Godwinen Legea euskarazko hedabide berrienetan
Aste honetan, galdera hau aurkitu dut Elgoibarren.net webguneko eztabaida batean: Nazi hitzak zer esan nahi du? Ez dut han erantzun, baina buelta batzuk eman ondoren erantzuna Sustatura ekartzea erabaki dut: Esan nahi du Godwinen Interneteko legea betetzen dela sare euskaldunean! Homologatzeko moduan gaude!
Godwinen Legea Interneteko lege murphyano horietako bat da. Eztabaida jakin bat luzatzen doan heinean, Hitler edo naziak azaltzeko probabilitatea 1era hurbiltzen doa. Posta-zerrendetako mezu harilkatuetan, foroetan edo blogetako erantzunetan makina bat bider ikusi izan da... Berdin dio ze aitzakiarekin hasten den eztabaida, tonoa beti goritu daiteke, eta goritzetik itsuskeria absurdoetara igaro jarraian. Internet euskaldunean ere gertatzen da hau, noski, eztabaida horretan ikusi dudan bezala.
Homologatzeko moduan egongo gara lege honen argitan, baina ez dakit hori pozgarria ote den. Hitler argudio gisa darabilgunean, ez dago eztabaidarik, ez dago komunikazio emankorrik, nire iritziz. Hala ere, eztabaidarako mekanismo falta ere ez da desiragarria. Interneten garaian, akaso ulergaitza ere bada.
Baina eztabaidarako bideak jartzen direnean... eztabaidak piztu egin daitezke. Hori da jokoaren arriskua. Galdera bat egiten duzunean hartzen duzun arrisku bera: akaso erantzun egingo dizutela...
Arrisku eta aukera hauen adibideak ikusi dira azken eguneotan, udal osaketa batzuen inguruan.
Elgoibarren
Gaia pil-pileko kontu baten inguruan sortu da. Alkate berria Elgoibarren. Lehengo alderdi berekoa izaten jarraitzen du, baina beste udal askotan bezala, ANV aurkezteko aukerarik gabe egon den herri batean izan da hau. Elgoibarren.net webgune berria da, baina bizi bizia, eta erantzunak moderaziorik gabe eta anonimotasunetik utzi daitezke.
Uztarria, Azpeitia
Euskarazko medio lokalak ari dira bizkortzen. Gipuzkoan, bereziki. Duela ez hainbeste, Uztarria ia bakarrik zegoen esparru horretan, Azpeitian. Orain gehiago dira. Eta azkenengo hauteskunde lokaletan, igartzen da eztabaidarako plataforma berri bat eskaintzen dutela webgune euskaldun hauek. Gipuzkoan, bereziki, alkatetza aukeratzeko orduan bi herritan gertatu da sorpresa nagusia, Azpeitian eta Zumaian, eta bietan hedabide elektroniko euskaldun bat izateak dimentsio berri bat eman dio kontu hori (nire uste apalean, kanpotik begiratuta, eta hanka sartzeko posibilitateekin). Uztarria.com-en ikusten da, EAJk Azpeitian alkatetzea galdu izana (ANVkoa da alkate berria, EAk bi zinegotziek hari botatu ziotelako) notizia potoloa dela, esateko eta pentsatzeko ematen duena eta emango duena.
Uztarrian erantzuteko erregistratu beharra dago: e-posta helbide batekin balidatu behar duzu zure parte-hartzea. Ez da Sustaturen prozedura berdina, baina praktikan, zerbait esan ahal izateko, e-posta helbide bat utzi behar da administrazaileen eskuetan Sustatun edo Zabaldu.com-en bezala. Horrek Godwinen Legearen posibilitateak murrizten ditu nolabait.
Baleike, Zumaia
Zumaian, Baleike.com-en ere igartzen da, EAko alkatea izendatu izanak (ANVren eta EB-Aralarren babesarekin) zer esana ematen duela. Hala ere, kasu honetan hauteskundeak baino lehenagoko eztabaida biziagoak daude Baleiken: udal osaketaren kontu honekin zerikusia izango du agian.
Uztarrian bezalako kontrola dago Baleiken: errejistroa.
Moderazioa eta abarrak
Eztabaida badago beraz. Eztabaida zentzuduna? Ez dakit. Uztarrian moderazio mekanismo minimo bat badago, Baleike edo Elgoibarren.net-en ez daukatena. Anonimotasunetik irtenda, iritzia ematen duenik apenas dagoen, eta horrek ez dakar kalitate askorik. Baina identifikazio konpleto batetara mugatuko bagenu partehartzea, isiltasun absolutoa gailenduko zen sentsazioa ere badago. Gaia irekia dago, baina ondorio moduko batzuk aterako ditut:
- Eztabaida moderatugabe anonimo hutsak, Godwinen legera darama, eta hori ez da ona.
- Hala ere, eztabaidagune digitalik gabeko herria, herri tristeagoa da.
- Eztabaidarako mekanismoak egon daudenean ere, batzuetan ez da eztabaidarik, eta ez da izaten gai faltagatik (adibidez, Aretxabaletan udalbatzaren osaketa konplikatuaz inork ez du ezer esateko). Zergatik? Ez dakit.
- Hedabide lokal hauen kudeatzaileentzat, lan zaila da webgune hauetako eztabaida gobernatzea. Adibidez, kontrol neurriak badaude Baleiken, errejistroa eskatzen da, eta hala ere, eztabaidak zatartu egin daitezke. Ikusten dut Josu Waliño Wali sufritzen Baleikeko eztabaida horretan, eta gauza bat esan nahiko nioke: Baleike oso inportantea dela une honetan Zumaian, eta sekulakoa dela hori; eusteko goiari.
- Moderazio irizpide edo mekanismoak ez dira zentsura. Horrelakoen aurrean "Zentsuratzaile!" oihu merkea esaten dutenei erantzutea erraza da: sortu zure bloga, zure irizpide propioekin, eta han jardun nahi duzun bezala, zeurearekin, eta han jaso ditzakezun erantzunekin.
Erantzunak
Gai zaila da Luistxok hemen planteatutakoa. Eta egunerokoan, eztabaidagune horien administratzaileoi arazoak sortzen dizkiguna.
Baleiken badaude moderazio irizpideak baina oso lausoak dira. Non dago parte-hartzearen muga?
Guk arazoa ikusten dugu, eta une honetan Baleike.com-eko moderazio irizpideak hobeto zehazten ari gara, parte-hartzea modu anonimoan baina modu ordenatuan arautu ahal izateko.
Kontu honi inork inon soluzio onik asmatzen badio, askok kopiatuko dugu.
Urteak pasa genituen uztarria.com-en eztabaida filtrorik gabekoan. Moderatzaileok, arauak betetzen ez zituzten erantzunak a-posteriori borratzen genituen. Azkenean e-postaren filtroa jartzea erabaki genuen.
Halere, anonimoak baimentzen dira, atzetik ze e-posta dagoen guk jakin dezakegun arren. Sustatun, Baleiken, Zabaldun... bezala. Arauak egokitu genituen eta martxan hasi. Erantzun kopurua asko jaitsi da, baina gaiak benetan zeresana ematen duenean, nahi duenak bilatzen du erregistratu eta erantzuteko modua. Egun hauetan ikusi da hori, adibidez.
Eta, halere, moderatzaileak erantzun batzuk borratu behar izan ditu, eta batzuek ez dute ondo ikusten. Non dago muga? Waliñok dioen bezala, arauak oso lausoak dira eta ez da erraza betearaztea. Denok ez dugu publikoki zer idatzi daitekeen eta zer ez berdin ulertzen, nonbait.
Esandakoa: inork soluzio onik asmatzen badu, abisatu dezala.
Gure arazoa agian beste bat da. Ataria martxan jarri genuenean zalantzan izan ginen erantzunak libre utzi edo erregistratuei soilik erantzuteko aukera eman.
Baleike, Uztarria eta Goienaren bideari helduz erregistroa jartzea aukeratu genuen, baina erantzunak ez dira asko eta erregistratutako lagunak ere nahiko urri (100 bat). 2 hilabete eskas daramagun arren saltsa edo bizitasun handiagoa falta zaiola iruditzen zaigu eta hori nola aktibatu da gakoa, anonimoz jositako eztabaida antzuetan erori gabe.
Moderazio-irizpideak ere garrantzitsuak dira, baina garrantzitsuagoa da eztabaidei jarraipena egingo dien norbait egotea atzetik (Editorea, administratzailea...). Dedikazioa eskatzen du.
> - Eztabaida moderatugabe anonimo hutsak, Godwinen legera darama, eta hori ez da ona.
- Lehenengo fasea Esango nuke, webgune guztietan, eta bereziki herrietakoetan ona dela eztabaidak egotea. Berdin da anonimoa, izenduna, gorria, beltza edo berdea. Egotea da asuntoa.
- Bigarren fase batean eztabaida arazo bat izatera pasatzen da, izan ere, anonimoaren mozorropean edozer esaten du edoizenek, eta okerrena dena: edozeinez, hau da, izen-abizenak dituzten lagunez.
- Hirugarren fasean behar da login egitea edo posta konfirmatzea edo dena delakoa. Hau egiteaz bat jaisten dira erantzunak. Baina hori bai, kantitatean behera eta kalitatean gora. Hori pasatu da Sustatun, esaterako.
- Laugarren fasea da blogena. Iritzi emaleak izen abizendunak direnean eta gainera zeresana dutenean bloga eskaini behar zaie. Zeresan interesgarria eta ez hain interesgarria dutenei ere bai. Bisitarien kopurua dezente handitzera hel daitezke blogak. Eta hor bai, hor badago kontrola, baina kontrol hori era ezberdinean egitenda, blogari bakoitzaren araberakoa da. "Zentsuradore" lanak, beraz, modu ezberdinetan egiten dira. Horrela, ez dago kontroladore bakarra, eta "kontrola" modu ez ordenatu ezta bortitzean ere ez da egiten, baina bai modu naturalagoan. Pedagogikoagoa ere badirudi modu honek ze blogari bakoitzaren inguruan blog horren lagunak daude eta lagunei irizpideak azaltzea beti da eraginkorrago komunitate handiago baten predikatzen hastea baino. Emaitza, hala ere, gero eta jende gehiago egotea errespetuz idazten duena. Hori ona da Euskal komunitate osoarentzat.
- Bosgarren fasea: horra zirkulua itxita! berriz ere blog bat eta berriz ere lehenengo fasean.
Eta arrakasta zer da?: Ba gero eta jende gehiago heztea Internet erabiltzen.
Eta arrakasta zergatik? ba irakurleari gustatzen zaiolako kaka (zarata) gutxiago, kalitate handiagoa eta izen-abizendun iritziak irakurtzea. Ez da makala nori erantzun behar diozun jakitea, nork-nori-zer garrantzitsua da Interneten.
Halakorik! Legearen aita den Godwin hori oso jakintsua izango da, dudarik gabe, baina gure koadrilan lege horrexen bertsio domestikoa genuen orain dela urte dezente. Finean, gure teorema-lege-postulatuak zioena zen halako eta halako elkarrizketak gehienetan *culo hitzaz amaitzen zirela. Enpirismo hutsa, badakit, ez oso zientifikoa agian, baina bizitza bera bezain erreala.
Baleikek publiko egin du bere bisita kopurua hirukoiztu egin dela egun hauetan. Estatistiken grafiko bat ere publiko egin dute.
Uztarriaren estatistikak ere publikoak dira, eta trafiko gorakada nabarmen ikusten da han ere.