Hizkuntza-teknologia berriak eta literatura

Orain dela bi urte Hiztek masterrean txundituta utzi gintuen bere hitzaldiarekin. Honela hasten zen kronika hau bidali genuen Sustatura:

"Fernando Morillo idazleak aho zabalik utzi gaitu ostiraleko Hiztek mintegian. Argi geratu zaigu etorri handikoa dela azpeitiar hau, baita ere teknologia funtsezkoa zaiola etorri hori aberasteko. Bi orduko saioan bere jardun profesionaleko 25 programa aurkeztu dizkigu, pantailan eta martxan. Txundituta utzi gaitu."

Ikusi, ikusi orduko hitzaldiaren laburpen osoa Sustatun

Oso ondo, ea ostiral honetakoaz kronika ere bidaltzen diguzuen.

Ebento dexente iragartzen du jendeak Sustatun, baina gero ondorengo kronika gutxi iristen zaizkigu. Eta horrelakoak nahi ditugu, hizlariek esaten dutena iruditzen zaigulako interesekoa.

> Orain dela bi urte han izan nintzen eta arrazoi du Kepak, txundituta utzi gintuen.

Abenduaren 14ko hitzaldian, Morillok berretsi egin zituen teknologia berriek eskaintzen dituen abantailak. Zuzentzeko tresnak gaitzetsi gabe baina batez ere sormen-prozesuan erabiltzen dituenak azpimarratuz, berak jolaserako gehien maite dituen Babylon hiztegia eta sinonimoen hiztegiak nola erabiltzen dituen erakutsi zigun, besteak beste.

Babylon hiztegiak, kontsultak egiteko behar duen azkartasuna ematen dio (eduki egokiaz gain): teklatuaren bidez klik bakarrarekin gauzak egiteko aukera. Izan ere, zenbait zereginetarako Morillok abiadura bilatzen du, behin metodologia ondo ikasi duela hainbat urte eta gero. Koloreak, bitarteko pausuak… soberan ditu eduki jakin baten bila doanean.

Sinonimoen hiztegiek, berriz, hitzen arteko harremanak aztertuz, jolaserako bidea irekitzen diote. Hitz batetik hasi eta bere albokoetatik tira eginez, ideia berri erakargarriak sortzeko gai da. Esaterako, esaeretako hitzak sinonimoetan kontsultatuz, esaldi eta hitz horiekin jokoak egiten ditu.

Bi baliabide hauek oso gustukoak izaki, euskara ere beste hizkuntzak dauden modu berean landuta egotea nahiko luke. Sarasolaren Euskal Hiztegia ordenagailutik kontsultatzeko moduan balego, adibidez, etekin handia aterako lioke. Sinonimoen hiztegian, berriz, ideiak sortzeko sinonimo gehiagoren falta sumatzen du batzuetan. Agian, sinonimoen hiztegia baino gehiago hurbileko ideien hiztegia izan beharko litzatekeela dio. Guk, horren harira, Ixa taldean garatzen ari garen "Euskal Wordnet ezagutza-base lexikala:http://ixa2.si.ehu.es/mcr/wei.html begiratzeko gomendatu genion, bertan hitzak kontzeptualki erlazionatuta baitaute, kontzeptu orokorrenetik hasita, zehatzeraino. Bestelako erlazioen berri ere ematen du gainera (antonimia, meronimia…).

Sormen-prozesuko baliabide horietaz gain, jakina, datuak biltzeko erabiltzen dituenak ere aipatu zituen. Benetako portatiltzat dituen PDA eta horri lotzen dion teklatua, une jakin batean bururatu zaion ideia bat gordetzeko ezin hobeak dira. Baita biltegiratuak dituen milaka liburu digitalizatu irakurtzeko ere (batzuk Interneten eskuragarri daudenak; beste batzuk ariketa fisikoa egin bitartean berak eskaneatuak). Gidatzen edo korrika ari dela, berriz, liburuak “entzun” egiten ditu, horretarako testu digitalizatuak ahots bihurtzen dituen programa bat duelarik. Gainera, behin ahots bihurtuta, entzuteko abiadura azkartzen dio. Gaztelaniaz “Carmen” da ahots hori. Dioenez, emakumezkoaren ahotsa egokiagoa da abiadura handian entzuteko. Euskaraz “Karmentxu” bat gustatuko litzaiokeela esan zigun, bestela “Carmen” honek gaztelaniazko azentuarekin irakurtzen baitizkio euskarazko testuak.

Bere jardunean, Interneten kontsultatzeko tresna, alde batetik, eta idaztekoa, lanak gordetzekoa… bestetik, ondo bereiztea gustatzen zaio. Horregatik ditu etxeko bi ordenagailu eta bi PDA, bata Internetekin eta bestea gabe.

Wifi oraindik erabat zabaldua ez dagoen bitartean, sarean dauden kontsultaguneak ez ditu oso maiz erabiltzen; edo ez behintzat etengabe. Nahiago du guztia ordenagailuan bertan eduki eta sarerik gabe moldatu. Eta bestetik oraindik ere wordzalea da. Tarteka izaten dituen oztopoengatik, nahiago du openoffice erabat heltzera iritsi arte itxaron eta gero akaso aldatu. Horregatik ez zuen ezagutzen Euskalbar eta horri atera liezaiokeen etekina.

Baliabide lagungarri izan daitekeen ororen bila ibiltzen da, nahiz eta zenbait gauzatan (ahotsa entzuteko abiaduran, esaterako) mugara iritsi dela uste duen. Beraz, teknologia berrien sorkuntzan gabiltzan guztiok badakigu badugula beta-tester bat gure tresnak probatzeko gertu.

Kepak bidalitako laburpenean(http://www.sustatu.com/1113908984) ederki agertzen dira Morillok erabiltzen dituen tresna eta programak, xehetasun gehiago nahi izanez gero .