Mikel Laboa hil da

Heriok txoriari hegalak moztu badizkio ere, Mikelen ahotsa ez da mututuko beste laurogei urtean behintzat.

Eskerrik asko Mikel!

Agur eta ohore, Mikel.



"Gu sortu ginen enbor beretik, sortuko dira besteak"

Ez nau izutzen negu hurbilak, ihes betea zilegi da-eta.

Maite ditut

maite

geure bazterrak

lanbroak

izkutatzen dizkidanean

zer izkutatzen duen

ez didanean ikusten uzten

orduan hasten bainaiz

izkutukoa...

nere barruan bizten diren

bazter miresgarriak

ikusten.

Txoria txori.

Izarren hautsa egun batean

bilakatu zen bizigai,

hauts hartatikan uste gabean

noizpait giñaden gu ernai.

Eta horrela ibiltzen gera

sortuz ta sortuz gure aukera

atsedenik hartu gabe

lana eginaz goaz aurrera

kate horretan denok batera

gogorki loturik gaude.

Santanapen 1987ko apirilaren 26ko kontzertu gogangarri hartan, Gernikako bonbaketaren oroigarri. jendez lepo. Edo Agileran, Bai Euskarari ekitaldian. Edo Bilboko Kafe-Antzokian, Edonon. Edonoiz.



Izarren hautsa egun batean bilakatu zen bizigai,

hauts hartatikan uste gabean noizpait giñaden gu ernai.

Eta horrela bizitzen gera sortuz ta sortuz gure aukera

atsedenik hartu gabe: lana egiûaz goaz aurrera

kate horretan denok batera gogorki loturik gaude.



Gizonak ba du inguru latz bat menperatzeko premia,

burruka hortan bizi da eta hori du bere egia.

Ekin ta ekin bilatzen ditu, saiatze hortan ezin gelditu,

jakintza eta argia; bide ilunak nekez aurkitu

lege berriak noizpait erditu, hortan jokatuz bizia.



Gizonen lana jakintza dugu: ezagutuz aldatzea,

naturarekin bat izan eta harremanentan sartzea.

Eta indarrak ongi errotuz, gure sustraiak lurrari lotuz,

bertatikan irautea: ezaren gudaz baietza sortuz,

ukazioa legetzat hartuz beti aurrera joatea.



Ez dadukanak ongi ahi daki euketzea zein den ona,

bere premiak bete nahirik beti bizi da gizona.

Gu ere zerbait ba gera eta gauden tokitik hemendik bertan

saia gaitezen ikusten: amets eroak bazterturikan,

sasi zikiûak behingoz erreta bide on bat aukeratzen.



Gu sortu ginen enbor beretik sortuko dira besteak,

burruka hortan iraungo duten zuhaitz-ardaska gazteak.

Beren aukeren jabe eraikiz ta erortzean berriro jaikiz

ibiltzen joanen direnak : gertakizunen indar ta argiz

gure ametsa arrazoi garbiz egiztatuko dutenak.



Eta ametsa bilakaturik egiaren antziduri

herri zahar batek bide berritik ekingo dio urduri;

guztian lana guztien esku jasoko dute sendo ta prestu,

beren bizitzen edargai; diru zakarrak bihotzik eztu,

lotuko dute gogor ta hestu haz ez dadin gizonen gain

Izarren hautsa egun batean bilakatu zen bizigai ...



Mikel ez da hilko, herri honen historiaren urrezko orrietara pasatuko da.



Agur eta ohore.

besterik-ezagutu-ez-eta-haxe-irrintzi-zakar-bat...

Asko dira neri gustatzen zaizkidanak. Niretzat O Peio, Peio oso berezia da. Lan kanta da, hala uste det, eta emakumeena, iruleena edo. Haiek egiten zuten lana bera bezela, abesti errepikakorra da. Hau da, musikaren erritmoa, kontatzen duenaren erritmoaren parekoa da.

Nekez uzten du bere sorterria
sustraiak han dituenak

Nekez uzten du bere lurra zuhaitzak
ez bada abaildu eta oholetan.
Ez du niniak begia uzten
ez bada erroi edo arrubioen mokoetan.
Nekez uzten du gezalak itsasoa
ez hare harriak basamortua.
Ez du liliak udaberria uzten
ez elurrak zuritasuna.
Bere sorterria nekez uzten du
sustraiak han dituenak.

Joseba Sarrionandia

Besarkada bat gu (ni behintzat) izan den Mikeli.



Itturengo arotza

"Liluraren kontra", bizitza handiena delako, eta Laboarena oparoa izan da.

Niri albiste txar hau irakurri dudanean hau etorri zait burura: Ez nau izutzen negu hurbila uda betezko beroan, dakidalako irauten duela orainak ere geroan. Oierrek dioen bezala, tradiziotik edan eta tradizioa egin. Agur eta ohore.

Hitzezko kaiola bat egin nahi bagenuen, eta bertan Mikel Laboa utzi harrapatuta, XX. mende hasieran gertatutakoa hartu beharko genuke aintzat, eta esan: «Krisi handi bat hedatu zen, eta pintoreek, idazleek, musikariek inoiz baino garbiago ikusi zuten beren adierazpidearen gutxitasuna. Iraganetik jasotako modu eta hizkera guztiak faltsuak iruditu zitzaizkien, edo bestela hutsal, burgeskeria huts. Gero Lehen Mundu Gerra etorri zen, ordura arteko krudelena, eta hari Gernika, Auschwitz, Hiroshima jarraitu zitzaizkion, eta pintoreak, idazleak, musikariak, isiltasunaren mugetaraino joan ziren Herio Piztia Likitsaren aurkako obrak asmatu nahian. Herri tradiziora jo zuten, umeen edo burutik egindakoen adierazpen moduetara, hizkuntza eta hizkera arruntak ukatzen zituen sorkuntzara. Bereak egin zituzten, halaber, arte mota arbuiatu eta popular guztien formak. Bertolt Bretch, Tristan Tzara edo Paul Celan dira adibide. Eta Ungaretti eta John Cage. Eta Picasso eta Dubuffet. Roy Hart eta Joan Brossa.



Fenix Txoria bezala, pintoreak, idazleak eta musikariak behin eta berriro berpizten dira, behin eta berriro egiten dute hegan errealitatearen errauts gainetik. Halaxe, aspalditik, Mikel Laboak. Halaxe, batez ere, obra berri honekin. Mikel Laboa: artista bakana, agian bakartia, XX. mende hasiera honetan ere krisian bizi den jende askoren laguna».



Egin dut hitzezko kaiola bertan Mikel Laboa harrapatzeko. Baina begiratu barrura eta ez dut ikusten. Ihes egin dit, ziur aski hegan.



Bernardo Atxaga

lili bat hartu, eta hostoz hosto erantzi

"Gure hitzak esan berriz esan, ez daitezela ahaztu ez daitezela galdu" Desagertuko ez bagara, egunen batean konturatu beharko gara hitz horien garrantzi/zentzu/esanahiaz. Eskerrik asko, Mikel, berba horiek gure buru-bihotzetan grabatzearren.

Beti herriarekin, betirako herriaren bihotzean:

Bideoa: Hertzainak eta Guantanamera, Mikel Laboa taulan dela.

Eguzkiak urtzen du goian

gailurretako elurra

uharka da jausten ibarrera

geldigaitza den oldarra...



Musu bat Mikelentzat

Mila esker, Mikel

Bizirik iraunen du Laboak gure eztarrietatik irtendako abestietan. Hark utzitakoa ez da berehalakoan itzaliko.

Laboa, Artze etorri duk hitaz galdezka

eta gu ere hire zain geundela

esan zioagu

ez hitzela aspaldi azaldu

etxetik

eta belatzean eseri gaituk denok

erlojuak janez

baina mezularia bidali diagu Antiguako torrea

eskilara luzetan

beleak uxatzen

ote hintzen ikus zezan

gero kanpaiak entzun dizkiagu

zakurrak zaunkaka

orduan sortu haiz bidetik

balantzaka

eta hirekin aurrez aurre jarri garenean

zerraldo erori haiz gure oinetan

eta gorpu gogor hintzen

udazkenaren tronoan

hertsi dizkiagu begiak

adiosik ez

eta goizaldean

muxika hezur batetan sarturik

o petit poete

pirotekniarik gabe lurperatu haugu

baratzan.

Biniloa martxan jarri eta Laboa sartu da bere ahotsarekin... nola jarri hitzetan berak "airean" jartzen jakin duen hori guztia...



betirako esker ona, Mikel.

Bihotz!! aintzinako bihotz!! etxe txiki bat zara! ahula...hauskorra.....lau gelatako......



Bihotz, antzinako Bihotz,

Ez al zara zaharregi,

Eta ilun, eta itxu, barregarri;



Ilun, ez da dena ilun,

Begirazazu leihotik,

Ikustazu baso hori,berdatzen;



Berde,zein berde dauden,

Basoko garo zuhaitzak,

Zein ixil eta lasai, arratsean;



Arrats, arrats hontan Baso,

Hartzazu ene Bihotza,

Buztinetik sortua da, zu bezala.

Morire come le allodole assetate
sul miraggio

O coma la guaglia
passato il mare
nei primi cespugli
perché di volare
non ha piú voglia.

Ma non vivere di lamento
come un cardellino accecato.
(Giuseppe Ungaretti / Mikel Laboa)

Hil, hegatxabal egartien modura
ispilatze batean

Edo, galeperraren modura
itsasoa zeharkatu ondoren
lehenengo sastraketan,
hegan egiteko
gogo gehiagorik ez duelako

Baina ez aienez bizi
kardantxori itsutu baten modura
(Itzulp. JK Mugartza / Gatika)

.. beste batenetan loratuko den lehen irria izango da..

Euskal musikaren gurasoetako bat!!

Oroitzen zaitudanean ama...

Gero arte

Lizardi, Rimbaud etorri duk hitaz galdezka

eta gu ere hire zain geundela

esan zioagu

ez hintzela aspaldi azaldu

etxetik;

eta belatzean etzan gaituk denok

erlojuak janez

eta mezularia bidali diagu Alosko dorrera

eskailera luzetan

beleak uxatzen

ote hintzen ikus zezan...

lili bat hartu,

eta hostoz hosto erantzi



Mikelengandik jasotakoak gure baitan egonen dira, betirako.

Agur eta Ohore

LA7 REm

Es mi destino

SOL DO MI7

piedra y camino

LAm MI7

de un sueño lejano y bello vida ay

LAm

soy peregrino

MI7

de un sueño lejano y bello vida ay

LAm

soy peregrino.

Herria eta Hizkuntza



Anai-arrebak, entzun ene aho-otsa:

izaite bat ez daike hezur hutsez osa;

herria da gorputza, hizkuntza bihotza;

bertzetik berextean bitarik bakotxa,

izaite horrendako segurra hil hotza.

haundiena

Langile baten galderak liburu baten aurrean

(Bertold Brecht, Laboak kantatua)



Zazpi Atedun Tebas hura, nork eraiki zuen?

Liburuetan Errege izenik baizik ez da ageri.

Erregeek garraiatu ote zituzten harritzat haundiok?

Eta hainbatetan porrokatua izan zen Babilonia,

nork jaso zuen beste hainbestetan?



Lima distirant hura

eraiki zuten langileak, ze etxetan bizi ote ziren?

Txinako Harresia bukatu zen iluntzean:

nora jo zuten harginek?

Erroma bikain hura

garaitza arkuz beterik. Nork altxatu zituen?

Nortzuk menperatu zituzten Zesarrek?

Hain ospetsua zen Bizanziok, jauregiz besterik

ez ote zuen bertako jendearentzat?

Alegiazko Atlantidan berebat,

itsasoak irentsi zuen gauean, biztanleak ito zorian

oihuka ari zitzaizkien beren esklaboei leguntza eske.



Alejandro gazteak India irabazi zuen.

Berak bakarrik ote?

Zesarrek galoak menderatu.

Ez ote zuen berarekin sukaldari bat bederen?



Felipe Espainiakoak negar egin zuen bere Armada

urperatu zenean. Ez ote zuen beste inork negarrik egin?

Federiko Bigarrenak Zazpi Urteko Gerra irabazi.

Nork bestek zuen irabazi?

Garaitza bat orrialde bakoitzean.

Nortzuk atondu zituzten garaitza banketeak?

Hamar urtez behin gizon haundi bat.

Nork ordaintzen zituen haren gastuak?



Zenbat historia, hainbat galdera.

Historiak bezainbat galdera.

Zenbat historia! Zenbat galdera!

hegazti erraria pausatu zen leihoan

argia eta itzala

bereizten diren lekuan...

eta hegan egin zuen. Agur betiko.

Haltzak ez dü bihotzik,

Ez gaztanberak hezürrik.

Ez nian uste erraiten ziela aitunen semek gezurrik.



Andozeko ibarra,

Ala zer ibar lüzia!

Hiruretan ebaki zaitan armarik gabe bihotza.

SORTERRIKO KOBLAK



Oihaneko pagoak blai

aideratuz hiru elai.

Ostadarraren harian dira

hirurak pausatu nahi.



Larrosak dira gorriak

edo bestelan xuriak.

Hagitzez dira ederragoak

neskatilaren irriak.



Maldan behera urratsa

betiko bidean latsa.

Hodei ilunak gaua belzten du

udazkena da ez bedatsa.



Usapalak ostantzean

huts bat badut bihotzean.

Zatoz maitea gure etxera

dostatzera arratsean.



Eder basoan haritza

haran aldean garitza.

Fruitu antzera ontzen da hemen

gizasemeen bizitza.



Sagar gorriak dilindan

damea dago ganbaran

maite laztanez hartzeko eta

elkartzeko ohantzean.



Iluntasuna abailtzen da

luma galdu bat bezala

begiak uso, mingaina arana

zure bihotza ene aingura.



Hurrun gauhontzak uluka

zakur deslaiak zaunkaka

Mende oso bat iraganen dut

zure ondoan koblaka.

Hegazti errariak
pausatu dira
leihoan
argia eta itzala
bereizten diren lekuan
argia eta itzala
leihoan
pausatu dira
hegazti errariak

(Hitzak: Joseba Sarrionandia. Musika: Mikel Laboa)

Ikusteko: http://www.youtube.com/watch?v=RvFIA3hEUBE

Maite ditut gure bazterrak ...

Bideoan

Handietan handiena, inor gutxik bezala uztartu zituen herri tradizioa eta modernitatea. Piroteknia eta guzti lurperatzea merezi duzu, Mikel, kostako delako zure tamainako beste bat sortzea



Aitor

Zure begiek, ene maitia...



Mila esker Mikel

Orain, hire maitale traketsa naun,

maitatzen haunat, etcetera

negu bezperetan, etcetera, etcetera.

Gure oroitzapenak

Itsas galeretako oholak bezala

Ez dira

Itsas hondoan ezabatzen

Ez dute

Inongo porturik helburu.

Gure oroitzapenak

Itsas galeretako oholak bezala

Ur gainean doaz kulunka

Uhainek eraginak

Ezabatu ezin

Eta xederik gabe.

...eta horrela ibiltzen gera

atsedenik hartu gabe

kate horretan denok batera



GOGORKI LOTURIK GAUDE!!

Marisol bere lagun, emazte eta musari besarkada bat. Ez dut inon irakurri bere aipamenik baina berari esker Milkel iritsi da gureganaino. Bestela agian ez genuen entzungo: Zure begiek ene maitea....

Berak kantatzen zuen kanta bat etorri zat gogora. Letra Jose Mendiage-na da, baina Mikelek sentimenduz kantatzen zuen.



Berak kantatu bezela, Kantuz ehortz dezatela.





Kantuz sortu naiz eta kantuz nahi bizi,

kantuz igortzen ditut nik penak ihesi;

kantuz izan dudana zerbait irabazi,

kantuz gostura ditut guziak iretsi;

kantuz ez duta beraz hitzea merezi?



Kantuz eman izan dut zonbeiten berriak,

kantuz atseginekin erranez egiak;

kantuz egin baititut usu afruntuiak,

kantuz aitortzen ditut nere bekatuiak,

kantuz eginen ditut nik penitentziak.



Kantuz ehortz nezate, hiltzen naizenian,

kantuz ene lagunek harturik airian;

kantuz ariko zaizkit lurrean sartzian;

kantuz frago utziko diote munduan,

kantuz har diten behi nitaz orhoitzian.

Oroitzen zaitudanean Mikel, sukaldean egoten gara, mahaia laurontzat iminita. Jaten-eta, eta zure melodiaren bat, edo hitz-jokoren bat datorkit burura, eta bota egiten dot bat-batean, eta laurok hasten dogu kanta abesten... eta nik, badakit, hemendik aurrera ere, jatorduko giro ondoan, zagozala. Agur eta ohore.

Ibiltzean, gure bazterretan aurkituko zaitugu.

Emakume leial batek merezi ta desio bezain gartsuki,

o doilorkeriaren haundia,

sekulan izorratua eta zure gorputzez gozatua izan ez zena.

...

Santua.

Santua.

Guztiz santua.

...

NERE HITZA EZ DEZALA

HAIZEAK ERAMAN

Amen.

Maisurik egon bada mundu honetan nor izango da Mikel Laboa baino -Oskorri



Goian bego

Porque no engraso mis ejes,

me llaman abandonao



porque no engraso mis ejes,

me llaman abandonao



si a mí me gusta que suenen,

¿p'a que los voy a engrasar?





Bihotzez,

Ez dakit, omenaldi polita litzateke aurtengo Durangoko Azokaren kartela moldatu, eta Mikel Laboak ohiko zuen 'txapela' berexi horietako bat ipintzea...

JosAnton Artzeren letra, Mikelek kantatua:

 askatuko zaituen
              zai ba zaude
  zaude lasai
      zaude ziur
                     askatuko zaituela
 kateak itsusiak baitira hilotzen gorputzetan!!

Eskerrik asko oparitutako doinu ederrengatik... Gaurko elur malutek tristuraz zuritu dute herria, xoria hegan doa, maite dugun xoria...!!



«Haika, mutil, jeiki hadi,

kanpoan zer den mira hadi ! » (bis)

-« Bai, nausia, elurra da,

lurra xuriz estali da.»

«Haika, muiil, jeiki hadi,

kanpoan zer den mira hadi !»



Muxu handi bat!!

Mikel, zure ahots ezti goxoa betiko lagun izango dugu. Adiorik ez.

Albistea irrati bidez, Euskadi Irratiaren bidez hartu dot, goizeko solaskideak zirenean. Musika motak jarri nau adi. Ohi bestelako albistea.
Bakoitzak egin dio bere omenaldia. Ondoren sailburuak. Albisteen ondotik, Xabier Lete izan da.

Eguraldi zakarrak gogor astindu gaituen arren, euriak eta hotzak albiste latza ekarri arren, itsasotik gertu Txoria hegan egiten ikusi dot.

http://www.gipuzkoaeuskara.net/albisteak/1228148800

Ez da hiletarik egingo. Eta nola omenduko dugu? Nola esan Agur eta eskeerik asko? Ezin degu omenaldi publiko bat egin? Jaurlaritzak dio zerbait montatuko dula. Ondo dago hori, baina instituzio batek antola dezakeena oso formala izango da, eta ene ustetan pixkat otza.

//// Ez da beste zerbait informalagoa edo unkigarriagoa egingo? Euskal Herriari berak emandakoa eskertzeko betarik ez degu izango.? Nik agian ez daukat irudipena zerbait proposatzeko. Baina gustatuko litzaidake, Donostiko kaleetan bere kantak kantatzeko bilduko bagina edo... edo kantatzen dakitenak entzutera. Edo batzu keta besteek batera? Ez dakit. Nik nolabait omendu nahi dut herriko poeta izan zana.

Atahualpa Yupanki:



...A veces soy como el río, llego cantando, y sin que nadie lo sepa, me voy llorando.



...Es mi destino, piedra y camino. De un sueño lejano y bello, soy peregrino.

Heriok txoriari hegalak moztu badizkio ere, Mikelen ahotsa ez da mututuko beste laurogei urtean behintzat

Zure begiek kantarekin eta Mikeleri entzuten oso momentu ederrak eduki dittut.

Eskerrik asko denagatik, Mikel! Opari ederra utzi diguzu.

Kantu asko.

Gure bazterrak. Une inportante eta goxoak gogoratzeko.

Lili bat. Alabaren izena zor diogu honi.

Sorterriko koblak.

Gaberako aterbea. Txerokee diskorako egin zen honen bertsioa, Negu Gorriak-ena, neure euskal kantu faboritoa da. Atzo Laboaren beilategian Xabier Montoiari komentatu nion, Txerokee-ren bultzatzaileari, eta esan zidan ezetz, hobeak daudela disko hartan bertan, bereziki Bukaeraren Ama hil zaigu.

ez nau izutzen negu hurbilak baina...



luis llachek esan bezala, DOLU NAZIONALA agindu beharko lukete agintariek. ikurrinak masta erdira jaitsiz edo xingola beltzez jantziz. herriak barne barnean sentitu du galera hau. ahotsa zen.

Abesti honen bertsioa egin genuen:

http://anpulubila.murgilduta.net/

Hor duzu.

Kantu sorta mardula itsatsi diozu herri honen nortasunaren doinuari. Sormenerako ate guztiak ireki dizkiguzu euskaldunoi. Gorputzarena eten bada ere, zure gogoak gugan dirau eta ez dadila eten! Betiko gazte, betiko bizi.

Soraluzen domekan kantu afaria egingo dugu, bere kantuak abestu eta sormenari tartea egiteko. Gustoko duzuenok, gonbidatuta zaudete.

Haria mehetu da baina ez da eten. Mendiaga, Xalbador, Lete, Artze, Yupanqui, Sarri, Atxaga, Tapia, Ruper, Gari edota Fermin kantuz, beti kantuz, lotzen zuen haria ez da eten.



Dolu nazionala bai, baina kantuz.



"Kantuz has diten beti,

nitaz orhoitian".



Eta utz ditzagun alde batera kalaka ustelak.

Nik Oier Araolazarekin konpartitzen dot, Izarren hautsa.

Idatziz atzo. Podcastean gaur.

"(heriotzak) ez nau ustekabean harrapatuko! Bizi naizeno bizitza kantatuko dut..." eta horrela egin eban. Eskerrik asko, Mikel eta agurrik ez, gero arte!

...zertarako den bizitza ikastera ondo iritsita joan zaigu.



Mikel, sarritxutan errondan ibili zaitekez!

Zertarako dan bizitza...