Hizkuntzalari baten kritika latza, Veleiaren idazkunen benetakotasuna defenditzeko

Interesgarria litzateke norbaitek dokumentoa frantsesetik euskarara itzuliko balu, Descartes-en hizkuntza menperatzen ez dugunok irakurri ahal izateko...

Ez da bakarrik web orrietan izen absurdoekin Veleiaren aurkako kaka botatzen ibili direla urteetan nerabeak bezala. Gorrotxategi eta Lakarra (filologiaren bi desgrazia, erdipurdiko, prepotente eta maila kognitibo eskasekoak) historiarako geratuko dira erredikulu eta gaiztakeriaren adibide gisa. Jendeari lanpostua galdu arazi diote, sufrimendu pertsonal izugarria eragin dute eta afera hau amaitzen denean euren berbak ez du inolako itzalik izango. eskerrak bihotzez Eliseo Gili, ostrakak atara ez balitu hamarkadetan jasan beharko genuen (kontrastazio gabeko teorien kontrasterako hurrengo aukera agertu arte) euren laboratorioko zoramen despotikoa. Veleia izango da friki horien Stalingradoa. Gora egia, gora justizia.

Lerro hauen bitartez, Sustatu-k Veleiako idazkunen inguruan aipatu berri duen puntu bat gezurtatu nahi nuke. Hector Iglesias-en idatzia ez dago IKER laborategiaren web gunean, baldin eta IKER izenaren pean Baionan dagoen euskara eta euskal testuei buruzko ikerguneaz (UMR5478) ari bagara. Gure web orriaren helbidea ondokoa da: www.iker.cnrs.fr, eta edozeinek ikus dezakeen bezala, Hector Iglesiasek idatzi dukeena ez da bertan argitaratua izan. Besterik gabe,



Ricardo Etxepare (IKER-eko zuzendaria)

Eskerrik asko zuzenketagatik, Ricardo. Euskararen eta euskal testuen ikerketarako Iker erakundearen webgunean argitaratu dela idatzi dugu, eta oker zegoen hori. Orain zuzendu dugu. Artxiker artxibo digitalean argitaratu da Hector Iglesiasen lana.

Aher Belste anonimoak hizkuntza eta asmo belikoak erakutsi arren, asunto honen muina lehen bezain argi dago, arreta minimo batekin Iglesiasen kontuari begiratuta.

Nefertitirena: Gorrotxategik dioen bezala, edo hipotesi fantastiko bat ontzat ematen dugu, edo ez dago hori irensterik. Iglesiasek dio, hipotesi fantastikoa... horixe dela gertatu dena, hain zuzen ere.

Ba ez, hipotesi fantastikoak marraren alde batean geratzen dira hemen, euskararen jatorri estralurtarrean sinesten dutenak dauden esparru horretan. Marraren beste alde honetan, ikerlari serioak, Lakarra eta Gorrotxategi bezalakoak, eta gai ardura pixkatekin jarraitu izan duten pertsonak.

Ikusgarria Luistxoren sintesi-gaitasuna. Iglesiasen 220 orrialdeko lana di-da batean epaitu eta zakarretara bota du. Zertarako irakurri extralurtarrekin bat egiten duenari. Total badakigu ze esango duen.

Nik "220 orrialdeko lana" kuxkuseatu dut eta bueno: Garzonek ere 55 orrialdeko pdf-ak zintzilikatzen ditu eta huskeri hanpatuak besterik ez dira....hau da: bi lerroetan larbubiltzen ahal diren hiru kontzeptu txorra eta zalantzazkoak, ehundaka orrialdeetan luzatzen ditu.

Oraingo honetan sentsazio bera izan dut: Iglesias honen lanan ez dago deus!!. Sentsazioa da, ametitzen dut, eta inoiz Veleian halako kata berri eta serio bat egingo balute eta bertan ostraka berriak eta euskaldunak agertuko balira barkamena eskatuko nuke eta nire sentsazioak oso ezjakinak direla aitortuko nuke. Bien bitartean Veleiako idazkunak parregarriak iruditzen zaizkit, benetako tontakeriak.

Agertu diren gauza guztiek gure balizko iragan horren ikuspegiarekin bat egiten dute 100%ean!! hori ezinezkoa da!! punto!. Hori da iraganaren karikatura bat, gaur egun eraikia.

"Aucune évolution phonétique en deux mille ans !" bai, bai, bai... klaro.. UMME = ume, ezta? Iglesiasena bai "el juego del colgado"...

Beharbada inebitablea da ezizenen erabilera hau bezalako blogetako mezuetan. Ni neu oso kontra banago ere, aitortu behar dut inoiz edo beste horien aldekoek eskaini didaten argudioak oso pisuzkoak iruditu zaizkidala, hau da, mundu osoan jendeak naturaltasun osoz erabiltzen baditu, zergatik blog honetan ez?



Baina, jakina, horrek ere prezio bat dauka. Orain arte nahikoa garbi egon da, nire irudiko, oinarrizko diferentzia bat euskarazko eta gaztelaniazko blogen artean Veleiako aferari dagokionez: gaztelaniazkoetan oso-oso normala izan da mota guztietako irainak irakurtzea, anonimoki idatziak; euskarazkoetan oso-oso episodikoa, eta normalki sinatuak. Agian nire irudipen hutsa da, baina ni horretan nago.



Orain, aldiz, "homologatzen" hasi gara: posible izango dugu irain pertsonal latzak euskaraz ere irakurtzea, anonimoki igorriak. Beharbada inebitablea da, baina Sustaturi hausnarketa bat eskatuko nioke kontu honi buruz. Nire aldetik ez dut kontua batere garbi.

Guztiz ados Prudenekin. Ez ote gara gauza izango patxada eta gardentasun apur batez eztabaidatzeko? Eztabaida zientifikoa baita azken batean. Anonimoen atzean ezkutatuta edozer gauza esatea jasanezina da. Honen harira, Aherbelste-k sinatzen duen "Gorrotxategi eta Lakarra Kartzelara" tituluko mezua guztiz onartezina. Gainera, testua poliki irakurrita, probokazio usaina hartzen diot. Inkoherentea iruditzen zait. Susmoa da.

Filologian lizentziatua izatea, edota are doktore, eta filologo izatea ez da gauza bera. Esan nahi baita, Elexpuru euskal filologian doktore da (halere gogora haren tesia ez zela inondik inora ere euskararen historiaren/historiaurrearen ingurukoa izan), baina ez da filologo ofizioz, ez da horretan zaildu eta ez du filologian (zentzu hertsian) edota linguistika historikoan jardun.



Ez diet meriturik kenduko (ez da arrazoirik!) bere beste lanei, baina, dagokigun alorrean, objektiboki, ezin zaie garrantzi bera eman haren iritziari eta, esaterako, Lakarrarenari (Aher Belstek erdipurdikotzat badu ere).



Ana Obregonek biologia-artikulu zientifikoak idazten ote ditu? Eta hala egingo balu, benetan serioski hartuko lirateke haren esanak (batez ere beste biologo adituren baten hipotesien aurkakoak balira)? Azken batean, biologoa dela esan liteke?¿

J.M. Elexpururen berba profetikoak Bergara aldeko Hiztegiaren sarreran (2005 urtea):



"Arkeologoaren antza ere badu herri-hiztegigileak. Azterka-azterka, adinekoen memoria zokoetan galdutako hizkuntza pusketak ere aurkitzen ditu, eta gero hor ibiltzen da zatiak elkarri itsatsi ezinik, zer diren eta zertarako erabiltzen ziren asmazinotan."



http://www.netkam.com/i/bergara/node/201927

Juan Martin Elexpuruk arrazoia izan dezake edo ez, baina ez dakit zertara datorren "Filologian doktore" eta "filologo"-aren arteko bereizketa bizantziarra, edo Ana Obregonekiko aipua. Desegokiak direla da esan daitekeen gauzarik leunena eta horrekin konformatuko naiz oraingoan, uste baitut kontu hau ez dugula tratatu behar saltsa larrosako telebista-programa batean bageunde bezala. Aski zen esatea ez dela aintzineuskaran espezialista, eta kitto.



Eta hortik zer ondorio atera behar da, espezialistek baino ezin dutela iritzia eman? Ondo pobrea argudioa. Absurdua ere esango nuke.



Nik ez dut uste Elexpuruk arrazoi duenik, hots, uste dut askoz ere zentzuzkoagoa dela pentsatzea faltsukeria baten aurrean gaudela. Luzea litzateke arrazoiak ematea orain. Baina mesedez, faborez, arren, ez dezagun ahantz elkarri zor diogun begirunea. Izatekotan, izan gaitezen begirunetsuegiak eta ez baldarrak. Halabiz.

Oso iritzi interesgarriak, baina niri jakintza-maila mundutiarra argi-ilunetan dabil; Hector Iglesias zer da, biologoa, biologian tituluduna, filologian dotorea edo hizkuntzalaritzan inoiz jardun gabea? Eta Iker eta CNRS zer dira, GKEak edo afizionatuen elkarteak? Lakarra banintz, zerbait esango nukeen txostenean bildutako argudioak (argudioak, bai, inori min egiten badio ere) ikusita. Baina, tira, Lakarraren seriotasuna (Luistxoren hitzetan) oso ondo islatu zen euskaltzain oso izendatu zutenean emandako hitzaldiaren sarreran, "oraintsuagoko friki samaldak bazter utzirik" esan zuenean. Oso eztabaida akademikoa, batez ere samalda horretan nor sartu dituen ikusita. Eztabaida zientifikoa dela diozu Juan Martin; seguru? Orduan zertara zetozen Almagro Gorbearen prediku eta sermoiak bera agerraldi bionikoetan, olatuaren gandorra aprobetxatuta? Ez dakit ba.

Bai, Pruden, iritzia edonork eman dezake, edonork fisika nuklearraz eman dezakeen maila berean.

Sustaturi eskerrak eman behar dizkiogu Hector Iglesiasen azterketa sakona aipatzeagatik.



Berriro Nefertitiren gaia atera da. Hau ez da, inondik inora, Hectorren lanean garrantzitsuena. Baina Nefertitiren gaia ederki erakusten du argudio batek askotan bi alde dituela. Batzordekoek faltsua dela esan dute izen hori orain mende bat edo egiptologoen biltzar batean adostutako izena delako.



Ba, pentsatzen dut, egiptologo horiek zerbaitengatik hartu zutela erabaki hori. Hezur hau Egipton, Grezian, Italian... aurkitu izan balitz zera esango zuten denek: hara! arrazoi zuten, "nefertiti" zen izena.



Baina hemen aurkitu denez, gezurra da. Gainera, Koen geologoak erakutsi digunez, hezurrak datatu daitezke eta hezurretan egiten diren inskripzioak animalia hil berritan egin ohi dira, urteekin izugarri gogortzen direlako eta zailagoa omen delako trazo fineko hitzak idaztea. Beraz, arkeometrian aditua den batek esango liguke datatu daitekeen ala ez. Aldundiak zergatik ez du aditurik ekarri?



Batzuek Lakarra eta Gorrotxategiren alde agertu zarete baina prozesu honetan haiek eta batzordeko beste batzuek egin dutena negargarria izan da: inor ez zen indusketara joan in situ 4 urtetan egindako lanei buruz ezer galdetzera; inork ez zituen galdekatu Lurmeneko langileak, txostenak irakurri eta kitto; datazioak ezin direla egin esan dute baina esan zuenak kola aztarnengatik piezak faltsuak zirela esan zuen (hori esan eta gero sinistuko diogu?); ez dute balizko faltsifikazioaren arrazoia aurkitu (Eliseok ziurtatuta zuen finantzazioa urte batzuetarako, hainbat pitxer, plater eta tresnak aurkituta...) zergatik bere bizitza oso proiektua pikutara bidali? ez du zentzurik; batzordekoek hiru filtrazio egin dituzte eta isilpekotasuna hautsi dute; ez dira gai izan Elexpuruk lehen eta Hector orain, planteatutakoa diskutitzeko...



Baina langile batzuk kalera botatzeko, euren izena betiko zikintzeko.. horretarako ez dute arazorik izan.



Zientzian gauza garrantzitsuenetakoa etengabeko eztabaida da. Velazquez, Lakarra eta Gorrotxategik euren txostenak egin ostean beste argudio batzuk badaude, eztabaidatu behar dira. Agian Elexpuruk arrazoi du 3 gauzetan eta 2tan ez, edo alderantziz, baina argudioak eman behar dira eta eztabaida etengabean, arduratsuan, gauzak argitzen dira. Hemen Gorrotxategik Bartzelonan egindako hitzaldira joateko baldintza bi jarri zuen: Elexpuru ez joatea eta euren aldeko beste bat joatea berarekin. Hori ote da zientzia!



Eta amaitzeko Descartes aipatu behar dugu. 40 komunikabideen aurrean Lurmen barregarri utzi nahi izan zuten, esanez, zelako faltsifikazio txarra zen, Descartes eta guzti agertzeagatik, Virgilio eta Senecaren ondoan. Argazkia ez zuten erakutsi. Bi hilabetez ez zuten erakutsi.



Presioen ondorioz, azkenean txostenak eta argazki asko (oraindik batzuk falta dira) publiko egin zituzten. Denok irakurri genuen: MISCART. Descartes inondik inora. Horixe esan zuen Eliseok azaroaren 20n, hurrengo egunean baina berari hedabideek kasu askoz gutxiago. MISCAR agertzen da. Kontua da Batzordeko hiru filologoek ez dute izen hau ezagutzen baina Hector Iglesiasek, hori du ona, informazio asko eman du bere txostenean eta Ipar Afrikako izen bat izan daitekeela aipatzen du eta iturria ere bai.



Euskal Herrian kulturaren kontra ehundaka txikizio egiten dira (Praileaitz, Madril eta Pasieko gobernuen betikoa...) baina hemengo unibertsitateak horrelako gai garrantzitsu baten aurrean erakutsi diguna, benetan, negargarria izan da, eztabaidaren ukazioren ikur bezala geratuko zaigu betirako.



EHU, zorritxarrez, mundu mailako unibertsitateen rankinean 500 lekutik behera dago. Zoritxarrez arkeologian eta arkeometrian ez daukagu Euskal Herrian aditu handirik. Kooperatibismoan edo energia eolikoan munduari zerbait erakutsi ahal diogu baina arkeologian? Zergatik ez ditugu kanpoko aditu onak ekarri laguntzeko? Zergatik EHUtik kanpoko arkeologo famatu bakarra, Perring, ez zuten hona ekarri in situ indusketa aztertzera, zergatik bidali zioten txosten partzial bat bere iritzia eman zezan?

Tira, iritzia edonork eman dezakeenez gero, iritzi bat emango dut liburu bati buruz, fisika nuklearrari buruz emango nukeenaren balio berdina izango duena: eztabaida hau apur bat ulertzeko oso praktikoa iruditzen zait Karl Popper-en "Gizarte irekia eta haren etsaiak" irakurtzea.



Bai, praktikoa da erabili dudan adjetiboa. Izan ere, ni gizarte ireki baten alde nago. Horrek bere kostuak dauzkala? Dudarik ez daukat, baina alternatibak ez zaizkit hobeak iruditzen.



Bide batez, Josu Zabaletaren itzulpen bikaina.

Galileo Galilei, Nicolas Copernico eta gertuago, Marcelino Sanz de Sautuola, besteak beste, garaiko "autoritate intelektualen" mespretxua jasan zuten. Heuren aurkikuntzak "fantasiaren marraren bestaldean" jarriak izan ziren eta epaituak ere izan ziren, besterik gabe, aurkitu zuten hori orduko usteen kontra zihoalako. Gorrochategui eta Lakarra dira, antza, gaur egungo "autoritate intelektuala". Denborak jarriko ditu bere tokian, baina bitartean egin ditzatela indusketa gehiago, egin ditzatela azterketa gehiago. Ez dezatela "autoritate intelektuala" diren horiek lurpean egon arte itxaron. Ez ditzatela gehiago babestu.



Bitartean pozgarria da beste aditu askok (geologoak, arkeologoak, hizkuntzalariak...) Lakarra eta Gorrochateguiren iritziekin bat egiten ez dutela ikustea. Osasun intelektualaren adierazgarri da hori (izan ere inork ez du oraindik ezer frogatu), baina garrantzitsuena: inork ba al daki noiz berrabiaraziko dituzten Veleiako indusketak? Egia da bi gizon handiren urtetako karrera guztia arriskuan jarriko lukeela horrek baina, jaun andereak, egia ere badago jokoan...

Barkatu nire mezu zaparrada, baina kontu honetan ez dirudi erraza denik zentzu komun minimoari eustea.



Lehengoan kexatzen nintzen batek, inplizituki, J.M. Elexpuru Ana Obregonekin parekatzen zuelako. Orain, aldiz, ez da Obregon andrea erabilitako erreferentzia, Galileo eta Copernicus baizik. Tori konparaketa! Eta argudio bikainak ematen ari dela pentsatuko du!



Libre da edonor nahi duena pentsatzeko eta, zentzuzko neurri batean, adierazteko. Eta askatasun horretaz baliaturik esan dezaket eztabaida honetan neuk ez dudala ikusten ezer "pozgarririk", ezta ere "osasun intelektualik" ; aitzitik, infantilismo intelektualaren zantzu nabarmenak baizik. Alegia, badirudi Elexpuruk (adibidez) arrazoi duela "autoritate"-aren kontra paratu delako (edo, alderantziz beste alderdikoak, Lakarrak arrazoi duela "autoritatea" delako). Infantilismo hutsa.



Mirandek idatzia da nonbaiten "ez da nornahi pagano" (edo halako zerbait). Nik ñabartuko nuke: ez da nornahi Galileo. Horretarako ez da aski "autoritatea"-ren kontra altxatzea. Beste zerbait behar da, neuk (barkatu, Juan Martin) inon ikusten ez dudana.

Anonimo veneziarra (Aher Belste-ren beste aurpegi bat delakoan nago): Mitxelenak lan horretan "historia" aipatzen duenean ez dabil oro har historiaz ulertzen denaz hitz egiten, ez bada HIZKUNTZAREN FASE LUZE DOKUMENTATUAZ, hau da, Mitxelenarentzat euskararen historia 1545an hasten da. Ez dakit zelan ausartu zaitezkeen Lakarra edo Gorrotxategi bat erdipurdikotzat jotzen gero halako hanka-sartzeak egiten baldin badituzu.

Informazio gisa: joan den maiatzetik hona hamaika txosten (11) idatzi dira benetakotasunaren alde. Idoia Filloy-k 3 (latina, ikonografia, paleografia), Eliseo Gilek txosten arkeologikoa,Hector Iglesiasena, eta nirea, batetik, eta ondorengoak, bestetik.
(batzuk www.veleia.com webgunean irakur daitezke dagoeneko. Aste gutxi barru denak)

1. - Edward Cecil Harris Dr., arkeologoa, Bermuda Maritime Museum-eko Zuzendaria. Valoración arqueológica de Iruña-Veleia.
   Txosten honek garrantzi berezia du Harrisen arkeologia metodo ospetsua delako arkeologia modernoaren eredu arkeologikoa. Aztarnategian egindako aplikazioa guztiz zuzena izan dela azpimarratzen du.


2. - Antonio Rodríguez Colmenero Dr; Arkeologoa eta epigrafista, Antzinateko Historiako Katedratikoa Santiago de Compostelako Unibertsitatean. Iruña-Veleia. Sobre algunos grafitos singulares aparecidos en las excavaciones arqueológicas de la ciudad romana. Un parecer.
   Izen handiko ikertzailea, epigrafia aldetik aztertu ditu piezak eta ontzat jo ditu.


3. - Ulrike Fritz Dr.; hizkuntzalaria eta egiptologoa, Tübingen-go Unibertsitatea (Alemania). Informe sobre los ostraka con jeroglíficos egipcios y nombres egipcios escritos en latín de Iuña-Veleia. Egiptologian prestigio handiko taldea duen unibertsitateko irakasle honek hieroglifikoak eta izen (Nefertiti, Ramses, Hermopolis...) egiptoarrak aztertu ditu eta ez die ezinezkotasunik ikusten.


4. - Koenraad Van den Driessche, Geologian Doktorea. El problema de la falsedad/autenticidad de los ostracones de Iruña-Veleia: evidencias físicas.
   Beasainen bizi den Geokimika doktore belgikarrak (Ganteko Unibertsitateko irakaslea izandakoa da) alderdi fisikotik aztertu ditu piezak eta zantzu ugari aurkitu du benetakotasunaren alde.


5. - Joaquín Baxarías Tibau Dr., mediku paleopatologoa, Associació catalano-balear de paleopatología eta Fundació académica de ciences médiques i de la salut de Catalunya y Balears-eko kidea. Informe preliminar de los restos óseos con inscripciones antrópicas procedentes de las excavaciones de Iruña-Veleia.
   Hezurrean egindako inskripzioak aztertu ditu (40 bat daude) eta benetakoak direla iritzi die.

Pruden, errespetu osoz, ebakuntza bat egin behar badizute, utziko al didazu niri kirofanoan sartu eta nire iritzi eta usteen arabera aktuatzen? (Erizaina naiz). Badakizu, gizarte irekia...

Pruden, bistan denez (?), ez nituen Gorrochategui eta Lakarra Pilly eta Milly-rekin konparatu nahi



(http://www.youtube.com/watch?v=Yj5r3fcTsbU).



Besterik gabe, logika proposizionaleko oinarrizko hainbat argumentu gogorarazi nahi nituen. Ez zuk aipatu dituzunak noski, beste batzuk baizik. Alegia, "Pilly eta Millyrekin ados ez egoteak ez du oker zaudela inplikatzen". Beraz, Obregon, Copernicus eta Elizalderen zalantzak, besteak beste, osasungarriak eta beharrezkoak dira (egia maite dutenentzat behintzat).



Ulertzen hasteko:

http://es.wikipedia.org/wiki/L%C3%B3gica_proposicional

Iraolari:



Ondo dakizun bezala, edozein argudio, muturreraino eramanda, absurdua bihur daiteke. Adibidez, garbi dago nik ebakuntza bat egiteko zirajau titulatu bat nahiko nukeela eta ez nukeela beste inor onartuko.



Ez dut uste zaila izango litzaidakeenik kontradibide egoki bat aurkitzea, baina ez dut uste merezi duenik bide horretatik abiatzea.



Alegia, nik nahi nukeena da gai honetaz (adibidez) edonor libre izatea bere iritzia emateko irainik, gutxiespenik edo intsinuazio gaiztorik jaso gabe. Argudio guztiek ez dute berdin balio, jakina, eta, noski, pertsona guztiek ez daukate jakintza bera gai guztiei dagokienetan, baina hasarrea, intolerantzia, ad hominem/mulierem tankerako argudioak... jasanezinak dira. Edozein eztabaida usteltzen dute.



Eta Veleiako kontuari dagokionez, zehazki, horrelako gehiegi izan ditugu, alde guztietatik gainera (ez dut laidotuen zerrenda egin nahi, baina benetan luzea litzateke). Ez dakit SOS-Veleia plataformakoak planteatzen duenari Aldundiak (edo Jaurlaritzak) kasu egin behar dion ala ez, baina gutxienez errespetuz entzun, batere ados ez egonda ere (eta ni ez nago, uste dut zorigaiztoko ekimen bat dela, ezer positiborik ez dakarrena) eta argudioekin erantzun, ez deskalifikazioekin. Nire uste apala da Lorena Lopez de Lacallek gidatzen duen sailak jarrera eredugarria izan duela orain arte eta konfiantza dut hala segituko duela izaten. Gogoratu nahi nuke, gainera, hemen jo-ta-sua gabiltzala filologoak gora eta behera, baina benetako zalantza handiak arkeologiaren esparruan sortu direla, eta hor isiltasun osoa baino ez dugula somatzen.



Barkatu gehigi luzatzea.



Azken oharra: eskerrik asko b.-ri bere oharragatik.

Noski, mundu guztiari, gizon edadetua izan ala ez, gustatzen zaio friki samaldarekin, iruzurtiekin, ikerlari ezgauzekin, infantilistekin eta zentzu komunik gabekoekin iritziak elkartrukatzea irainik, gutxiespenik edo intsinuazio gaiztorik jaso gabe... Demagogia, Pruden... Horri demagogia merkea eta hipokresia esaten diote eskuliburu guztietan.



Bestalde, Lorena López de Lacalle kameren aurrean ikusi nuen azken aldian "Veleiako Iruzurra" epaitegietara eramango zutela esaten zebilen, bere komisioko adituek "idazkunak faltsuak zirela frogatu" omen zutelako. Jarrera txalogarria eta eredugarria benetan. Epaileren batek erakutsiko al dio López de Lacalleri froga eta zalantzaren arteko ezberdintasuna?

Ariketa txiki bat. Begiratu "pieza honi": http://www.flickr.com/photos/elexpuru/3524975629/. Zure ustez:

1) Zer jartzen du?

2) Zein materialetan eginda dago?

3) Nola egin ziren inzisioak?

Nik behintzat ez dut ume bat halako markak egiten ikusten, zenbat zeramika pieza beharko zituzten egunero eskolan??

Iraola: nork esan du ume batek egina dela? Euskal ostrakak 10 leku desberdinetan azaldu ziren eta erdiak baino gehiago ustezko eskola horren kontestutik kanpo.

(Nire txostenean xehetasunak)

Eskola batekoak zirenekoa zen hainbat inkoherentzia eta akats azaltzeko hainbat jendek aurkitutako argumentu erraza. Bestera dela esaten bada sentitzen dut, ez dut Veleiako kontuan denbora gehiagorik galduko. Gora Lakarra eta Gorrotxategi!

b.-ri



Ulertzen dut nire iritziak zure gustokoak ez izatea. Baina nirekin ezer eztabaidu nahi baduzu beste doinu bat erabili, mesedez, edo ez dut erantzuteko lanik hartuko.



Eta orain hausnarketa orokor bat: inork uste baldin badu mota horretako mezuak zabalduta Veleiari buruzko eztabaida positibo bat bultzatuko duenik, oker dago, nire uste apalean.

26. mezuaren segida:

Astelehena etorri eta etxeko lanak inork egin ez dituenez, autoerantzun egingo dut:

1) Zer jartzen du?

YAVHII GIIVRII ATA (Yavhe geure ata)

2) Zein materialetan eginda dago?

Adreilu trinkoa, oso material gogorra.

3) Nola egin ziren inzisioak?

Estilete batez, adreilu gaia labera sartu aurretik, buztina fresko zegoenean. Ikusten da inzisioak sakonak eta estuak direla eta ertzak borobilduta daudela.

ONDORIOA: adreilua garai hartakoa bada (inork ez du zalantzan jarri euskarriak ordukoak direla), inskripzio honek benetakoa izan behar du. Ezinezkoa baita adreilu gogor batean horrela grabatzea.

Ikusi nola geratzen den adreilu gogorrean egindako epigrafea pieza honetan:



http://www.flickr.com/photos/elexpuru/3525782050/

Interesgarria gaur Berrian argitaratu den hau: http://paperekoa.berria.info/plaza/2009-10-29/042/006/Veleiako_fisikariak_ez_du_froga_erabakigarriak_argitzerik_lortu.htm

1) Zer jartzen du? 
YAVHII GIIVRII ATA (Yavhe geure ata)



Veleia, beste behin, hebraieraz adituak direnen kezkak argitzera dator. Elexpuru jaunak erakusten digu adreilu zatian YAVHII GIIVRII ATA irakurtzen dela. YAVHII, hain zuzen ere. Hatxea V-ren ondoren, eta gainera, bokal horiekin lagunduta. Makina hebraisten kezkak eta zalantzak baztertzen ditu Veleiako adreilu zati horrek. Inork jakin ez (mendeetan ahoskatzea debekatuta egon zelako) nola ahoskatzen zen bokalik gabe Jahve idazteko erabiltzen zen tetragrammaton zahar eta ospetsua (arameoz, fenizieraz ere ezagutzen dena), eta hara, bat batean soluzioa: YAVHE. Zergatik ez?

Argibide gehiago nahi dituenak irakur dezala Yahveh inguruan Wikipediak dakarrena. Lagin bat besterik ez:



Al escribir el Nombre de Dios los judíos lo hacían así: YHWH, cuatro consonantes, sin vocales. Lo más curioso es que, por respeto al Nombre de Dios y a que algunos rabinos empezaron a enseñar que pronunciar el Nombre de Dios acarreaba un castigo eterno, la pronunciación de YHWH cayó en desuso. Al llegar a esa palabra, se inclinaba la cabeza, se hacía una pausa y proseguía la lectura.[cita requerida] Con el correr de los siglos y de tanto no pronunciar YHWH, se olvidaron de cómo eran las vocales y, cuando quisieron recuperarlas, los que leían la Escritura ya no sabían cuáles eran. Fueron unos sabios judíos, entre los siglos VI y X después de Jesucristo, quienes empezaron a escribir la lengua hebrea con vocales. Fue toda una novedad, pero una ayuda muy grande para quienes no sabían leerla bien. Idearon una serie de puntos y rayitas que ponían por encima, dentro o por debajo de las consonantes (las llamadas masoras, que derivaron en los textos masoréticos). La palabra YHWH los frenó. Ni ellos sabían qué vocales poner.[cita requerida]

Aurelio,

ez duzu ondo irakurri Gorrotxategiren txostena, Dictamen de Joaquin Gorrochategui, etc., cfr. 21 orr.

non Gorrotxategik idazten duen : "en una variante [antzinateko aldaera batez mintzatzen da] tenemos la forma IAVE"... "bokal horiekin lagunduta" eta guzti ! (zure... testua aipatzen dut, barkatuko nauzu).

Bestalde idazten duzu : "mendeetan [izen horren] ahoskatzea debekatuta egon" zen (ez zuelako bokalik ?...). Seroskiago, bai ! Debekatua zen. Baina judutarrentzat ez kristauentzat ! Eta Veleian kristauak ziren eta judutarrak...

Ez diot inori erantzuten, baina gogoeta batzuk egin nahi nituzke halere.

Egiazko eztabaida ez dago ez pertsonetan ez tituluetan (unibertsitariotitis eritasuna sobera hedatua dago), jakintza ez baita neurtzen norberaren gradotik abiaturik.

Irakurri ditut batzuen eta besteen idazkiak, ehunka orrialde beraz, eta esan dezaket, deplauki, aberasturik atera naizela ariketa luze horien ondotik.

Neure iritzia enetzat atxikiko dut, baina ikusirik batzuen eta besteen argudioak, esan dezaket "autoritatea" daukaten horiek berau galdu egingo dutela ez badituzte aurkarien arrazoinak nolazpait gezurtatzen... eta badira.

Esan behar dut ere 47 urte horietan Okzitanian eta Ipar Euskal Herrian bizi izanik, frantsesa ez zaidala batere arrotza hala nola euskara edo espainiera. Eta paria nezake Hector Iglesiasen lanaz ari diren batzuk ez dutela irakurri

(behar bada aski frantsesa ez dakitelakotz).

Hain zuzen, autorea, aldez aurretik, ezin da kondenatu, beste batzuen ideien kontrakoa delakoan. Mintzaira aldetik frantsesa biziki zuzena, airosa eta txukuna du: ez da ahantzi behar aipamen guziak jatorrizko mintzairan ematen dituela eta bere lanaren ondotik sekulako bibliografia osa daitekeela. Ez da, itxura guzien arabera, txoriburu bat, eta ezin ukatuzkoa da ematen dituen arrazoiak errespetua merezi dutela, beste edonorenak bezainbat. Kasu egiten badiogu ohartuko gara besteen (autoritateak iduriz) aipamenetik hasten dela beti eta ez duela asmatzen edo besteen ezpainetan hala ez direnak ezartzen. Horretan arras zuzenki jokatzen du eta formulazio batzuk gehiegikeriatzat jo badaitezke ere (ez da hori ene iritzia) HORI GAUR EGUN DA... ETA BIHAR ?

Debate hau atxik dezagun duintasunean (horretan guztiz ados nago Prudenekin).

"Baionatik"