Opentrad.org-en euskararako itzulpena berraktibatuta

Berri ona dirudi baina...

Probatu dut erraminta hau eta zera eskatu diot itzul diezadaten: "Yo no me llamo Javier".

Erantzuna: "Nik Xabier ez dut deitzen".

Etsipengarria.

Etsipengarria da itzulpen automoatikoa, makina batek egiten duela kontuan hartzen ez bada, nola funtzionatzen duen ez badakizu edo prototipo bat dela kontuan hartzen ez baduzu.



'deitu' aditza nagusiki 'dio' edo 'du' aditza da eta adibidearen kasuko adieran bakarrik da 'da' aditza. Makinak kasu nagusia hartu du eta 'du' aditz moduan konjokatu du, konmuztadura ondo gordeaz gainera. Hain etsipengarria?



'Mi nombre no es Xabier' sartzen badiozu 'Nire izena Xavier ez da' itzultzen dizu. Beste itxura bat, ezta? edo beste adibide bat jarriaz: 'yo he ido a Bayona a comprar pan'erantzun zuzena ematen du, 'Ni Baionara joan naiz ogia erostera'.



Beti dago makinaren ahuldadeak erakustea, horretara joanda, adibide gaiztoen edo testuinguru anbiguoen bidez, Opentrad edo beste edozein itzultzaile delarik; euskararen zein katalanaren kasuan…

Ez Inaki. Nire asmoa ez zen makinaren ahuldadea demostratzea. Nire asmoa zen adieraztea nola pasa naizen jakin-mina/pozatik etsipenera.

Eta jakin ezazu jarri dudan adibidea okurritu zaidan lehendabizikoa dela (oroitu bazela garai batean halako kanta txoro bat). Okerrena ordea, zera da, geroztik egin ditudan saio guztietan ere itzulpena okerra izan dela (ezta duina ere).

Bukatzeko esan, katalanezko itzulpen maila askoz hobea dela euskarazkoa baino (Ni ez naiz Javier "adibide gaiztoa" esaterako hobeto itzultzen du!).

Berriro diot, nirea ez da salaketa izan, gertatutakoaren jakinarazpena baino.

Ezin da gaztelania-euskara itzultzen duen sistema gaztelania-katalana itzultzen duenarekin alderatu; lehenik eta behin kontuan izan behar da bai gaztelania eta bai katalana erromantze hizkuntzak direla, eta sintaktikoki oso oso antzekoak. Horri esker gertatzen da bi hizkuntza horien arteko itzulpena askoz hobea dela, izan ere teknika askoz errazagoak erabiltzen baitira itzulpenerako.



Baina ikusi adibidez, 'Ayer vi a unos amigos' katalanera itzultzen saiatuz gero, 'Ahir vaig veure a uns amics' itzultzen du, eta ez da zuzena, 'Ahir vaig veure uns amics' beharko luke eta. Gainazaleko transferentzia motako itzulpena egiten du katalanezko sistemak, Apertium erabiliz. Askoz sinpleagoa da, baina horrelako transferentzia sintaktikoak ez ditu egiten.



Euskarazkoak, ordea, Matxin erabiltzen du, transferentzian oinarritutako sistema (eta ez gainazalekoa). Onartu beharra dago askoz zailagoa dela euskararako transferentzia egitea. Goikoaren itzulpena 'Atzo lagun batzuk ikusi nituen' litzateke, transferentzia lexikoaz gain (hitzak), transferentzia sintaktikoa ere beharrezkoa da (ordena). Sistemak ordea itzulpen hau ematen du: 'Atzo adiskide batzuei ikusi nintzaien'. Transferentzia sintaktikoa badirudi zuzena dela, baina lexikoa ez ordea.



Ados nago, gaztelania-euskara itzultzaileak ez du oraindik itzulpen egokiak egiteko balio (ez eta ingelesetik gaztelaniara existitzen direnek ere), baina sintaktikoki hain ezberdinak diren hizkuntzen arteko itzulpengintza automatikoa oraindik hobetu beharrean dago.

Dudarik gabe, Arkaitz. Arrazoi osoa duzu. Kontua da badirudiela halako espekttiba handiak sortaraz ditzakeen erraminta baten funtzionamenduarekiko aipamen hutsa "gaiztotzat" hartzea gehiegizkoa dela. Berriro diot, Elekakoek egin duten sarreran argiro azaltzen da tresna honek mugak dituela, hala ere, ene ustetan mugak oso handiak direla atari honetan halako poztasunez hartzeko. Makina bat delako ezin dugu etsipena agertu, Inaki? Agian oraindik prest ez dagoen seinale izango da. Bestetan ederki kexatzen gara bada makinak ere badiren errepideetako afitxetaz, RENFEko informazio ahots horietaz edota gasolindegietako "hartu dusu erregai diesel" espantuzkoaz.

Nire aldetik kitto, animo elekakoei eta ondo pasa oporretan.

> Ez Inaki. Nire asmoa ez zen makinaren ahuldadea demostratzea. Nire asmoa zen adieraztea nola pasa naizen jakin-mina/pozatik etsipenera.

> Eta jakin ezazu jarri dudan adibidea okurritu zaidan lehendabizikoa dela (oroitu bazela garai batean halako kanta txoro bat). Okerrena ordea, zera da, geroztik egin ditudan saio guztietan ere itzulpena okerra izan dela (ezta duina ere).



Horrela izango da, ba! Neronek, goian jarri dizudan adibidetik tiraka eta esaldia apur bat luzatuta eta konplikatuta oso emaitza txukuna lortu dut. Begira:



'Hoy he ido a Bayona a comprar pan, pero me he comprado zapatos y me he encontrado con mi tía que estaba muy enfadada con el gobierno español por el tema de los presos',



'Gaur Baionara joan naiz ogia erostera, baina zapatak erosi ditut eta nire izebarekin aurkitu naiz, zegoela presoen gaiagatik espainiar gobernuarekin oso haserretua'



Emaitza ez da perfektua, baina urrun ez dabil. Batzuk, apika, beti emaitza onak lortzeko abilezia izango dugu eta.

"Yo me llamo Iñaki" itzultzea, makina batentzat ere, ez luke horren zaila izan behar (ala?), baldin eta "Yo le/lo/la llamo Iñaki" ongi itzultzen badaki. ME horrek ez al dio ezer esaten??? 'yo me', 'tu te' eta halakoak ez badaki itzultzen...



Yo me llamo Javier. = Nik Xabier deitzen dut.

Yo le llamo Javier. = Nik Xabier deitzen diot.

Yo lo llamo Javier. = Nik Xabier deitzen dut.

Yo la llamo Javier. = Nik Xabier deitzen dut.

Tú te llamas Ana. = ZUK Ana deitzen duzu.

Tú me llamas Ana. = ZUK Ana deitzen duzu.

Tú le llamas Ana. = ZUK Ana deitzen diozu.

Tú lo llamas Ana. = Garrak Ana ZU.

Tú la llamas Ana. = Garrak Ana ZU.

-

Ayer fui a casa de mis padres.

Atzo nire aiten etxera joan nintzen.



Ayer fui a casa de mis progenitores.

Atzo nire gurasoen etxera joan nintzen.



Ayer no fui a casa de mis progenitores.

Atzo nire gurasoen etxera ez nintzen joan.



;P



Hala ere, asko hobetu dute, eta horrela jarrituko ahal dute! Animo!