HPSk euskarazko itzultzaile automatiko bat sortzeko ekimena bultzatuko du
Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren 2007ko aurrekontua aurkeztu zuten atzo Patxi Baztarrika sailburuordeak eta bere kolaboratzaile estuenek. Aurrekontuek bi urtetan izandako igoera nabarmendu zuten eta, besteak beste, euskarazko itzultzaile automatiko bat sortzeko ekimena bultzatuko dutela esan zuten.
Sailburuordetzarena 51 milioi euroko aurrekontua da. HPSren araberan 2006koarekiko %13,31ko gehikuntza izan du, eta 2005ekoarekiko %40,48koa. Era berean, HPSk HABEri egiten dion ekarpena %69,78 handitu da legealdiko bi urteotan, ia 41 milioi eurora helduz.
Lan ildo nagusiak ere aurkeztu zituzten. Zerrenda osoa prentsa-ohar ofizialean aurkeztu zuten, baina hona hauek nabarmendu ditugu:
- Informazioaren eta komunikazioaren teknologietan euskarazko baliabideak eta aplikazio berriak garatzeko programak bultzatuko ditugu. Beste zenbait ekintzen artean, euskarazko itzultzaile automatiko bat sortzeko ekimena bultzatuko dugu aurten. Eta, gainera, euskarazko eduki digital bikainak sortzeko bultzada ematen jarraituko dugu.
- Euskal gizartearen euskararekiko atxikimendua eta konpromisoa sendotzeko helburuarekin UKAN elkarbizitzarako birus osasungarriaren mezuari jarraipen berritua emango diogu.
- Euskarak hedabideetan presentzia gero eta bikainagoa izan dezan bultzada emango dugu, eta euskarazko hedabideen kontsumoari buruzko gogoeta zabala antolatuko dugu.
Erabilitako aurkezpenaren PDF-a ere sarean jarri dute, grafikoekin eta.
Erantzunak
Dirua gauza bietan jarri beharra dago; pertsona itzultzaileak hezi eta kontratatzearekin ez baita sekula nahikoa izango. Zertarako behar den itzultzaile automatiko bat? Zertarako EZ galdetuko nuke nik, edozein esparrutan lagunduko bailuke.
Itzultzaile automatikoei esker GARA egunkariak (eta beste askok ere bai) ohikoaz gain euskarazko beste bertsio bat argitaratu ahal izango luke egunero, Katalunian 'El Periodico'-k itzultzaile automatikoen laguntzaz elebitan egiten duen legez. Eta horrela beste milaka gauza: afixak, liburuak, publizitatea, nahi duzuna... edo ez al ditugu baliabide hauek guztiak euskaraz izan nahi?
Kontuan izan itzultzaile automatiko batek ez duela zertan pertsona itzultzaileen lana ordeztu, baizik eta azken hauentzako izugarrizko laguntza izan daitekeela automatikoki itzuli eta zuzenketa txikiak egitea guztia itzultzearen ordez. Honenbestez, gaur egun pertsonek itzuli ditzaketen testu kopuru horien kopurua izugarri hazi daiteke, eta lanean pertsona kopuru berberak (edo gehiagok, behar izanez gero) jarraitu dezakeela, baina lan azkarrago eta erosoagoa eginez.
Horretarako euskarazko itzultzaile automatiko on bat sortu beharra dago, hori bai, baina zergatik ez dago ba horrelako zerbait izango dugunaren konfiantza?
Labur esatearren, munduan gaur kinka nagusia honako hau izan ohi da: M(achine) T(ranslation) versus T(ranslation Memory).
Itzulpen kalitatea eta arintasuna zein itzultzaileoi euroi zuzenketareko beta Itzulpen Memoriak ematen ditu, eta ez Makina bidezko Itzulpenak. Ba ote dago sos bat bera ere euskarazko itzulpen memorien gordeleku eta zerbitzari bat abiarazteko, euskal itzultzaile guztiok sortutako memoriak unean-unean eta sortu ahala partekatu ahal izateko? EZ!
Makina bidezko itzulpenak arrakasta izango badu, itzulpen korpus digitalizatu ikaragarriak beharko ditu eta, horietan, noraezekoa izango da giza kalitatezko itzulpenak izatea (zein balaibidez?). Bestalde, aipatutako hedabideetako, publizitateko eta web orrietako testuek, adituen arabera, itzulpena barik, lokalizazioa, kultur egokitzapena beharko dute. Eta horretan egiten dute huts, hain zuzen ere, sistema automatikoek. Lehengora itzulita, nik dakidala, inork ez die itzultzaileei edo haiek ordezkatzen dituzten erakundeei itaundu ea zer deritzoten proiektuari edo zer "beharrizantxo" (handiak dira eta!) euskal itzulpengintzak. Baina adituekin elkarlanean jardunda, ez da hedabideetan halako titular dirduratsurik lortzen, jakina.
Gaur egun ez da posible, argi dago, %100ean itzulpen onak egitea, eta are gutxiago lokalizatzea, baina milaka ikerketa eta ikertzaile dauden horren inguruan lanean; gainera familia ezberdinen arteko hizkuntzen arteko itzulpena da zailtasun handienak dituena, baina esaten nuena zera da, ez dagoela jendartean horren inguruko inongo konfiantzarik. Baina era berean, pertsona itzultzaileei beraiei esker ere euskarazko corpusa hobetzea eta, corpora eleanitzak izatea ere posible izan daiteke, eta baita itzulpen memorien kopurua haztea ere. Horrez gain, beste baliabide ugarik itzulpen hauek egiten laguntzen dute, baina hauek sortuz joan beharra dago, bestela akabo, beste hizkuntzetako edukiak esponentzialki joango dira euskarari irabazten (eta ez naiz ingelesaz ari, baizik eta galiziera edo katalana bezalako hizkuntzez). Eta horretan konfiantza izan beharra dago.
Gaur egun dugun informazio kopuru handia kontuan izanik, ezinezkoa da pertsonek horiek guztiak itzultzea, eta horregatik euskaraz nahiko genukeenaren ehuneko txiki bat izatera mugatu beharra daukagu. Itzultzaile automatiko on batek konponduko luke hori, galiziera eta katalanez hala da behintzat-eta. Izan konfiantza.
Prentsan argitaratutako artikuluetan, detaile gehiago dator itzultzaile automatiko horretaz.
Berriak dio 300.000 euro gastatuko dituztela aurten proiektu honetan. Diario Vascok dio berriz enpresa desberdinekin ari dela kontaktatzen HPS, baldintza-plegu bat ateratzeko, eta ondoren, itzultzaile sortzeko lanen esleipenerako lehiaketa publikoa egingo dela.
> Beste zenbait ekintzen artean, euskarazko itzultzaile automatiko bat sortzeko ekimena bultzatuko dugu aurten.
Eta nork behar du itzultzaile automatiko bat?Zein lehentasunen arabera erabaki dute helburu horretan dirutza erabiltzea? Eta ote litzateke hobe izango diru horiek euskal itzultzaileen lan egoera hobetzen, halakoen ikasketa eta prestakuntza antolatzen, itzultzaile gehiago kontratatzen, itzultzaileoi azpiegitura eta baliabide teknikoak berritzeko subentzioak ematen eta hizkuntzaren erabilera normalizatzeko arau guztiak benetan betearazten erabiltzea (alegia, gure agintarien eskumen eremuan diharduten enpresen eta erakundeen eduki guztiek dagoeneko eta aspaldidanik onartuta dauden normalizazio legeak bete ditzatela; berez ezin badute, itzultzaile profesionalak kontrata ditzatela edukiak euskara txukunean jartzeko?
Eta arazoa euskal mundua beste hizkuntzetan jartzea bada, ez al da hobe mundu hori beste hizkuntzetara eroateaz pertsonak arduratzea, makinen esku utzi beharrean?