Hego Amerikako hizkuntza indigenak eta informatika
Albiste parea abuztuko gordailutik, Hego Amerikako hizkuntza indigena batzuen inguruan: Ketxua eta Maputxea. Batetik Google ketxueraz dago orain; eta bestetik, Maputxeen artean, Windows sistema eragilea haien hizkuntza ezartzeari ez diotela indigena horiek oso ondo irizten.
Maputxeen albistea, Internet & Euskadi elkarteko blogetik jakin dugu, eta hemen dago kronika.
2003tik dator kontua, Txileko Gobernuarekin Microsoftek egindako hitzarmen batetik, besteak beste Maputxera Windows-en integratzea proposatzen zen. Ba, badirudi maputxeen ordezkari batzuk ez daudela guztiz ados.
Ketxueraren inguruko albistea Googletik dator. Interfazea hizkuntza horretan ikusteko, egin klik hemen. Ez dakigu, ordea, ketxueraz asko aurki ote daitekeen Googleren bidez. Inork pistarik balu, zein termino bilatuta orriak aurki daitezkeen ala ez, eskertuko genioke.
Aymara eta Guarani hizkuntzekin batera, ketxuera eta maputxera dira Hego Amerikan hiztun gehien dituzten hizkuntza indigenak. Hauek ez badute etorkizun elektronikorik, nekez izango du beste inork.
Erantzunak
"Ketxueraren inguruko albistea Googletik dator. Interfazea hizkuntza horretan ikusteko, egin klik hemen. Ez dakigu, ordea, ketxueraz asko aurki ote daitekeen Googleren bidez. Inork pistarik balu, zein termino bilatuta orriak aurki daitezkeen ala ez, eskertuko genioke."
Froga pare bat egin eta adibidez hau aurkitu dut.
Hala ere, esan beharra daukat nire uste apalean Google-eko interfazea hizkuntza horretara itzultzeko orduan, ketxueraz dauden eduki kopurua baino, ketxuera darabilten erabiltzaile kopurua dela kontutan izan beharrekoa. Izan ere, naiz eta interfazea hizkuntza batetan egon, bilatzaileak munduko edozein hizkuntzatan eta alfabetotan bilatzen uzten bait dizu, interfazea zein hizkuntzatan ikusten ari zaren kontutan izan gabe.
Ketxueraz dagoen eduki kopurua, hizkuntza horretan bakarrik dagoena bilatzeko edo Google-ek azpian izango duen datu basean informazioa sailkatzeko orduan da garrantzizkoa, ez erabiltzaileari interfazea eskaintzeko orduan.
Nik adibidez Google-eko interfazea euskaraz darabilt baina gaztelaniazko eta ingelesezko hitzak erabiltzen ditut maiz bilaketak egiteko. Eta ziur ez naizela bakarra! :-)
Maputxeak ez ei daude Bill Gatesen- aurka, hori sentsazionalismoa dela.....Maputxeen artean ere pentsamentu aniztasuna egon badagoenaren zantzu argiak badira. Komunikazio bideen monopolioa eta mezuen kontrola ontzat hartu edo bestelako larritasunik egozten ez diotenak batetik, eta komunikazio elektronikorako bide demokratikoagoen alde saiatzen direnak.Azken jarrera hau ez da sensazionalismoa, ideia politikoa baizik.Egia da, bai, Afera honen muinean arestiko hori ez dela garrantzitsuena, hizkuntza komunikatiteak berez garatu nahi duen eredua eta genozidioaren ondarea berea egiten duen gobernuaren arteko liskarra baino.Txileko lehendakaritzarako dagoen hautagai maputxe bakarrak elegite judizialak egiteko prest dagoela adierazi du. Niretzat argiena zera da, Microsof-ek maputxera denboran zehar mantendu duen hizkuntza komunitatea baztertu eta glotozidioari men eginda bizi den gobernuarekin tratua egin duela.
Bestalde, maputxeradunen kopurua baino, interneten ibiltzeko aukera dutenen kopurua kontutan hartu beharko zen. Guk iparraldeko zuriok,interneta merke eta eskura edukitzeagatik, mundu zabalean hala dela uste dugu. Hegoamerikako nazio askotan, etxean "makina" edukitzea aberatsen kontua omen da. Honetan ere zapalkuntzak agerian!
Honi buruz hitzegiten hastean Indymedia Euskal Herrian, Barrapunton zein beste hainbat lekutan gertatu den bezala, hemen ere gertatutakoaren funtsa ez da ulertu.
Terrako jatorrizko albistean azaltzen denez (irakurri mesedez!), Mapucheak ez daude teknologiaren aurka, ez Windows-en aurka, ez Bill Gates-en aurka. Mapucheen hizkuntza den mapunzugunera idazteko alfabeto osaturik ez dagoela da gakoa. Chileko gobernuak Azunchefe alfabetoa bultzatzen du, indigenen gogoen kontra. Azken hauek Ranguileo alfabetoa zuzenagoa eta interes politikoez haratago egoteaz gain jatorrizko hizkuntzatik gertuago dagoela diote. Hori da gakoa eta ez beste kontu sentsazionalistarik.