Cervantes Institutuaren itzultzaile automatikoak euskara gehitu du bere zerbitzuetara
Gaztelania-euskara zentzuan bakarrik itzultzen du tresna berriak, ez euskara-gaztelanian. Erakundeko arduradunek esan dute Euskarak dituen "erronka linguistiko eta teknologikoak" gainditu dituztela. Badirudi Automatictrans enpresak garatu duela proiektua, Jaurlaritzaren lehiaketan aurkeztu baina irabazi ez zuen enpresa bat. Itzultzaile automatikoari ezarri dizkioten "osagai bizkorragoei eta gaitasun handiagokoei" esker, segundoko 12.000 hitz ere prozesatu omen ditzake.
Cervantes Institutuaren ekimena da hau, "Informazioaren Gizartearen Teknologien Bulegoa"rena. Bere webgunearen headerrak "Las culturas hispánicas en Internet" jartzen du, eta bertan dago itzultzaile hau. Webgunea gaztelera hutsez dago... nahiz eta itzultzailea, testuez gain, webguneak itzultzeko gai izan. Url-a edo testua sartzeko koadroak ditu, horretarako. Baina egiten dituen itzulpenak horrelakoak dira :
Web orri bat itzuli nahi badu, bakarrik helbidea dagokion laukian, sartu behar du edo helbideetako bat aukeratu menu zabalgarrian agertzen dute, hizkuntza-bikotea aukeratu (sorburu eta xede-hizkuntza) eta Bidali"botoia "sakatu. Ondorio gisa lortuko du itzulitako web orria aukeratutako hizkuntzara nahiz eta bere jatorrizko diseinua errespetatzen.
Automatictrans, SL
Prentsa oharrak ez du esaten nork garatu duen proiektua, baina testuak itzultzerakoan AutomaticTrans enpresa kataluniarra dela dirudi. Enpresa hau Eusko Jaurlaritzaren lehiaketan bidean geratu zen duela urtebete. Patxi Baztarrikak aipatu zuen Sustatun. 2002an Sustatuk argitaratu zuen enpresa hau itzultzaile baten bila ari zela, eta berriro ere 2007an. Enpresaren webguneak (gazteleraz, hau ere) testu-itzultzailea dauka, baina bertan ez du euskara inkorporatu.
Erantzunak
Niri, Santxo de Azpeitia el vizcaino, ordainetan, "Sancho naiz de Azpeitia", el bizkaitarra.
Gure Migel koitaua. Arerioak be ez dozak ezagutzen
Puerto Lapizerako bidean jarri beharko zaitugu.
http://www.uztarria.com/azpeitia/ziberteka/liburuak/09bLoiolarik_ez_balitz/02
San Txo, Santu bermeotarra.
Iruditzen zait honelako zerbait kaleratzen denean, joera dagoela halako barre egite publikoa sortzeko. Niri, egia esan, Sustatu-ren testu nagusian ageri den itzulpena ez zait hainbesteko desastrea iruditzen (ez euskararen zuzentasunaren ikuspegitik, hizkuntz teknologietan dugun maila kontuan hartuta baizik).
Nik dakidala, gaur egun bi prototipo daude webean espainiera->euskara itzulpenak egiteko: OpenTrad eta AutomaticTrans. Nik, adibidez, beste froga hau egin dut:
jatorrizkoa: "He venido en tren a mi casa de Hernani, y ahora me voy a dormir muy a gusto. Mañana ya veremos."
AutomaticTrans: "Trenez etorri naiz Hernaniko nire etxera, eta orain oso gogotik lo egingo diot. Bihar jada ikusiko."
OpenTrad: "Trenean etorri naiz nire etxera Hernanitik orain eta, oso gustura lo egitera noa.Goiza jadanik ikusiko gara."
Biek dauzkate merituak eta akatsak. Itzultzeko esaldia zein aukeratzen den.
Hor bada beste kontu bat: espainiera->euskara norabidea aukeratzearena. Orain arteko saio guzti-guztiak norabide horretakoak izan dira. Nik inoiz ez dut garbi izan hautu horren egokitasuna. Izan ere, normalean itzulpenak behar dituenak xede hizkuntza ezagutzen ez duena da. Eta susmoa daukat espainiera->euskara itzultzaile automatikoak euskaldunok bakarrik probatzen ditugula (eta barre egiteko normalean). Ez ote egokiagoa kontrakoa, euskara->espainiera alegia? Adibidez, euskaraz ez dakiten nire lagunek euskaraz zer idazten den jakin dezaten, edo ideiaren bat behintzat izan dezaten. Nik neuk, dauden itzultzaile automatikoak horretarako erabiltzen ditut, tutik ulertzen ez dudan testu batetik muinaren halako ideia bat hartzeko. Hizkuntza parea edozein delarik ere.
Guztiz ados Josurekin.
Areago, sarritan euskara ezagutzen ez dutenak animatu beharrean, desanimatu egiten ditugula iruditzen zait. Neuk beti eskertzen dut borondate oneko ahaleginak, maila minimo bat ematen badute, eta iruditzen zait kasu honetan baldintza biak betetzen direla.
Josu Landak:
> Eta susmoa daukat espainiera->euskara itzultzaile
> automatikoak euskaldunok bakarrik probatzen ditugula
> (eta barre egiteko normalean).
Honekin ez nago ados. Barre egitea gustatzen zaigun euskaldunak baino erabiltzaile gaiztoagoak eduki badauzkate tresnak hauek. Es>eu itzultzaile automatikoek erakunde publiko eta pribatuek erabiltzen dituzte beren webguneen euskarazko bertsioak egiteko-edo, itzultzailerik ez kontratatzeko ematen duenez. Adibideak, Hezkuntza ministerioarena edo ADIF enpresa publikoarena.
> Ez ote egokiagoa kontrakoa, euskara->espainiera alegia?
> Adibidez, euskaraz ez dakiten nire lagunek euskaraz zer
> idazten den jakin dezaten, edo ideiaren bat behintzat
> izan dezaten.
Honekin bai, guztiz ados. Behar izatekotan, maila praktikoan (ikerlerro gisa GUZTIA beharko da aurreratzeko, baina alderdi praktikoan zehaztuta esan nahi dut), horixe da behar dena. Prototipo bat badago sarean, Sustatun iragarri zuten haren sortzaileek: Erdaratu.eu
Pruden Gartziak hemen goian utzitakoa itzuliz gero, emaitza onargarria iruditzen zait:
Completamente acordar con Josu.
Más todavía más, muchas veces el euskera no los que conocen animar en el necesario, *desanimatu hacemos , me parece. Yo mismo siempre agradezco el esfuerzo de la voluntad buena, si un nivel mínimo dan, y me parece en este caso las dos condiciones cumplen ,.
Es-eu norabidea aukeratzea guztiz logikoa iruditzen zait niri. Testu-bolumen handia itzultzen da gaur egun norabide horretan eta interes komertzialetik bakarrik erabat justifikatzen du es-eu norabideko itzultzaile automatiko baten garapenak.
Itzultzaile automatikoak hainbat erabilera izan ditzake, Josuk dion bezala, ulertzen ez dugun testu baten ideia bat izateko adibidez, baina munduko enpresa eta erakunde askok erabiltzen dituzte euren prozesuak merketu eta azkarragaoak egiteko.
proba egin dut ea zelan dabilen. Gaztelaniatik euskerara besterik ez du egiten, alderantzikoan ez ordea. gaztelaniaz jarri diot: "cuando te veo siento un cosquilleo por todo el cuerpo", eta hauxe eman dit ordainean: " cuando zuri ikusten bat eserarazten zaitut cosquilleo gorputz guztiak"