eta korrika hasi den ikusi dute.



Bederatziko txikia

Sua



Kartzela

Hileko aurrez aurreko bisita edo vis a vis-a daukazu gaur. Iritsi zara kartzelara, eta sarrerako funtzionarioak esan dizu sartu nahi baduzu bere aurrean biluztu beharko duzula eta miatzen utzi.



Unai Elizasu (gaijartzailea@gmail.com)

Mila esker Unai, ni ere saioa entzun eta gaiak idaztekotan egon naiz, baina pentsatu dut alperrik zela ikusi nahi ez zuenarentzako.



uste dut ez dela gehiago esan beharrik, gaiak irakurrita argi ikusten da eta guztia.



berriz ere eskerrik asko, eta zorionak txapelketa osoan, eta txapelketa nagusiaz kanpo egindako lan guztiagatik!

Unai,

sentitzen dut anonimotasunetik esandakoa irakurri beharra. Begiratu ordea esanari, eta ez izenari.



Zer nahi duzu esatea? zerrenda osoa jarri duzu, nolabait esan nahian gai bakanak direla politikara lerratuak. Noski, baina dauden bakanak norantz lerratuta daude?



Eta gainera, jakinik saio osoan presoei erreferenbtzia pila bat izango zirela, nazkatzeraino, (ez baita gairik jarri behar horretarako... eta berriro diot askatasun eta eskubide osoa dutela hori egiteko), zer egibngo eta azken gaia vis a visarena jarri. Azken brotxea edo... saioaren kate luzea lotzeko.



Eta hori errealitatearen isla bada, drama batena, bertsoak mnerezi dituena... ez al daude beste dramak, bertsoa mnerezi dutenak?



Unai, kritika pentsarazteko da, ez min egiteko. Pluraltasunaren izenean.. benetan plural izan nahi bada.

Alegia Hitaz gogait kezkatzen duten gaiak ez ba daude ez dago pluraltasunik, ez dute interesik ez dute merezi.

Alegia Hitaz gogait da pluraltasuna errealitatea aktualitatea

Alperrik gai jartzaile taldea

Alperrik horrenbeste buruauste

Hitaz gogait deitu datorren Txapelketako finaleko gaiak jar ditzan.

Barkatu Hitaz gogait ez zara EITBko zuzendari berria izango?

Dediok



Nik ez dut aparteko interesik atentatuan hildakoen auzia bertsotan aipatua izan dadin. Gogaikarria egiten zait "gatazka" zopan ere agertu beharra.

Baina presoen eta kartzelen auzia agertuko ez balitz, eta atentatuetako biktimak bai, eta barra barra, ez litzateke plurala. Legebiltzarra plurala ez den bezala, beste batek egoki zehaztu duen moduan. Ba alderantziz igual. Suriok ez dut uste argi duenik. Zuk behintzat ez, argi dago. Horren gauza elementalak esplikatu beharra, arraroa egiten zait. Hobe esan pena ematen dit.



Unai eta beste edonori ariketa: zenbatu zenbat aldiz aipatzen den presoen auzia eta kartzela (berdin zait agurretan, bertso gaietan, etab). Eta jakinik hori horrela izango zela (esjubidea dute, berriro diot), ea ez ote zuten sospetxatzen bertsozale askok betekadako matrail beteko hasperenik botako zutela, azken kartzelako gaia entzutean. Eta ez bakarrik Surioren kuerdakoek.

Dedio; bertso munduak lasai ederrean aurrera jarrai dezan zu bezala pentsatzen ez dugun guztiak ezabatu nahi bagaituzu, aurrera. Ez dut uste hori denik bertsolaritzak behar duena. Irakurri al duzu "Hitaz gogait"en esaldi hau: kritika pentsarazteko da, ez min egiteko. Zernahi hain errexki kritikatzen duen mundu horrek besterenik onartu behar ez badu, ederki goaz. Unai; zuen lana kritikatu dugunon artean ez dut uste inor dagoenik anonimotasuna irain egiteko edo min emateko erabili duenik. Zure izen-deiturak bezain zilegizko da nire izenordea.

Kritikak jasotzea ez da inoiz plazer bat izan. Iritziak eta kritikak denonak dira, hots, guztiok (bertsolariak, bertsozaleak, bertsozale elkartea, gaijartzaileak barne)dugu kritikatzeko aukera eta eskubidea. Irakurri ditudan kritikak eta nik neuk egindakoak ez dira inolaz ere errespetugabeak izan eta Hitaz Gogait-ek (niri igual zait nor den) esaten duena behin eta berriz horixe bera da.

Esaiguzue oker gaudela eta argudiatu, guk egin dugun bezala, bainan bederen, onartu kritika ados ez egon arren. Eta eman, otoi, aukera txiki bat bestelako mezuak eta iritziak plazaratzeko.

Ni ez naiz bertsolari, ezta elkartekidea, eta bertsolaritzari aitortzen diodan garrantzia itzela da, euskal kulturaren zati esanguratsua delakoan nagoelakoz. Bainan, arren, ez harrotu 13.000-14.000 mila pertsona BECen elkartzen duzuelakoz. Sekulako lana egiten ari zarete eta zinez aurrera jarrai dezazuen opa nahi dizuet, bainan kritikarik, okerrak badira ere, onartzen ez baduzue, jai dugu/duzue, Dedioren zuhaitza eta basoa zuen harrotasuna izanen delakoz.

Lasai egon zaitez(ke)te, kritikak besterik ez dira.

Eta Leire, bai entzun eta ikusi nahi dugula, hori da hain zuzen ere eskatzen duguna gehiago entzutea eta ez beti betikoa.

Ni "hitaz gogait"ekin bat nator, eta "hitaz gogait"ekin gogaitua nago jada. Noski arrazoia duela! ez du izango bada!!. Euskal mundu militantea lerrokatua dagoela, noski baietz!!. Euskal mundu militante hori, mespretxatuak,lan eta lan, isolatuak, erreprimituak, soldatarik gabekuak, kartzelaratuak, torturatuak...lerrokatuak daudela? hara! hau aurkikuntza!



"Egunkaria" auzia ere agian "gehiegitxo" atera zela esango du baten batek, ez da aterako bada!!. Klaro "Egunkarikoak" atxilotu eta torturatu zituztenen goardia zibilen samina (atentatuak direla eta, terrorismoaren biktimak direla eta) ez da BEC-en agertu. Aibalaostia!! zer jende lerrokatua euskaldunak!!! Egunkaria bai, baina Goardia Zibila ez...hara!! hori "pluraltasuna" da? ez bada!!!



Begira, Nafarroan euskararen munduaren aurkako mila azpijoko, arau, isun eta denetarik erabili dute, ondorioa Nafarroako euskaldungoa (militantea) lerrokatua dagoela da. Normala!!



Besten puntan igual-igual gertatuko da, ez egin dudarik. "Día de la Rosa"-n ez dira ETAko presoen bisitekin oroituko ez bertsorik egingo, ia ia seguro nago. Eta niri etzait ezta burutik pasatzen ere sozialistei esatea: aizue!! ez dituzue aipatu presoak eta beraien senideak...

Zergatik? Irreala delako.



Segi ongi. Eta zurekin bat nator: jendearen sufrimendua kontuan hartu behar da, jende guztiena. Baina ez "dia de la Rosan", ez "BEC"en....eguneroko benetako didaktika baketsu baten oinarria izan behar du, eta ez aurrekoari leporatzeko pluraltasunarekin ez duela kunplitu...eta horrelakoak....

Ea mantso mantso uler dezazuen

Nere gustuko talde baten kontzertu batetara joan eta horrenbeste maite dudan kanta jotzen ez badu, zer? ba erraza izorrai...

Ez dut nere burua ikusten horregatik kexuka edo purrustaka. Aukera erraza da diskoan entzun edo ez joan gehiago beraien kontzertura.

Beste aukerarik baduzue; talde bat osatu eta bertsioa egin.

Horreraino bai?

Niregatik libre duzue bataren zein bestearen aldeko ohiu edo bertsoekin zuen aldarriak haizeratzea. Libre zarete besteok bezala nahi duzuena nahi bezala errateko...

Baina ez eskatu niri zuek entzun nahi duzuena erratea. Hori zer da besteak ezabatzea ala errespetua?

Errezena ezer ez egitea eta gero kritika bihotz gabeak egitea da.

Barkatubaina"ri



fuertea egiten zaidana da dia de la rosa eta txapelketa kontrajartzea. bata ospakizun alderdikoia da, eta bestea ez (edo hala uste nuen nik). Batek ez du zertan plurala izan (ez eta Ezker abertzalearen ospakizun batek ere), besteak bai,



berriro diot, pena ere ematen du gauza hauek esplikatu beharrak

Dedio,

ados, presoak bostehun aldiz (eta heroi bezala gainera) aipatuak izan ondoren, 8 urtez behin beste zeozer entzuteko aukera ea badagoen galdetzeeagatik bertso txapelketara ez joateko gonbita egiten badidazu, azken batean talde horretako kontzertuan abesti horiek bakarrik daudelako,,, ba arrazoi emnaten didazum, ez da plurala, eta lerradura batekoak ez garenok bertso saioetatik urruntzeko gonbita jasotzen dugu.

Ondo dago jakitea. Nire kritika edo kezka zen ea hori horrela ulertu behar dudan antolakuntza eta gai jartzaileen aldetik ere, edo zerbait egin asmo duten pluraltasunaren izenean. Hauek, zuk ez bezala, bertsolaritza plurala dela esan izan baitute, euskaltzale guztiak biltzen dituen pluraltasunaren isla.

Dedio, horixe da zurea irakurri ondoren irten zaidana: dedioooooooooo!!! Ze mundutan bizi zara? Kritika bihotz gabeak? Esan bat. Ezer ez dugula egin/egiten? Zer ote dakizu zuk!!! Hainbat kritika zorrotz -askotan zabarki- egiten ohituta dagoen mundu horrek hemen egin ditugunak onartzeko adina sakonera ez badu, akabo. Zuk baino zabaltasun gehiago izango al dute dagokienek!

Kaixo,



Ez naiz honelako eztabaidetan asko sartu zalea baina honetan ere bakean ez utzi beharrak zerbait esatera bultzatu nau.

Batzuek diozuen bezala gaiak alde batera alineatuak omen ziren atzoko finalean, baina zenbat izan ziren ordea 3 edo4?Hainbeste gaien artetik ez da proportzio haundia, ezta?

Gaiak gaur egunekoak, aktualak izaten dira eta nire ustez gaur egungo euskal gizartearen zati batentzat oso aktuala da kartzeletara joan beharra edo gertuko norbairt preso oiha izatea. Gainera uste dut errealitate horretatik gertu dagoen jende asko zegoela atzo BEC-en, eta bertsolariek publikoarekin konektatu behar dute, jendearengana iritsi egin behar dute. Bestalde atzokoa azken hilabetean Euskal Herriko euskarazko prentsan (Berria, INFO7, Hala Bedi irratia...) agertu denaren laburpena izan zela esateak ere zilegitasuna ematen die gaiei.

Bukatzeko aipatu nahi nuke azkeneko Gipuzkoako txapelketan, Usurbilen jokatutako kanporaketan, jarri zela gai bat beste aldera "alineatuta", hartan norbait atzetik segika zuela esan zitzaion bertsolariari kartzelako lanean. Gai bat beste X gai kopururen aurrean ,entzuleen pluralatasuna errespetatzeko proportzioan,ezta?

Ez BOCtagurea, ez ziren 3 edo 4 izan, bakarrak baizik (buruz buruko kartzelakoa), eta beste bide bat hartu daitekeen baina kartzelaz hitz egiten duena kontuan hartuz gero 2. Eta zenbat gai ziren guztira???





en fin...

Leire; gai honek eskatzen duen hausnarketa "en fin" horretara mugatzen bada, berriz ere jarraitu beharko du makina batek mundutxo hau bere bezain arrotz sentitzen. En finik gabe.

Ba nik ere Leirek bezala, en fin!

Noraino eraman duzue kontu hau?



Ze badira 35 mezu benetako berria alde batera utzi eta kontu berdinari bueltaka zabiltzatela.



Hasierako puntua uste dut horrela zela: Maialen Lujanbio, txapelduna!



ZORIONAK MAIALENI, beste ezeren gainetik. Euskal Herriko txapela jantzi duen lehenengo emakumeak, historiak eman duen bertsolaririk onenetako bati (onena ez bada) kendu dio. Eta bigarren postua Lapurtar gazte batentzat izan da.



Mugaren bi aldeetan herri bat, kantuz zabaltzen ari dena bere baitan.



Hau gutxi balitz hirugarren postua "aita extremadura, ama zamoratik" etorri eta gero jaio zen Jon Maiarentzat, eta laugarren geratu da 16 urtez txapeldun izandakoa, pozaren pozez negarrez... Izugarrizko poza eman dio BECeko finalak Euskal Herriari, eta mesedez, ez diezagula horrelako eztabaida batek momentu gozo hau mikaztu...





Eta hemen, poz gutxi eta nahikoa sufrimendu dugu bestela ere denok, ezta? ba goazen biharamunaz gozatzera!



aldez aurretik, mila esker

Ni atzoko finalean ere izan nintzen. Gaiak, molde askotakoak entzun ziren, izan ginen 14500 bertsozaleetako bakoitzarentzat batzuk gustokoak, beste batzuk neutroak, eta beste batzuk ez horren gustokoak. Gai batzuek, politikarekin (bai bertakoa eta bai kanpokoa) zer ikusirik zuten, nola ez, politikarengandik horren baldintzaturik bizi den mundu/herri hontan. Eta politikarekin erlazioa zutenek, herri honetako herritarrek (barnean bertsozale eta euskaltzaleek) jasaten dituzten sufrimendu zenbait agerian utzi zituzten, nola ez. Hala ere, herri honetako herritarrek (barnean bertsozale eta euskaltzaleek) gaur egun beste sufrimendu batzuk ere jasaten dituzte, eta hauek oso agerikoak izan arren, gai jartzaileengatik deliberatuki bertsolarien filtrotik at jarriak (edo ez jarriak hobe esanda) izan zirela iruditzen zait.



Ez naiz ni izango bertsolariari zer esan behar duen edo zer esan behar ez duen esango diona, bertsoan, bertsoa bada, bertsolariak nahi duena eta nahi duen eran adierazi behar duelako. Baina argi dut, gai jartzaileen jarduna bertsozaleen kritikara eta iritzira irekia dagoela eta egon behar duela. Eta, nere ustetan, txapelketa osoan zehar gai jartzaileak politikoki partzialegi aritu dira.



Bertsolaritza (eta euskara) biziko bada, denon sostenguarekin biziko da. "Denon" diodanean, "gure" sentitzen dugun guztietaz ari naiz. Eta norbaitek mugimendu, edo ideologia, edo borroka molde, edo bizitza filosofia jakin batekin soilik lotu nahi badu, ez du bertsoa, hizkuntza edo herria maite. Beste zer edo zer maite du.



pd1_azken paragrafoa, "fiesta de la rosa" eta finala, eta "censurio" eta iritzi ezberdina dutenak alderatu dituzten "buruargiei" erantzutera dator nagusiki.



pd2_etorriko direnei aurreratuz: antolatzaile, gai jartzaile, epaile eta bertsolarien esfortzua eskertu eta estimatzen dut, asko gainera. Txapelketa honek, analizatu beharreko ezaugarri positibo asko ere izan ditu. Bertsolari gazteen (eta emakumezkoen) "tsunamia" esaterako.



pd3_etorriko direnei aurreratuz (2):torturek, atxiloketa prebentibo eta injustuek, dispertsioak, ilegalizazioek, meatxuek, erahilketek... amorrua sortzen didate. Ez naiz censurioren laguna. Ezta ondarroako alkatesarena.

Kaixo,



Gaiak abiapuntu dira.



Konprometituak ziren, baina aski zabalak ere bai edozein ideologiako bertsolariak kanta zezaten.

Derrigor lerratuta, norabidetuta, zegoen gai bakarra Egunkariarena zela iruditzen zait: auziperatuen paperean errealistaki kantatzea eskatzen zitzaien.

Kartzelatik irten berriaren gaiak ez zuen zertan preso politiko baten gaia izan, eta hartu ere ez zuten bide horretatik hartu. Azken artikulua idaztera doan kazetariaren gaiak helduleku asko zituen eta bakoitzak nahi zuenetik heldu zuen (Buenas noches y buena suerte filma ikusi duzue?), vis a visaren kontua ere hartu zitekeen (ikusi duzue Celda211?).



Gairen bat guztiz lerratuta (sesgatuta) dagoela iruditzen bazaio, derrigor ideologia batetik bakarrik heldu litekeela iruditzen bazaio, idatzi dezala eta saiatuko naiz bizpahiru bide posible sortzen.



_____________________



Ideologia bakarra mimatzen duten gaiak bakarrik jartzen direla, gezurra da, adibide asko jarri genitzake.

Bizkartzain, ETAk hildako, beldurrez bizi den jende eta abarren aipamenak ez dira zortzi urtean behin bakarrik egiten, plazaz plaza ibiltzen den edonork badaki hori.

Gogoratu, Txapelketa Nagusiaren finala bertsolaritzaren zati txiki bat besterik ez da.

Txapelketan zehar gaiak partzialegiak izan direla esaten duenak agerian uzten du zein saio gutxitan izan den (Erronkatxoa: aurkakorik pentsatzen duenik bada eman, mesedez, hiru saio ezberdinetako gaiak).

_________________________



Gaiak abiapuntu dira eta bertsolariek hautatu egiten dute zein bide hartu. Beraien ideologiatik gertuen dagoen bidetako bat hartzea da ohikoena.



Bertsolariak beraien buruaren ordezkari dira, ez herriaren ordezkari. Batzuetan beraien ideologia bat dator publikoarenarekin (zati batekin edo bestearekin edo beste harekin, argi baitago ez dagoela publiko homogeneo eta bakar bat) eta besteetan ez.

Ideologia eta konpromiso alde handia dago bertsolari batetik bestera. Ez dute ideologia bera Egañak eta Maiak, edo Mendiluzek eta Iturriagak.

Finalerako bidean eliminatutakoen artean badira bertsolari asko, ehunka, eta ideologia asko daude: kartzelan batzuk, borroka armatuarekiko oso kritikoak bestetzuk, EAJko militanteak, lazo urdina jantzi izan dute besteek, edo PSOEko mitinetan kantatu.

Ezker abertzaleetako bertsolari gehiago dagoela? Ados. Abertzalea den jende gehiago dagoela? Ados.

Ezkerrekoa den jende gehiago dagoela? Ados.

Seguraski arrazoi soziologikoak daude horren atzean.



_____________



Entzuleak garrantzia handia du bertso saiotan eta lastima da zenbait pertsona ezeroso sentitzea (askotan sentitzen da arrazoi politikoetatik kanpoko arrazoiengatik ere: matxismoa, ekonomoa,...). Bertsolaritzaren alderik onena da malgua dela oso, beraz, edonork antolatu dezake bertso-saio bat non gaiak eta bertsolariak bere esku izango diren.

Zergatik ez duzue frogatxo bat egiten?

Hor gorago (#5) agertutako Maialen Lujanbioren bertsoko gobara edo gobada aipagai hartu du Maite Goñik gaurko hitza osatzeko gaur.

Barkatubaina-ri. Zuk hau idatzi duzu: "Begira, Nafarroan euskararen munduaren aurkako mila azpijoko, arau, isun eta denetarik erabili dute, ondorioa Nafarroako euskaldungoa (militantea) lerrokatua dagoela da. Normala!!"

Bada ni Nafarroan bizi eta euskalduna naiz, bistan denez, bainan ez naiz horrela lerrokatua, eta ni bezalako asko ezagutzen ditut. Beraz hor dago arazoa, alde bat besterik ez duzue ikusi nahi. Edo ez naiz kausa bereko "militantea".

Eta egia da hasieran bertsolaritzaz aritu gara eta azkenean, nola ez "euskal gaiaz" hitz egin behar, Herri honetan halakoxea da bizitza. Eta euskaldunak izaki, tortura eta halakoetaz nazkaturik egon arren, euskal jatorra, militante eta lerrobakartua ez bazara, erabat at zaude eta hostiak leku guztietatik jaso behar. Zeren PP, PSOE; UPN, PSNkoentzat terroristak gara eta Ezker Abertzale ofizialakoentzat ia-ia guardia zibilak edo gutxienez salduak.

Ederra gurea, horrela herri bat eraiki nahi dugu??

Gogorarazten dizuet zein den gure kritika: Euskal Herritarrok pairatzen dugun gehiegikeriaz landa badaudela beste gaiak eta ez dira hainbeste agertzen, hori, besterik ez.

Pello Errota,

hasteko, ez dakit zergatik pentsatzen duen inork kritika hauek egiten ditugunok ez dugula bertso saiorik antolatu, edo igual kantari gabiltzala bertan, edo auskalo. Eta, hala balitz ere, argumentu nahikoa litzateke hori kritikari erantzuteko?



bestalde, bertso saio asko izaten dira txapelketaz kanpo, bai. Eta txapelketan bertan saio gehiago daude, bai. Baina 14.000 pertsona biltzen dituena, eta egun osoz zuzenean telebistaz ematen dena BAT da, eta lau urtez behin bakarrik gainera. Eskaparate nagusia hori da. Gustatu ala ez.



Gaiak irekiak direla, bai, eta bertsolariak nahi duen modura eramango duela, ere bai. Baina vis-a-visa jartzen baduzu, nahitaez presoak eta beren eta senideen drama agertuko dela, ere bai. Eta hori txapelketako presoen ehungarren aipua izango zela edonork aldez aurretik bazekiela, ere bai. Beraz, presoen gaia ehun eta bat aldiz erabilia, txapelketa ixteko bidea berariaz eman zela, ere bai.



Azkenik, bertsolariak oso pluralak izango direla diozu, bai. Baina plurala (totala) al da nahi dutena kantatzeko askatasuna ere. Argi dago publikoaren edukazio faltagatik ez litzatekeela lasai onartuko ezker abertzaleari (ez dut haruntzago joan nahi) egindako kritikak, adibidez finalean PNVri egindako kritika esplizitua isiltasunez hartu zen bezala PNVkideen aldetik. Beste batzuen txalo zaparradaz jakina. Pentsa, bertsolari bat ezker abertzalea kritikatzen, eta publikoko hainbat tipo txaloka. Utopia.

Argi dago pluraltasun hori ez dela etorriko gai jartzaileek jarritako bideengatik behintzat.

Hor gorago (#11) Laurak utzitako galderari erantzuna. Finala osorik entzun daiteke, bai, sarean, Larrabetzuko bertsozale saiatuei esker, mezu honen behekaldean, lau zatitan, saio osoa.

Pello Errota:



Saio gutxitan izan naiz, bai, finalean soilik. Baina saio gehienak jarraitu ditut zuzenean etxetik internet bidez edo irrati bidez, edo ondorenera zabaldu diren laburpen ezberdinen bitartez.



Errepasotxo bat egiten bada, ez da zaila politika ukitu duten gaien ikuspegi orokor bat hartzen bada, gehienek ezker abertzalearen inguruko pertsonek jasaten dituzten sufrimendu salagarrien inguruan hitz egiteko ageriko parada eskeintzen zutela ohartzea. Adibideak eskatu dizkidazu eta boteprontoan (ez daukat gai konkretuak bilatzen hasteko denborarik) bi aipatuko dizkizut. Finaletik kanpo gertuen dagoen saioan, donostian, kartzelako gaiean, bertsolariak abokatuaren paperean jartzen zituzten (eta ez dago esan beharrik, herri honetan azken urte luzeetan gertatu den politikaren judizializazio eta kriminalizazioaren aurrean gorputzak halako gai batekin zertaz hitz egitea eskatzen duen) eta maialen eta sarriegik egin zuten ofizio batean, esplizituki autopistako ordainleku batean presoen familiarteko batzuei kobratzen dieten langileen larruan jartzen zituzten. Txapelketan, gai hauen eta egon diren beste batzuen presentzia egoteari oso ondo deritzot. Baina gai hauen inguruan aritzeko aukera eskeintzen den bezala, zenbaitzuk herri honetako beste zenbait gai latzen inguruko gogoetak entzuteko beharra edo nahia sentitzen dugu. Eta, txapelketa guztian zehar, zoritxarrez, ez dut herri honetan gaur egun dagoen beste sufrimendu garrantzitsu baten inguruan (eta-k eragiten duena) hitz egiteko aukera eskaintzen zuen gai esplizitu (edo inplizitu) bakar bat ere entzun. Eta ondorioz, erretratua (gatazka politikoari dagokionean) erren eta partzialegi gelditu dela deritzot.



Bertsolarien joera ideologiko desberdinetaz diozunarekin, guztiz ados. Egon, badaude, baina txapelketa osoan zehar, herri honetako gatazkaren inguruko bertsolarien joera desberdinak agerian uzteko aukera ematen zuten gaiak faltan bota ditut nik.

Hitaz gogait:

Ados nago esaten duzun guztiarekin; salbu, ezker abertzalea kritikatzearen kontuarekin. Maiz egin dute bertsolariek, oholtzan eta prentsan, finalean zeudenetako askok ere bai. Entzun izan dituzte beraienak eta bi batzuek...



Uste dut, dena den, ezerosoen sentiarazi zintuena entzulea, masa bezala, izan zela; gaiak eta bertsoak baino gehiago. Zure iritzia naturaltasunez adierazteko mugatuta sentitu zinela.

Pertsonalki, nik behintzat gogoko dut nire iritzien kontrako bertsoak entzutea.



#51:

Horregatik jarri dut hiru saiotako adibideak topatzearen ariketa, finaletik eta belodromotik kanpo oso zaila delako halako bat topatzea.

Dena den, Abokatuarena ere gai irekia da, berez (kanta liteke terroristen kontrako epaiketan izan den fiskalaren paperean, tratu txarren inguruan, hilketa bat, dibortzio bat, politikari korrupto baten abokatua...). Diozun bezala, testuinguruak asko eragiten zuen hartu zuten bidea hartzeko. Zuri burura gai politikoa etorriko zitzaizun burura lehenik ziurreni eta baita bertsolariei ere.

Gaiak denerako aukera ematea da garrantzitsua. Hortik aurrerakoa bertsolariaren hautua da.

Pello Errota; ohore itzela zurekin hitz egin ahal izatea. Zeuk esan duzu, nahita edo oharkabean: entzun izan dituzte beraienak eta bi batzuek. Hortik atera itzazu kontuak zer jasateko prest egon beharko lukeen PSOEren mitinean kantatu zuen horrek. Kontua ez da sentsibilitate horietako jendea ere egotea bertsolarien artean, bertso munduak haiek ere onartzeko gaitasun eta zabaltasuna izatea baizik. Zenbat falta zaigun oraindik!

Berriak gaur Txapelketa Nagusiko finalari buruz argitaratutako gehigarria (11 orrialde).

Politizatua? Norbaitek ezagutzen al du politizaturik ez dagoen kultur-emankizunik? Nik ez.



Nik esan nezake... eh! Konturatu zarete zenbat gai egon ziren ospitalei lotuta: bat minbiziarekin, beste bat giltzurrunarekin, beste bat egon zen anorexiatik atera berria zetorrela ospitaletik... eta hirurak gainera Maialeni tokatu!



Edo esan nezake... ei, heriotza baino ez dute aipatzen: gai bat minbiziari buruz, beste bat aiton zaharra hil aurretik esaten diela hildako bi gorpuena, egon zen mendian galduta bi putre dituztela gainean...



Eta esan nezake... aizue! konturatu al zarete jendeak gehien irakurtzen duena Marka dela eta ez zela ia-ia aipamenik egon kirolei?



Eta azkenik, zer nolako kezka dute jubilazioarekin: azken artikulua idatzi duzu, omendutako andereño bat zara...



Baina noski, horiek zuentzat ez dira politika, ezta?

Presoen bertsoekin hunkitzen diren horietakoa naiz, baina, egia esan, lehengo egunekoa larregitxoa iruditu zitzaidan. Bertaratu ginenokin konektatzeko aktualitateak aukera asko ematen dituela esango nuke. Hona hemen faltan bota nuen gai bat: "HB/Batasunako bi militante historiko zarete. Egoeraren aurrean iritzi kontrajarriak dituzue: bata betiko bideari eustearen alde dago,bestea, ordea, bide berriak jorratzeko gogoz".

Edo beste hau...



Zuek biok EAJko bi kide historiko zarete. Gobernua galdu duzuenetik ia urtebete pasa da. Egungo egoeraren aurrean bi bide ikusten dituzue: Zuk A betiko bideari eutsi nahi diozu eta zuk B bide berriak jorratzeko gogoa duzu.



Faborez! Eztabaida hau bai dagoela politizatuta!

Gai berri bat proposatu nahi dut: "Unai Elizasu eta gainontzeko gaijartzaileek amaitu dute euren lana aurtengo txapelketan".



Ea horrela haseko lelo edo berriari erantzuten diogun, alegia, historian lehen aldiz emakume bat dugula bertsolarien txapeldun. hor bai esan daitekela INOIZ ez dela emakume bat txapeldun izan euskal herriko bertsolari txapelketa nagusi batean.



eta elkarteak "gaia gai" hausnarketa egin zuen bezala, egin dadila beste bat "politika eta presoen aipamenak finalean eta bertsolaritzan", orohar, eta ea zer nolako ondorioak ateratzen diren.



baina bien bitartean, zorionak Elizasu eta koadrilari egindako esker txarreko lan nekezagatik, beste horrenbeste epaile taldeari ere eta, lehen esan bezala, batipat zorionak maialeni!



eta ez ditzagun kontuak nahastu: azken finean, 8 finalistetatik 2 ikusi ditut gaur telebistan, "maite zaituztegu" esateagatik ia kartzelaratua den (euren herriko, Mendiluze Hernanin bizi bada) alkatearekin.



en fin, sufrimendua ere oso plurala dela herri honetan, garbi dago. eta esan direnetako askok arrazoi puntua badutela ere bai.



baina entzun, Laura Garridok hurrengo txapelketan izen ematen badu, neu behintzat kosta ahala kosta joango naiz entzutera. baita bere bertso guztiak "biba la guardia zibil" esanda amaitzen baditu ere.

Edo bestela Aralarreko militante bat zara, zure alderdiko burua Rubalcabarekin bildu zela irakurri duzu.



Nahi duzun doinua eta neurria erabilita, hiru bertso.





Ikusten da nola gauza ezberdinak faltatu ziren?

Aurreko biak ere gai posibleak dira, ados, baina han bildu ginen 14000 lagunekin konektatzeko neuk proposatu dudana egokiago iruditzen zait zeren eta azken hilabeteetan gure inguru hurbil-hurbilean ari gara bizitzen.

Beste gai bat litzateke komentatzea zergatik ematen zaion horrenbesteko garrantzia emakume batek txapela irabazteari. Nik dakidala, bertso eskolak, bertso saioak, bertso elkartea eta bertso mundua, oro har, ireki irekiak daude nahi duten emakumeentzat.

Horren isla da emakume batek irabazi duela. Punto. Ea gauza hauek albiste gisa tratatzeari uzten diogun inoiz. Hau ez da Iran.

Hau ez da Iran, baina emakumeen ahotsa eta gizonen ahotsa oraindik ere ez da berdin entzuten eremu publikoan, ez berdin baloratzen. Eta horren adierazpiderik onena da zure mezua. Gizartean orokorrean berdintasunean bizi gara ala?

Emakumeei irekia egotearekin dena konpontzen al da? gizarte matxista hau ere, lege aldetik emakumeei irekita dago, baina zer? nahikoa da horrekin ala? Gizartearen erdia gara emakumeak, baina pentsamendu eta funtzionamendu erabat arra duen gizarte batean bizi gara. Bertsolaritza ez da genero berdintasunaren paradisua. Gauza asko daude hobetzeko.



Dena den, bilakaera handia eman da azken urteotan, eta ez naiz emaitzetaz ari, genero ikuspegitik emakume bertsolarien eta gizon bertsolarien garapen pertsonalaz baizik.



1997ko finalean Andoniren agurra



Neurria: 8ko nag.

Doinua: Herri txikien negu gordina



Ez da bakarrik Belodromoko

jendetza honen dizdira,

bertsolaritza aurrera doa

emakumeen harira;

laroeita biko txapelketari

jarri gaitezen begira,

orduan gaitzat hartzen genitun

ta orain eurak gai dira.





Uste dut 12 urtetan bai Andoniren eta bai bertsozalearen pentsakera eta baita emakume bertsolariena ere dezente garatu egin dela, eta horretan Maialen Lujanbiori asko zor diola bertsolaritzak. Baina oraindik ere asko dago egiteko genero ikuspegitik.



Azken urteotako bertsolaritzaren historia, bilaketaren historia izan da nire ustez. Beren ahots propioa topatu dute hainbat emakume bertsolarik, bakoitzak bere ñabardurekin. Ez da nahikoa orain eurak ere GAI direla esatea. Eta zentzu horretan sinbolikoki oso garrantzitsua da Euskal Herriko txapela emakume batek janztea. Garaipen txiki bat, eredu bat aurrera egiten jarraitzeko,



AUPA MAIALEN!!!

Oihane, esan duzu "Hau ez da Iran, baina emakumeen ahotsa eta gizonen ahotsa oraindik ere ez da berdin entzuten eremu publikoan, ez berdin baloratzen. Eta horren adierazpiderik onena da zure mezua."



Horren adierazpide dela nire mezua? Nik hain zuzen gizonezko eta emakumezkoen ahotsa eta talentua berdin berdin baloratzen ditudalako esan dut esan dudana.

Barkatu Burka. Kontua da zuk berdin baloratzeak ez duela esan nahi gizarte mailan berdin baloratzen denik. Eta berdin baloratzen dela uste baduzu, eta minduta sentitzen bazara Maialenen emakume izaerari horrenbeste garrantzi eman zaiolako, neri behintzat hauxe pentsaarazten didazu: Lan handia dago oraindik egiteko. Generoaren gaia eskubide berdintasuna baino askoz konplikatuagoa da

Ez Oihane, ez nago minduta. Esan nahi dudana da horixe dela hain justu gizartea berdintasuna asimilatzera eta asumitzera iritsi ez den seinalea, hau da, Maialenen garaipenean hainbeste azpimarratzea emakume baten garaipena dela.

Nere uste apalean, Maialenek bertsotan obekien egin zuelako irabazi du Txapela eta punto.

Hori garbi edukita ondoren behar dute ondorengo bereizketak (beharrezkoak lojikoak eta beste batzuk...). Orainartekoan emakume izatea txapela lortzeko traba izan denaren ideia ez bait dut imajinatu ere egiten.

Askorentzat garrantzitsuena izango da txapelduna emakume izatea azpimarratzea. Begibistakoa eta ukaezina. Historikoa orain artekoan ez bait da gertatu, eta gizon emakumezko askori gertaezin hori, posible dela demostratzeko baliagarria. Baina, orduan berdin beharko lizaieke Maialen Uxue edota beste izenen bat edukitzea.

Beste batzuentzat gipuzkoarra izatea garrantzitsua izango da (Payatar batek gipuzkoar bertsogintzaren gainbera ukatzeko bederen). Hauek Andoni Aitor Jon izenekin ere konforme

Beste zenbaitzuk triste egonen dira Iparraldekoa nahi zutelako. Azken urteetan egin duten lan itzela saritua izan zedin.

Hernaniarrak pozik behar dute noski, herritar batek irabazi duelako. Eta beti bertsotan zeinen ondo ibili diren aldarrikatzeko baliagarri izango zaielako(gogoan izan Txirrita).

Mundua lerroz zatitzen duten hoiek ez dakit pozik edo triste egongo diren. Ez bait dakit lerroaren bere aldeko edo besteko den Maialen. Bosta axola niri ez naiz ni bertsolariak edo pertsona soilak publikoki lerrotzen hasiko. Bidegabea eta krudela iduritzen bait zait (irakurri honen aurreko mezu asko).

Alegia, MUNDUA bakarra da baina bakoitzak bere modura ikusten du. Eta izan dadila horrela...

Zorionak Txapeldun berria daukagu eman diezaiogun aukera gauzak ondo egiteko. Orainartekoan bezala Maialen... eta sorte ON!

Lehenik eta behin, eta ezer esan aurretik, ZORIONAK MAIALEN! eta ZORIONAK baita ere Smets, Andoni, unai, Sustrai eta oholtzan izan ziren beste guztiei ere... Noski! nire zorion mezurik beroena txapelketa osoan zehar oholtza ezberdinetara igo izan diren bertsolariei... ez dezagun ahaztu Bertso txapelketa ez dela BECen patria egitea, askoz ere gehiago baizik, eta batez ere, bertsolariek hainbatetan aldarrikatu duten legez (gogora datorkit Gernikako saioan Jone Uriak botatakoa), ez dezagun ahaztu, bertsolaritza Txapelketa baino askoz ere gehiago dela.



Pena eman dit Paya jaunaren hitzak irakurtzeak.

pena eman dit baten batek esan duenean bertsolaritzak politikoki hain lerrokatuta egoteagatik ikusleak, edo zaleak galdu dituela azken urteotan.

Pena ematen dit BECen, eta txapelketa osoan bizitakoa bizi ostean oraindik ere batzuek betiko gaiari eusteko gogorik besterik ez izateak.

Pena ematen dit unai Elizasu ibili behar izatea gaiak kopiatzen defendatu beharreko ezer balu bezala.



Nor gara gu gai jartzaileak kritikatzeko?



BECera joan ginen nahi genuelako, gustatzen zaizkigulako bertsoak, gustatzen zaigulako euskaraz egiten den kultura, Barakaldo bezalako leku batean hainbeste bertsozale egongo zirela pentsatzea zail egin izan zaigulako hainbat urtetan.



Eta egon ginen BECen, hainbat orduz, bertsoak entzuten, ardoa edaten, lagunekin gaiak komentatzen, giro euskaldunean, eta ileak tentetu egin zitzaizkigun Sustrai Colina bezalako tipo bat, hain "graziosoa" eta era berean hain "serioa" denak, Euskal Herrian torturatzen dela ozen eta altu esan zuenean , eta ez ginen lotsatu, gai politikoa den ebzala, errealitate hutsa ere badelako, ala ez Hitaz Gogait, Bertsojalea, anonimo eta besteok?



bertan geunden asko eta askori malkoak atera zitzaizkigun Ametsek kartzelatik bueltan idatzitako gutuna aipatu zuenean, bertan ginenetako hainbatek hamaika bider egin behar izan dugulako antzekorik.



Eta bai, agian pentsa genezake aita ETAren esku hil duten horren larruan jar zitezkeela bertsolariak, baina parkatu lagunok, gai bat bestea bezain zilegi da, eta gai batek ez du besteak baino garrantzi gehiagorik merezi.



Orain urte batzuk Txapelketak ez zuen gaur zuen ohiartzuna, eta Belodromora jaoten zirenak, saioetan izaten zirenak agaur oraindik ere saioetan egoten dira, ez ezazue sinistu joateari utzi diotenik.



Bihotzez zorionak, bertsolariei, merezi dutelako, gustura egiten dutelako egiten dutena eta gustora gaudelako gu ere haiei entzuten.

Zorionak gai jartzaileei, ondo edo gaizki, beraien lana egiten dutelako.

Ez hainbesteko zorion epaimahaiari, baina hori nire kritika pertsonala da, eta ez naiz hemen horrekin hasiko.

eta batez ere zorionak guri, BECen egon ginenei, aurreko saio eta puntuazioak egin izan ditugunoi, gure eguna ere izan zelako, eta gai horiekin, eta beste hainbatekin egindako beste hamaika saio entzun nahi ditugulako.

Parkatu baina zuzenketa bat behintzat (hainbat hitz, eta hizki jan baditut ere) i, BECen egon ginenei, aurreko saio eta puntuazioak JARRAITU izan ditugunoi, gure eguna ere izan zelako, eta gai horiekin, eta beste hainbatekin egindako beste hamaika saio entzun nahi ditugulako.

Andresek dioen gehienarekin ados nago. Gai jartzaileek askatasun erabatekoa behar dute bere jarduna egiteko. Ni gai jartzaile izango banintz beste gai batzuk jarriko nituzke, zalantzarik gabe. Eta bertsolariek, zer esanik ez, artea egiten dutenez gaiak nahi dituzten aldetik jasotzeko eskubidea dute. Ez dakit esan zuten guztiarekin ados egongo nintzatekeen edo ez, nik noski beste eduki batzuk jarriko nituzke, baina ez dut inolako lotsarik esateko bertso askorekin izugarri gozatu nuela, emozionatu nintzela Sustrairen edo Ametsen bertsoekin.



Xabi Payák eskubide osoa dauka bere iritzia mugarik gabe adierazteko, eta ez dut uste astakeriarik esan zuenik. Bertsolaritzak ikusleak galdu dituela azken urteotan? Igandekoa ikusita esango nuke galdu dituenak baino askoz gehiago irabazi dituela.

Juanjo Olasagarreren zutabe interesgarri bat Deian: La Maialen

Andresek dio "Euskal Herrian torturatzen dela ozen eta altu esan zuenean , eta ez ginen lotsatu, gai politikoa den ebzala, errealitate hutsa ere badelako, ala ez Hitaz Gogait, Bertsojalea, anonimo eta besteok?"



Eta zeinen tristea den horrelako galderak jasan beharra. Edo ez duzu arretaz irakurri idatzi dudana, edo ez dakit zertara datorren galdera hori. Guztiz ados bainago zurekin puntu horretan.



Zerorrek ematen duzu klabea beherago: "gai bat bestea bezain zilegi da, eta gai batek ez du besteak baino garrantzi gehiagorik merezi."



Ba hori, Andres, ba hori. Orain, galdeiozu zeure buruari ea zilegitasun hori era orekatuan garatu den alde guztietara Bertsolari Txapelketetan, hau barne (eta ez dut esan nahi berdin garatu behar direnik, nahiko banu ere, baina behintzat ez hain era nabarmenki desproportzionatuan). Eta gero, galdeiozu ea zergatik ez den horrela egin.

ieup:

Eztabaida luze-astun-errepikakorra irakurri ostean nire harridura adierazi nahi dizuet (3. hizkuntza eskakizunetik aterata), zer dela eta horrelako polemika? ETB2n oraintxe bertan eman dute BECko emanaldiaren laburpena, Ane Igartiburuk aurkeztuta, eta nik ez dut inolako adierazpen politikorik entzun, ez presoena, ez euskarana, ez egunkariaren auzia, ez ezer.



Itzulpenetan (azpitituluak)ere ez dut horrelakorik irakurri. Porzierto, oso polita Maialen agurraren azken puntuaren itzulpena, IVAPeko langilerik badago tartean itzulpen librea zer den ikasteko ezin hobea!



Bukatzeko, Barakaldotik hurbil bizi garenok badakigu alde honetan tunning-ak zenolako arrakasta duen baina ETBk egin duena oso ona izan da, zorionak!

Gai honekin pixkanaka amaitzen joateko, zinez interesgarria Unai Elorriagaren balorazioa finalari buruz (http://www.txapelketanagusia.eu/bloga/inpresio-errimabakoak/#more-2823). Guztiz ados berarekin.