Eguberri hauetan, ateismo apur bat

Aupa Luistxo,

ildo honetan aipagarriak dira baita Sam Harris amerikarraren "The End Of Faith" eta "Letter to a Christian Nation". Hone hemen http://www.samharris.org/



Eta Dawkinsen darwinismoa aipatzen duzula eta, oso komendagarria baita "The Selfish Gene": 1976an idatzitako liburu hau oinarrizkoa bere "ateismoa" nondik datorren ikus/ulertzeko.



Beste alde batetik, ez dakit, "ateismoa modan dagoela" diozunean ez naiz guztiz eroso sentitzen: azken urteotan erlijioak hartu duen presentziari (gehien bat EEBBetan) emandako erantzun publikoa baino ez al da? Ateismoa "modan" dagoela esakeran, ez al gaude erlijioaren jokoa bultzatzen, zera, erlijioa normaltasunean eta ateismoa normaltasunetik kanpo dagoela esaten?



Baina bai, Dawkins, Hitchens eta beste guztiak lortu dute al menos gai honi arreta apur bat erakartzea.

Kuriosoa egin zait ateismoa modan dagoela irakurtzea. Barkatu nire ezjakintasuna, baina nik uste nuen aspalditik zegoela modan. Hau da, sinestun izatea zela modan ez zegoena, alegia.

Ez ulertu gaizki, nire ustez ateo izan nahi duenak edo sinestun izan nahi duenak (edozein dela ere bere fedea) edo agnostiko izan nahi duenak eskubide bera du: eskubide osoa.

Halere, artikuluaren bidetik baino, beste batetik joango naiz ni. Gaur egun norbaitek sinestuna zarela antzematen badu (ni banaiz, diot orain arte ulertu ez bazait), izugarriak entzun behar izaten dituzu: tradizionalista, puritanoa... Nire esperientzia propioak erakutsi dit, hala ere, ateo izateaz harro agertzen zaizkidan horiek direla askotan ni baino puritano eta tradizionalistagoak (orkorkerietan erori gabe jakina): jarrera homofoboekin, antisorgailuen aldekoak bai (eskerrak!), abortoaz denetarik entzun dut!, arrazistak... Ze, egia da, Elizaren hierarkiak XIX. mendeko kristautasun bat bultzatzen du, baina kristau denak ez gaude horrekin ados, askoren harridurarako, antza.

Horregatik, okerrena da nire ustez, sinestunen artean ere, "benetako" Gabonak edo fedea bera ere ez daudela modan: egun hauetan dirutzak gastatzen dira opari absurdoetan, adibidez. Ez dut uste hori, izpiritu kristaua denik. Ez dut uste ateoa denik ere. Zer den ez dakit, baina ez dut uste Gabonak direnik ere...

Barkatu erantzun luze eta aspergarri hau! Eta, edonola ere, izan zoriontsu, gehien gustuko duzun moduan!

Aupa Lady Marion,

eskerrik asko "erantzun luze eta aspergarri" horregatik: gaia merezi bai du sakontzea apur bat eta. Nire partetik, barkemena eskatuko dizut (eta baita beste sustatukideei ere), ze, naiz eta polemikan sartu ez gure, polemikaren yugularrera burubelarri noala ikusten dut. Eta hala ere barkatu hemen datorren harrikadagaitik.



Lehenik eta behin, argi dago zure esperientziari buruz ez dagola zer arbudiatu: norberak bere esperientzia ukaezina bai dauka eta; eta bide batez, oso jeloskor jartzen nozu hain beste ateo harro esagutzeaz, nik ez baitut hain beste ateo esagutzen, ateo harroak are eta gutxiago! Gustatuko litzaidake, benetan, horrelako adierazpen bat egiteko gai izatea. Tamalez (hau niretzako noski) esagutzen ditudan gehienak sinestun mota bat edo beste batekoak dira.



Alde ugariko debatea da hau, eta ni ez naiz gaiak daukan konplexotasun guztiak berez aurkezteko erreztasunik daukanak. Baina onartuko dizkidazu zaiaketa pare bat.



Lehengoa, taldearen arazoa: zein dira "ateoak"? "Ateo" hitza bera be ez litzateke existitu behar. Alegia, "ateo"a sinesten ez duena da, eta "zerbait egiten ez duen" talde bat definitzea oso gauza arraroa da: ni ez-arrantzalea naiz, edo ez-ertzaina...? Ateoen talde hori ez dauka kiderik. Beraz, tipo homofobo edota arrazizta bat, horrela izateak beren ateismoari leporatzeak, ez dakit, ezinezko ariketa egiten zait, lehen esan dudan bezala, ateismoa ez da erakunde bat, ez dauka araudirik.



Baina.



Bibliak nahiko argia da sexu harremaneei, judu-kristau ez direneekiko jarrerari, emakumeen eginkizunei, domeketan zer egin behar denari eta zelan ez, unibertsoaren kreazioari buruz arau pila bat adierazten, eta Biblia da kristau sinesmen sistemaren oinarri nagusia. Bibliarik gabe ez dago kristautasunik. Eta kontraesan klasikoa: Biblia Jaun Goikoaren hitza da, baina aldi berean interpretatu egin behar da. Bueno, batzutan. Ze beste batzutan literalki hartu behar da. Baina klaro, kristau xumeek (gehien bat XX. mendekoak, al menos XIX.ekoek gauzak argiago zituzten) badakite zer iterpretatu behar den eta zer ez. Edo ba al dakite. Edo Vatikanoak zer dionari itxaron egingo diote. Edo. Eta naiz eta onartu gure ez, Bibliak (edo Vatikanoak) diona sentzu apur batekin interpretatzen duten kristauak erlijiotik kanpo lortu dute"sentzu" hori. Eta Vatikanoak dinonaren kontra dauden katolikoak ordun ez dira konturatu katolikoa izateak egiaz zer esan nahi duen. Eta azken batez, nor da Vatikanoan dagona Jaun Goikoaren hitza interpretatzeko. Dena dela berreun urte barru baten batek eskatuko ditu gaur egindakoagaitik barkamena edo beste.



Esatebaterako: XIX. mendeko kristautasunaren ados ez zaudetenok ez da kristautasunari ezker, sekulartasunari ezker baino.



Sentitzen dut, baina Biblia hau, bazkaldu aurretik eskuak garbitu ere ez zituzten artzain batzuk idatzitako ipuin bat (edo bilduma bat) baino ez da. Galdera bat baino ez dago: Biblia Jainkoaren hitza da edo ez da, eta Jainkoaren hitza baldin bada, ordun nor da inor Jainkoaren hitza interpretatzeko? Eta Biblia Jainkoaren hitza ez bada, Biblian oinarrituta dagoen eraikin osoa bertan behera erortzen da.



Zientziak ez ditu erantzunak, baina behintzat galdera dezente proposatzen ditu. Erlijioak garai batean gizartea antolatzeko tresna erabilgarria zen, baina gaur egun ez da horrela, eta ez ditu ez erantzunik ez galdera dezenterik planteatzen.



Hala eta guztiz, zorionak egun hauetan kristau guztiei.

Eta urte barri on denoi.



PS Harrotasun kontua dela ta izugarria egiten zait sinestunak, unibertsoaren sortzailea bererakin baino ez! konekzio pertsonal eta zuzena dutenek, euren buruak apaltasunaren eredua ikustea. Baina, hau agian beste baterako hobeago...

Kaixo Igor!

Zure erantzuna eskertzen dizut!

Gauza askotan ados nagoela esan behar dizut, baina ohar txiki batzuk egingo ditut, zure baimenarekin:

Ateoak "talde" gisa definitzea zaila dela (ez bada ezinezkoa) ados nago, arrazoia duzu, nik ere pertsona kontua dela uste dut. Areago, gaizki "gainditutako" katolizismo tradizionalista baten baloreak goratzen dituzte nik aipatu ditudan horiek zoritxarrez eta ez "ateismoaren" edo sekularizazioaren balore onak (eta benetan diotsut, mespretxuz eta harro hitz egiten didatela gurutze txiki bat daramadalako lepotik zintzilik; bestalde, ez dut uste ezagutu nahiko zenituzkeenik, eta nik, atrebentzia ez bada, bestelako pertsonak -ateoak edo dena delakoak- ezagutzeko gomendatuko nizuke!, zeren zuk diozun bezala sekularizazioak gauza on ugari ditu!!!! eta berriro diot pertsona kontua dela).

Bibliari buruz, ados nago zuk diozun gauza askorekin eta interpretatu ala ez, gauza asko daude bertan onartezinak etikoki ("begia begi truk" modukoak, alegia), baina beti ahazten dugu noiz finkatu ziren liburu santu horren edukiak: nork eta noiz bildu zituen alegia. Itun Zaharrean tradizio judutar zaharra jaso zen eta ez dena (juduak ez ditzagun orain pelikulako gaiztoak egin, behintzat gai honetan!!!). Itun Berriko liburuen bilketa (“benetakoen aukeraketa”) Nicean hasi zen K. o. 325ean, Antzinatearen bukaeran (Konstantino enperadoreak deitu zuen arrianismoaren zatiketaren kontra eta Bibliako herri aukeratuaren lekua kristauek hartu zutela onartu zen bertan). Geroko Elizaren Aiten artean (Jeronimo, adibidez) guztiz emakumearen aurkakoak ziren asko (orduan ezarri ziren hainbat ohitura, emakumeak apaiz ez izatea, apaizak ezin ezkontzea..., nahiz eta Erdia Aroan ez ziren guztiak bete...). Aldiz, lau Ebanjelioak irakurtzen badituzu (eta horiek ere Nicean aukeratuak izan ziren, gehiago baitzeuden jendearen eskuetan), hor ez dator ezer deitoragarririk emakumearen kontra edo homofobiarik, eta abar. Beste kontu bat da San Pauloren gutunetan eta. Ez naiz gaian espezialista, erabiltzaile hutsa baino (eta kaxkarra gainera...), beraz, ezin dizut argibide gehiago eman, barka!

Sekulartasunetik sartu direla kristau mundura ideia on asko? Jakina! Aipatu ditudan txar asko sartu ziren moduan! Eta sar daitezela onak!!!! Hala ere, Eliza barruan ere badira "Teología de la Liberación" moduko mugimenduak (eta Eliza barruan arazoak sortu dizkienak bati baino gehiagori ere, zoritxarrez kanporatuak izan arte edo joan arte, ezin ukatu), baina ahaztu behar ez ditugunak!

Vatikanoaren interpretazio ahalmenaz esan duzunarekin ados! Ez dut ezer gehituko! (baina ez uste Vatikanoa arbuiatu zuten protestanteak aurrerakoiago direnik gauza batzuetan, eh? Bestela sorgin ehizak izan ditzagun gogoan!, eta hain urruti joan gabe ere, hor ere pertsona kontua da, katolikoen artean bezala!!!).

Zientziaz diozuna nik ez dut zalantzan jartzen. Neu ere zientzilaria naiz. Benetan harrigarria egiten zaidana da, gaur egunean, zuk diozuna oso zabalduta egotea: hau da, Jainkoaren kreazionismoan benetan eta serio sinesten duenik egitan egotea! Egin nahi duenak egin dezala, baina gaur egun Lurra laua dela sinestearen parekoa da (kristauen artean ere).

Apaltasunarena, badakizu bakoitzak nahi bezala ikusten duela: halere, zuk diozun horretan dago klabea, gauza ezjakin asko azaltzeko erabili zen erlijioa, gaur egun gaindituta daudenak asko eta horretan datza guztiaren zentroa izatearen ideia hori, baina hori ere ez dator Ebanjelioetan nik dakidala (oker egon naiteke, jakina).

Ados nago zurekin: izugarrikeriak egin dira erlijioaren izenean (oraindik ere) eta barkamena eskatzearena ondo dago. Ez dut uste Jesus horrekin ados egongo zenik, ez bere garaian ez orain. Zuk diozunez Eliza, beste giza erakunde guztiak bezala, pertsonek egiten dute eta hor dago kontua, hor dago alde batera egitearena edo bestera...

En fin. Ea zer iruditzen zaizkizun/zaizkizuen nire iritzi hauek!

Festa onak igaro eta urte berriak gauza onak baino ez ditzala ekarri denontzat, ba!

Kaixo bioi,



Normalean euskal blogetan erlijioari buruz hitz egiten denean, zerbait interesgarririk bururatzen bazait nire iritzia eman ohi dut. Mezu hau irakurritakoan ezer ez idaztea erabaki nuen, ez ezer okurritu ez zitzaidalako, gauza gehiegi esan nahi nituelako baizik; eta esan izan banitu tokiz kanpo geldituko liratekeelako. Lehenago ez idatzi izateko beste arrazoi bat ere badago, Lady Marion-ek bezala nik ere egunero sufritzen dut pertsona desberdinarekiko ezjakintasunak sortzen duen diskriminazio eta gorrotoa, eta zure sinesmenak ere sentsazio hori sortzen dizula ikusita ezin nintekeen ezer esatera ausartu. Baina elkarrizketan hasi zaretela ikusirik, idaztera ausartu naiz.



Aipatu dituzuen iritzi guzti horiek pare bat parrafotan bata bestearen atzetik botata gauzak gehiago nahastea gertatu daiteke. Kasu honetan zuen bion intentzioak oso onak dira, batak bestearen iritziak aberastu asmoz baitzabiltzate. Baina, honek zera ekarri dit gogora, errealitatean honelako zerbait dela erlijioaz iristen zaigun informazio bakarra, zerikusirik ez duten argumentuen kakamokordo bat, zerikusi gutxiago duten helburuetara iristeko. Zurrunbilo horren ondorioa orokorrean erlijioarenganako ezjakintasuna da, ezjakintasunak beldurra dakar, eta bi horiek elkartutakoan fanatismoa sortu daiteke. Planteamentu hau erlijioa orokorrean hartuta egin dut (auskalo erlijio hitzarekin bakoitzak zer ulertzen duen...), baina beste edozerrekiko ere erabili daiteke, ateoekiko, musulmanekiko, homosexualekiko, normalean minorien aurka gertatu ohi da fanatismo mota hau. Gauzak gehiegi sinplifikatuko baditut ere, puntu batera iritsi nahi dut: erlijioarekiko ezjakintasunak dakartzan bi ondorio txarrek kezkatzen naute. Alde batetik erlijioaren bidetik zerbait garrantzitsua dagoela sumaturik baina orain arte erlijioarekiko iritsi zaien informazio (desinformazio) guztiarekin nazkatuta egotearen ondorioz zerbait berria asmatu nahi dutenek OINARRI-OINARRIZKO hankasartzeak egiteko daukaten arriskua (Adibidez, Estatu Batuetako kristau elkarte independenteetan egiten den Bibliaren interpretazio negargarria, Bibliaren EXEGESIAN tradiziorik ez edukitzearen ondorioz). Bigarren ondorio txarra lehenengoaren aurkako poloa bihurtzen da (lehenengo fenomenoarekiko erantzuna baita). Kasu honetan protagonistak erlijioaren bidetik ez datorrela ezer onik sumatzen du, hain justu ezagutu dituen "tradizio" edo "bide" erlijioso guztiekiko informazioak (desinformazioak) ondorio horretara eraman baitu. Eta zer txar dauka bada bigarren ondorio honek? galdetuko didate puntu honetan. Bada, erlijioaren esentziaz piperrik ulertu ez izana, eta erlijioaren kontra joan behar horretan fanatiko bihurtzeko arriskua. OHAR GARRANTZITSUA: puntu honetan ez naiz ari bere bidean Jainkorik bilatu ez duena kritikatzen; aurreiritzien ondorioz erlijioa gauza erabat txarra dela konbentzituta dagoen pertsona bati, geure burua erlijiosotzat daukagunok ematen diegun beldurrak sortu diezaiokeen fanatismoa komentatzen ari naiz.



Eta hain justu, honen adibide garbi bat Richard Dawkins jauna dugu. Aipatu dudan bezala, erlijioarekiko ezjakintasunak dakartzan bi ondorio txar horiek aurkako poloak dira. Lehenengo adibidetzat Estatu Batuetako kristau talde kreazionistak aipatu ditut, eta beste aldean hor dago Richard Dawkins mundua ez zela 6 egunetan sortu, eta ondorioz erlijioa gure bistatik kendu behar dugula esanez. Muturreko ikuspuntuen propaganda hau guztia medioek saltzeko duten moduaren ondorioa dela eta honen kontra ezin daitekeela ezer egin badakit, baina pena ematen dit adibidez zuk zeuk artikuluaren etiketa bezala "zientzia" jarri izana. Hau gizartean erlijioarekiko dagoen ikuspuntuaren adierazgarria da. Nonbait, erlijio hitzarekin jendeak ulertzen duena zera da, "jakintza itxi eta koadratu bat, lege batzuekin, eta errealitatearekiko hipotesi eztabaidaezin batzuekin. Hipotesi hauek jendearen galdera eta kezkak modu erraz batean asetzen omen dituzte eta horregatik nahiago omen dute erlijioak eskeintzen dizkien erantzun horiek. Bestalde, hor dago zientzia, erlijioaren antonimoa, gizakiari erantzun tonto-errazak burutik kendu, eta galderak egitera bultzatzen gaituena."



Nire ustez, planteamendu hau guztiz okerrekoa da oinarri oinarritik. Motzean esateko, kristautasunak BILAKETARAKO BIDEA ireki dit, eta zientzia behar beharrezko MAKILLA da bide hori NOLAKOA den jakin nahi badut.



Hemen bide kristauaz hitz egin genezake, baina bizi osoa pasako genuke horretan (jeje..). Nire ondorioa ordea sinpleagoa da: kristautasunarekiko kritika gehienak honekiko aurreiritzietan oinarritzen dira, edonola ere, kristauontzat ezinbestekoa da kritika GUZTIAK entzutea, horiei esker bidean aurrera egin dezagun.



Bueno, segi bilatzen, eta bitartean ondo pasa!!!

Aupa denoi,

mila esker bioi elkarrizketa luzatzeko denpora hartzeagatik: ikusten duzuen bezala guztiz interesgarri egiten zaidan gaia da hau.



Lady Marion, zehazkizun interesgarriak, bai, Konstantinoren garaikoak. mila esker hauexegatik (baina edo oso oker nago edo uste dut hau guztia nik lehenago Bibliari buruz egindako ausnarketa azpimarratzen duela. edo ez?)



puntu bi apur bat "esploratu" baino ez dut nahi. ia nahastuten ez naizen.



uste dut alde batetik hitzaren esan nahia apur bat gehiago zehaztu beharko genukeela, ez? ze iruditzen zait agian ez gaudela kontzeptu berdina erabiltzen. nik dogmaren inguran zabaltzen den erlijioaren definizioari buruz erabiltzen ari naiz: kristautasunaren kasuan, erlijio hau aztertzen duten arau, historia, erakunde eta abar. honela, erlijioa unibertsoarekiko ikuspegi berezi eta esklusibo bat da, baztertzaile. adibidez, kristau katoliko batek ez du kristoren amaren birjintasuna zalantzan jarriko, edo kristo beraren jainkotasuna ukatuko, eta hau onartuezina da protestanteentzat edo musulmanentzat, erlijio desberdinek bata besteek diotena baliogabetzen baidute, ez?



ez dakit, azken batez, ganba, muskuilu eta azafrai gabeko paella ba bueno, ez da paella, ez? beste gauzaren bat izango da, diot nik... – ba al zaudete zuek ziur zuen kristautasunez... ;-) ?



eta klaro, norberak nahi duena zinestea daukala, superondo, norberak bere bizitzarako tresna erabilgarririk aurkitutakotan, kristo, buddha..., edo johnny walker, fenomenal: nor naiz ni inoren ibilbide eta sinesmenak epaitzeko. argi dago. baina zuei be apur bat barregarria egin behar zaizue adibidez (eta esagutzen ditudan katoliko gehieenei oso barregarria iruditzen zaie) orain berrogeitamar bat urte Ron Hubbardek sortutako Church of Scientology (naiz eta Tom Cruisek erlijio honen kide amorratua izan). niri ez litzaidake, benetan, scientologo bat den lehendakari, edo presidente izatea gustatuko, ezin izango nukelako serioski hartu. eta gero eta zailago egiten zait bere burua kristoren transubstanziazioaren lekuko ikusten duen pertsona batekin, abortoari edo eutanasiari edo klonazioari buruz eztabaida serioa euki. baina katolizismoaren ezaugarri bat hori da, astero astero ogia kriston gorputze bihurtzen da. oso zaila.



Garikoitz, nire iritzia ez da erlijioarekiko ezjakintasunean edo aurreiritzietan oinarrituta duenaren batena: uste dut herri hontan jaio eta hasi garen gehienak bezala, katolizismoa nahikotxo esagutzen dugula (hor daude lekuko hamabi urte Hermanos Menesianos-ekin). Naiz eta erantzunak ez izan, zientziaren bidez unibertsoa, bizitza, eta abar askoz be interesgarriagoa eta bilera hunkigarriagoa egiten zait, erlijioaren hego astunaren azpian baino. Zure metafora (bidea eta makilarena) oso ederra da baina ez da (niretzat) nahikoa: erlijioa eta zientzia puntu batetik aurrera eskonduezinak dira, eta hau ez ulertzea da edo zientzia edo erlijioa zer den ez ulertze/onartzea. baina hemen utziko dut hau ez dut borde bat izan eta !



beti bezala desadostasuna adostu egin beharko dugula uste dut, baina besterik baldin badekozue hortik, bota, berotuten hasi baino ez dut egin eta ;-) ondo izan !



PS Luistxok berak jarri dio artikuluari "zientzia" etiketa, ez nik, baina hala ta guztiz niri ez zait txarto iruditzen, erlijio desberdinei oso gustoko egiten zaie zientziaren arloan hatzamarrak sartzea...

Badirudi nahastu egin nintzela aurrekoan, Luistxo eta Igor pertsona bera zirela uste izan bainuen. Ba, kaixo guztioi.



Hasteko, gai honekin lotura zuzenik ez duen zerbait argitu nahi dut. Eztabaidak bi bandotan antolatzera ohituta gaude. Zuriak beltzen kontra, kristauak ateoen kontra, edozein gaitan “bai” edo “ez” esate hutsera (alde edo kontrako botoa ematera) mugatzen gara askotan… Eztabaida batean ezinbestekoa da batak bestearen argudioak kritikatzea, ezeztatzea edo zuzentzea, baina agian interesgarriagoa litzateke eztabaidaren helburua zerbait konkretuaren alde edo kontra egitea baino, gaiaren inguruko ikuspuntu desberdinak partekatzea izango balitz. Eztabaida bandoen arteko lehia bezala planteatzekotan ni tokiz kanpo nago, hala ere, zure kuriositateagatik esango dizut ni kristau katolikoa naizela (hau da, izan nahi dudala) eta ez daukadala horretan zalantzarik. Ziur, izen abizen hauei mila definizio eman diezazkiokezula ni hala ez naizela demostratu nahi baduzu. Adibidez, zuretzat kristau izatea muskuilu, azafrai edo beste osagai guztien konpilazio hertsi bat bada, eta katolikoa izatea aita santuak dioena “jainkoaren hitza” dela uste izatea (nolabait esateko), edo eliza katolikoan egiten, esaten edo pentsatzen diren guztiak ondo daudela uste izatea bada, ez, ez naiz kristau katolikoa. Definizio kontua baino ez da, eztabaida elkarren lehian dauden bandoen artean planteatzeko besterik balioko ez lukeena (kalakan mota honetako nahikoa eztabaida ikusten ditugu…). Baina, zergatik diot ni kristau katolikoa naizela? Hau da, zer adierazi nahi dut esaldi horrekin? Honelako erabaki bat ezin daiteke bi esalditan azaldu (gutxiago definitu)… baina ideia bat egiteko, kristaua naizela diot bihotz bihotzez Kristori jarraitu nahi diodalako (ez erritual konplexu batzuk jarraitzen ditudalako, edo jakintza konplexu bat buruz ikasi eta honek erantzun guztiak eman dizkidalako, edo ez garai bateko kosmobisioari esker ilargira iristeko kalkuluak lortu ahal direlako). Baina fede hau ezin daiteke indibidualki edo pribatutasunean bakarrik bizi (askok hala egitea nahi balukete ere). Ezinbestekoa da nork bere esperientzia besteenarekin kontrastatzea eta aberastea. Katolikoa naizela diot eliza katolikoko kidea naizelako, eta elkarte horretako beste kristauen ikuspuntuak asko interesatzen zaizkidalako, eta aldi berean bertako ideia asko eztabaidatu eta hobetu nahi ditudalako (katoliko guztiek bezala). Edonola ere, definizio kontua besterik ez da…



Orain, zuk idatzitakoaz pare bat desadostasun:



+ Niri ere ez litzaidake gustatuko “zientziologo” bat lehendakari izatea. Badakizu zergatik? Nire aurreiritziengatik. Ez ditut balizko pertsona horren eguneroko burutazioak ezagutzen, ez ditut bere eguneroko kezkak ezagutzen eta ez dakit zein arrazoigatik jarraitzen duen “zientziologia”. Egia esateko, ez dut sekula “zientziologo” bat ezagutu. Honekin ez dut esan nahi “zientziologia” zerbait ona denik, baizik ezin dela pertsona bat gizarteak jarri dion etiketagatik juzgatu.



+ Edozer gauzetaz hitz egiteko aurrebaldintza bezala beste pertsonari ezarri zaion etiketa gustuko izatea bada, gaizki gabiltza... Norbaitek zutaz “nola eztabaidatu genezake serioski abortuaz, eutanasiaz edo klonazioaz, materiaren aldatze prozesu orok zentzurik ez duela sinesten duen batekin?” esango balu kezkagarria irudituko litzaizuke bere jarrera (edo niri behintzat kezkagarria irudituko litzaidake). Logika horrekin jarraitzea oso arriskutsua da. Garai batean (eta gaur egun ere) erlijioaren jarraitzaile batzuek egindako akats baztertzaileak “ez-erlijio”-aren jarraitzaile batzuek ere berdin-berdin egin ditzaketela ohartu gaitezke.



+ Labur laburrean bi detaile. Nire ustez Mariaren birjintasunaren esanahia ulertzeko modua ez da inolaz ere (!!!) katoliko izateko edo ez izateko baldintza. Bestalde, kristauok ez dugu uste apaizek ogiaren elementu kimikoak magikoki Nazareteko Jesusen ADN-dun haragiaren elementu kimikoetan bihurtzeko ahalmena dutenik.



+ Mota honetako eztabaida askoren oinarrian erlijioa eta zientziaren arteko jokoa dagoela uste dut, eta arlo horretan sakontzeko asko dagoela ikusten. Bi hitz hauei (erlijioa eta zientzia) ematen diedan esanahiek errepresentatzen dituzten errealitateen arteko jokoa sare baten modura ikusten dut, elkar gurutzatzen diren harien arteko lotura bat bezala, eta ez kontrako norabidean doazen bi aharien arteko kolpea bezala. Har dezagun abortuaren inguruko eztabaida adibide gisa. Zer dio zientziak? (Hau da, zer jakin dezakegu zientziaren bidez?) Teknologiari esker gaur egun ikaragarri dakigu jaiotze prozesuari buruz. Ikus dezagun adibidez wikipedian (gazteleraz) enbrioiari buruz zer dioen:



Un embrión es un organismo pluricelular que se encuentra en sus primeras etapas de desarrollo. En los organismos que se reproducen de forma sexual, la fusión del espermatozoide y el ovulo en el proceso denominado fecundación, determina la formación de un cigoto, que contiene una combinación del ADN de ambos progenitores.

Inmediatamente después de su formación, el cigoto comienza un proceso de división, que ocasiona un incremento del número de células, que reciben la denominación de blastómeros. Posteriormente se inicia un proceso de (diferenciación celular) que determinará la formación de los diferentes órganos y tejidos de acuerdo a un patrón establecido para dar lugar a un organismo final. Durante este proceso de diferenciación celular podemos diferenciar tres etapas: blastulación, gastrulación y organogénesis.

Al concluir el desarrollo embrionario el organismo resultante recibe el nombre de feto y completará su desarrollo hasta el momento del parto.



Oso ondo, hori da zientziaren bidez esan dezakeguna. Prozesu horri ematen diogun esanahiak ordea ez dauka zientziarekin zerikusirik, zientzia mito bihurtu ez badugu behintzat. Hau argituta, elkarrizketa benetan interesgarria hasi genezake, bakoitzak prozesu horren sentiduari buruz duen ikuspuntuaren arabera. (Eta ez naiz honi buruz eztabaidatzen hasiko…)



+ Niri ere, “zientziaren bidez unibertsoa, bizitza, eta abar askoz be interesgarriagoa eta bilera hunkigarriagoa egiten zait”, zientzialari batzuen hego astunak tristetzen banau ere. Aldi berean, baina beste perspektiba batetik, kristautasunaren bidez unibertsoa, bizitza eta abar askoz interesgarriagoak bihurtu zaizkit, eta hau ikaragarri hunkigarria da (niretzat).



+ Zientzia eta erlijioa puntu batetik aurrera ez dira bateragarriak. Puntu horretara iritsi aurretik, bai. Hain justu, zientziaren helburua edo erlijioaren helburua zein diren ulertzen ez denean datoz arazoak. Zientzia arrazoiketa edo helburu metafisikoetara iristeko erabili nahi badugu, edo erlijioaren bidez ondorio fisiko-zientifikoak atera nahi baditugu, puntu horretatik aurrera erlijioa eta zientzia ezkonduezinak dira.



+ Ondo ulertu badizut, hamabi urtez Hermanos Menesianos-eko kidea izan zara. Ez dut talde honen berririk, baina ziur katolizismoaz ni baino askoz gehiago dakizula. Hala ere, nik esan nahi nuena, gizartean orokorrean erlijioaganako ezjakintasun eta aurreiritzi asko dagoela da. Honen arrazoia, gehienbat, duela urte batzuk arte Espainian inposaturik egon zen heziketa “katolikoa” da (mitologia frankista esango nuke nik). Haur horietako gehienak heldutasunera iristean, komunioko jantziak txikiegi geratu zaizkiela ikusita (normala), beste jantzi batzuen bila hasi dira. Eta haur horiek eta horien haurrak, katolizismoa nahikotxo ezagutzen dutela uste dute. Hor daude lekuko hamar urterekin Maria Santisimaren kongregazioko abesbatzan abestu izana, edo lehen heziketa fraileen ikastetxean egin izana. Nik ez dut ikastetxe erlijioso batean ikasi, baina haurra zarenean mundua edo erlijioa ikusteko duzun moduak 18 urtetik aurrera norberak ikasitakoarekin inongo zerikusirik ez daukala uste dut.



Hainbeste gauza idatzita hanka-sartze ugari egingo nituen, baina ez daukat gehiagorako denborarik, eta hor doa nire erantzuna. Gaizki esanak barkatu… eta beste bat arte, ondo pasa!

Gabon!

Uste dut Garikoitz ni baino askoz argiago mintzatu dela kristautasuna berarentzat zer den azaltzean.

Garikoitz arrazoia duzula uste dut "argumentuen kakamokordo" honek ezer argitzen ez duela adierazten duzunean, areago esango nuke: norberak uste du argi azaltzen duela bere pentsaera eta gero erantzunak irakurrita konturatzen da ez dela ulertu.

Areago, ados nago zurekin: ezjakintasunak fanatismoa eta gorrotoa sortzen du, berdin da zein bidetik doan eta zerekiko den. Zuk aurkezten dituzun bi beldur horiekin ere ados nago. Bi poloak dira beldurtzeko modukoak eta, zoritxarrez, munduan horien adibide ugari ditugu eta ez bakarrik erlijiozaleen eta kontrakoen aldetik. Kritika beraz, bide fanatikoei edo mugakoei egin behar zaie (gai guztietan bezala).

Nire sentimentu eta sinismenak, argitzeko ere, Garikoitzek azaltzen duen bide beretsutik doazela esango nuke, beraz, agian Aita Santuaren jarraitzaileren bat falta zaigula eztabaidan esango nuke. Norbait animatzen bada... Ze egia da, Garkoitz, nik esango nuke bandoen gerrara ohituegi gaudela gure herrian!

Bi ohartxo nik aurrez esandakoa eta gaizki azaldutakoa argitu asmoz:

Bibliari buruz egindako oharretan argi adierazi ez nuena antza, ez da preseski zuk ulertu duzuna (edo hori uste dut, ez bada "mea culpa"). Esan gura nuena hau da, zenbait idazki aukeratu izanak, momentu zehatz batean, arrazoi bat izan zuela, historikoa eta pentsamendu zehatz bat zutenen aldetik, baina zenbait ohituretatik hurbilago zegoela, Jesusen erakutsietatik baino. Konparatzeko: Islamak ere Arabiako bedu herrien bizi ohitura asko jaso zituen, berez, Jainkoarekin zerikusi zuzen-zuzenik ez zutenak (higiene ohitura batzuk; txerrikia ez jatea, mugako adibide gisa). Ez dakit argi azaltzen ari naizen...

Ez dut uste krisitautasuna baztertzailea izan behar denik (ezta ateismoa ere, jakina) eta horrela ulertzea ere baztertzaile ez al da? :-) Areago, paella egiteko, pizza egiteko bezala, aurrez egindako janarietan sobratutako elikagaiak erabiltzen dira (hori dio nire Valentziako ezagun batek behintzat eta zer edo zer badaki harek paellaz...), zerbaitegatik izango da, ezta? Gauzak ertsiegi ulertzean dago arazoa: bakailoa ajoarrieroan ere modu askotara presta daiteke eta ez da haietako bat ere Benetakoa :-)

Eta etiketa eta aurreiritziei buruz ari garela, paellari buruz baditugu..., baina ez gaiteezen gehiegi urrutiratu eta lerro artean idazten/irakurtzen hasi...

Azkenean, gakoa pertsonetan dago eta jartzen ditugu/dizkiguten etiketa horiek gainditzean, horra hor benetako eztabaidarako bidea.

Uste dut, eta "alderdi" baten agertzeko beldurrik gabe, esango dut "+" sinbolotxodun horietan Garikoitzekin ados nagoela, eta ez naizenez gai ezer aberasgarriagorik esateko, ba, ixilduko naiz.

Ondo-ondo pasa urte amaiera! Anglosaxoi beti politikoki zuzenek (ejem) dioten moduan: Happy Holidays! ;-)

Aupa denoi, sentitzen dut lehenago ez erantzutea. Urte berri on.



Burutazio pare bat.

[ Ohartxo bat: idatzi ondoren irakurri eta gero ikusi dut agian idazkera apur bat agresiboa atera zaidala, horregaitik barkamena eskatzen dizuet ez baitzen hau nire gogoa, baina ez zait oraingoz zuzentzeko indarrik geratzen ;-) ]



+ Etiketak. Ikusten dudanagaitik ez naiz nik (ez gizarteak) "kristau katolikoaren" etiketa jarri dizuna: zuk (eta era berean beste sinestunek eurek aukeratutako sinesmenekin) jarri baidiozu zure buruari etiketa hau ! Guztiz ados nago "definizioaren kontua besterik ez" izateaz, baina hori da gakoa: Mariaren birjintasunak eta transubstanziazioaren magiak (zure hitza) bereizten dituzte katolizizmoa eta protestantismoa. Edo bata edo bestea. Ez dira gauza bera protestantea, ez katolikoa, ez mormoia, ez ebangelista, ez baptista... eta hau ez nik diodalako, baizik eta etiketa hoien harpidedunek horrela adierazten dutelako. Hoiek denek "kristori jarraitu" nahi dute. Niretzat honek beste galdera garrantsitsuago bat dakar: zuk zergaitik nahi duzu zure buruari "kristau katoliko" etiketa jarri? Baina hau erretorikoa da, ez baita niretzat erantzuna ;-)



Norberak bere alde espirituala nahi duenarekin bete dadila, baina honetarako kristoren bidea aukeratzen duenak, ez da berez kristau bihurtzen. espiritualtasuna eta erlijioa ez dira gauza bera. orain arte erlijioak espiritualtasunaren esparrua okupatu du, baina lan bera egiteko ba dira beste tresnak.



+ Aurreiritzia. Aurreko posta batean aipatutako Hermanos Menesianos-en izandako esperiantzia ez zen kide bezala, ikasle bezala baino – orain argi dago: hona hemen beste traumatizatutakoen bat ;-) Baina non dago aurreiritzia? Ezjakintasuna? Sentitzen dut baina katoliko izatea zer den ondotxo dakit.



+ Abortuaren adibidea. Barkatu Garikoitz, baina puntu hontan diozu "prozesu horri ematen diogun esanahiak ordea ez dauka zientziarekin zerikusirik...", eta niri ez zait argi geratu zer esanahiei buruz ari zaren... Bakarrik gauza bat: kristau batentzat hamabi zelulako embrioi bat arima dauka, pertsona bat da, eta abortua beraz haren erailketa. Arimaren sinismen hau nondik dator?



+ Paella. Ah bai, bai, zein adibide txarra.





Uste dut hemendik aurrera ez naizela beste argumentorik gehitzeko gai izango naizenik: gomendatuko nizkizueke haiserako postetan aipatutako lanak, benetan. Dena den, "Straw Dogs" liburuan John Grey-ek dion moduan, ateismoa da monoteismoaren ondorio logikoa.



Bueno, banoa apostatatzera.

2008 eder bat izan deizuela.

Galdera batzuk egin dizkidazula ikusita, erantzun egingo dizut:



+ Ikusten dudanagatik, zuretzat erlijioa hitzak nolabait doktrina zehatz eta hertsi bat adierazten du. Nik erlijioa beste perspektiba batetik aztertzen dut. Beraz, gure arteko eztabaida, piramide baten formari buruz hitz egiten ari diren bi pertsonaren arteko eztabaida bezalakoa da, goitik (urrutitik) begira dagoenak karratua dela dio (itxia, dogmatikoa, zehatza), baina oinarritik begira dagoenak, hiruki itxura hartzen dio, bere bilaketaren helburua adierazten dion seinalea bezala. Piramideak ordea, bi irudiak ditu bere baitan (hori bai, hiruki gehiago karratuak baino).



Puntu honetan, “erlijioaren kontra” egiteko gogo bizia daukanak hanka sartze galanta egin dezake. Erlijioaren jarraitzaile gehienentzat gehigarri baino ez direnak erlijioaren oinarri direla uste izan dezake.



Best-sellerren idazle BATZUEK, jendeak OROKORREAN erlijioa hitzak errepresentatzen duen errealitatearen inguruan daukan informazio mugatuaz baliatuz, interesatzen zaizkien adibideen selekzio bat egin eta hauek erabiliaz “erlijio” deabruaren aurka aritzearen itxura eman nahi izaten dute. Erlijioaren jarraitzaileak tonto gizajoak garela uste duten BATZUEK, liburu interesgarri hauek (interesgarriarena ez da ironia) gure ezjakintasunaren kontrako antidoto direla uste dute, baina ez dira ohartzen gure fedea ilusio infantil bat baino zerbait gehiago izan daitekeela, eta inolaz ere ez dela erlijioaren txatal gehigarri hauetan oinarritzen. Horregatik nioen lehenengo erantzunean, kristauok, guganako kritika guztiei esker jarrai dezakegula (benetan) aurrera. Noski, bide honetan jarraitzea, norbere izena erregistro batean egotea edo bertatik borratzea baino askoz zailagoa da, eta ez da beti lortzen.



Beraz, erlijio hitzak errepresentatzen duen errealitatearen alde maltzurrak, errealitate honetako “pertsona maltzurrak”, eta gainontzeko pertsona guztion ekintza eta pentsamendu maltzurrak salatu daitezke, erlijio hitzak errepresentatzen duen errealitatean pertsona batek aurki dezakeen altxorrik handiena dagoela uste izanik. Uste honetan dagoena, ados dago lehenengo jokabidea hartzen duenak (erlijioaz askorik jakin gabe erlijioa kritikatzen duenak) abiapuntu gisa hartzen dituen adibide horietako gehienak txarra direla esatean, baina ez adibideen selekzio interesatua erlijio hitzak errepresentatzen duen errealitate osoaren oinarria dela esatean.



+ ETIKETA diodanean ez naiz ari nire buruari izen abizenak jartzeaz edo ez jartzeaz. Izen abizen horiei ematen zaien esanahiaren gainean medioen manipulazioak eragiten duen irudiaren erabilpen okerrari deitzen diot etiketa. Adibidez, katolikoa hitza esatean etiketa batzuk etorriko zaizkio jendeari burura: PP edo PNVko jarraitzailea, eskuindarra (politika modu dualistan irakurtzen dutenentzat), kontserbadorea, tradizionalista, “opustarra”, mentalitate itxia eta atzerakoia, homofoboa, jantzi eta itxura konkretu batzuk, etab. Definizio hauetako batzuk edo guztiak betetzen dituen jendea existitzen da, noski. Nik, honelakoak telebistan ia egunero ikusten ditudan arren, eliza katolikoan ezagutzen dudan zatian irudi hauek betetzen dituenik ez dut ezagutzen (!). Ziur beste norbaitek beste nonbaiten ezagutu izan dituela. Hala ere, katoliko abizena aipatzean aurreiritzi hauek guztiak gezurtatu behar izatea litzateke “Lady Marion”-ek aipatu bezala “jartzen dizkiguten ETIKETA horiek gainditzea”.



Etiketa hitzari ematen diodan erabilpena azalduta zure galdera erretorikoak (“zuk zergatik nahi diozu zure buruari "kristau katoliko" etiketa jarri?”) ez dauka zentzurik.



Kristau katolikoa naizela esateko arrazoi bakarra, nire bizitzako asmorik garrantzitsuena Kristori jarraitzen saiatzea dela eta bide horretan eliza katolikoko kidea naizela komunikatzea da, entzuten ari denari informazio hau interesatuko zaiolakoan. Kasu honetan zuk ea ziur ote geunden gure kristautasunaz galdetu zenigun, eta ni erantzuten ari nintzaizun. Ez daukat hitz horiek erabiltzeko inolako asmo partidistarik.



+ Kristau hitzari nahita eman nion horren definizio sinplea, mundu osoan ASMO ONEZ bere burua kristautzat daukaten gehienek komunean dutena “Kristori jarraitu NAHI izatea” dela uste baitut. Hala ere, bide horretan ASMO ONEZ abiatu diren gehienak, beste puntu garrantzitsu askotan ere bat datozela uste dut.



+ Labur laburrean, gaur egun (2008an gaude eta ez XVI. mendean) katoliko edo protestante izatea Mariaren birjintasuna edo transubstantziazioren esanahia ulertzeko modua dela esatea, bi tradizio hauetaz nahiko gutxi jakitea da. “Magia” hitza erabili dut, hain justu transubstantziazioarena ez dudala erreakzio kimiko-magiko bat bezala ulertzen adierazteko, eta ez transubstantziazioa magia dela esateko(!!!). Bihar goizean eguzkia irtengo dela esateagatik eguzkia gure inguruan dabilela uste ez dudan bezala, “Jesus ogi eta ardoaren bidez gure artean presente egiten dela” esaten badut, ez naiz inolaz ere presentzia fisiko kimiko hutsean pentsatzen ari. Horregatik nioen kristauok ez dugula uste apaizek ogiaren elementu kimikoak “magikoki” Nazareteko Jesusen ADN-dun haragiaren elementu kimikoetan bihurtzeko ahalmena dutenik.



+ Aurreiritzia eta ezjakintasunari buruz: lehen ere esan nizun nire asmoa ez zela zure jakituria epaitzea, OROKORREAN jendeak haurtzaro edo adoleszentzian erlijioaz jasotako irudiek, 18 urtetik haurrera ikasi dudanarekin zerikusi gutxi dutela uste dudala komentatzea baizik. Hala ere, esan dituzunengatik, eta ahal dudan baxuen badiot ere, aurreiritzi batzuk badituzula iruditu zait.



+ Berriro diot, ez naizela abortuaz eztabaidatzen hasiko. Adibide honen bidez, zientzia materiari buruzko ikerketarako metodoa bezala ikusten dudala eta ez “erlijio” bezala azaldu nahi nuen. “…prozesu horri ematen diogun esanahia…” esatean, materiaren aldaketa prozesu horren gainean egiten dugun abstrakzioa esan nahi nuen. Noski, inolaz ere ez nuen adierazi nahi abstrakzio hau erlijioaren papera denik. Antza, adibide txarra aukeratu nuen adierazi nahi nuena ondo helarazteko. Bestalde, honakoa diozu: “…kristau batentzat hamabi zelulako enbrioi batek arima dauka, pertsona bat da…” Ez, mesedez!!! Kristau bakoitzak bere abstrakzio maila edukiko du prozesu horren gainean. Nik dakidala, Ebanjelioetan ez da zeluletaz hitz egiten…



“Arima” kontzeptuari historian zehar eman izan zaion esanahiaz edo gaur egun nik irakurri ditudan autore katolikoek eman izan dienaz hitz egitea beste baterako utziko dugu axola ez bazaizu. Berez, “arima DAUKA” oso esamolde baldarra da eta hitz honen esanahiaz gutxi erreflexionatu izana adierazten du. Baina, agian nik ere (gaizki) erabilia izango dut noizbait, espresio bat besterik ez baita.



+ Amaitzeko, eskertzen dizkizut aholkuak. Erosi nahi nituzkeen liburuen zerrenda pixka bat luzatzen ari zait, eta zuk gomendatutakoak ez ditut erosiko, baina liburutegian edo ezagunen bati eskatuta lortuz gero ziur eduki irakurriko ditudala.



Dawkins-i dagokionez, lehendik ere jarraitzen nuen. “The God Delusion” liburua ez dut irakurri, baina “The Root of All Evil?” izeneko dokumental parea (“The God Delusion” eta “The Virus Of Faith” azpi-izenburuekin) ikusita daukat. Bi dokumental hauetan gai berdinaz hitz egiten du. Eta bertan garbi ikus daiteke, nik lehenengo erantzunean aipatutako fanatismo motaren adierazgarri garbia dela Richard Dawkins. Talde batenganako ezjakintasunak eragiten duen beldurraren ondorioa den fanatismoaz hitz egin nuen, bi aurpegi eduki ditzakeena: alde batetik Ted Haggard modukoak, beraien diskurtsoa Dawkins moduko deabruak iraintzean oinarritzen dutenak; eta bestetik, Dawkins modukoak, beraien diskurtsoa Haggard moduko deabruak iraintzean oinarritzen dutenak.



+ Ateismoa dela monoteismoaren ondorio logikoa..? Monoteismoa=“jainko konkretu baten existentziaren hipotesian sinestea” bada, ni ere ateoa naiz seguru. Nik ez dut sinesten Jainkoaren irudi bat Jainkoa denik, irudi hori, guztiz ulertu ezin den Jainkoaren aspektu bat imajinatu ahal izateko dela sinesten dut, besterik ez. Jainkoaganako fedea, jainko definitu baten existentziaren hipotesian sinestea bainogehiago, Jainkoagan konfiantza edukitzea eta Beraganako maitasuna sentitzea dela esango nuke, hau honela esatea sinpleegia bada ere. Berez euskarazko “Jainkoa” hitza ez zait oso egokia iruditzen, baina ez dut beste hitzik aurkitu.



Gaiak askoz gehiagorako eman lezake, baina oraingoz hemen utziko dut.



Zuek ere 2008 ederra pasa, eta ea beste batean ere berriz aurkitzen garen.

Agur.

Zabalduko mezu honetan jakin dut ateo euskaldun batzuek Neguberri on! erabiltzen omen dutela Gabonetan.

Han emandako loturatik iritsi naiz halaber Richard Stallmanek proposatzen duen Natibitate ospakizun ateora: Grav-Mass, Isaac Newton abenduaren 25 batean jaio zela-eta, egitate zientifikoen zelebrazioa proposatzen da egun horretarako, zuhaitza apaintzeko modu xelebre eta guzti.

Beraz, atzerapenarekin bada ere, Neguberri on guztioi, eta Espageti Munstro Hegalariak zain gaitzala 2008. urtean.

Markos Zapiainek Onfrayri buruzko informazioa eman du Eibartarrak zerrendako mezu honetan.

Han aipatuturiko esteka honetan, Onfrayren beraren material ugari.