Juan San Martin euskaltzain eta idazlea hil da

Eibarko udaleko Ego Ibarra webgunean San Martinen inguruko informazio handia:

• Biografia eta jasotako sariak


• Bibliografia


• Euskararen inguruko lana


• Eskalatzaile eta mendigoizale


• Arartekoa

Otsalar ezizeneko poeta ere gogoan izango dugu.
Gabriel Arestik horrela definitu zuen nor zen ezagutzen ez zuen poeta hori -Juan San Martin lagun handia zuen arren-. Horrela idatzi zuen Arestik:

"Larrean argitaratzen den Olerti errebistan poeta bat agertzen zaigu, zeineren izenik edo kondiziorik ez dudan nik ezagutzen birrizen batekin eskribatzen duelako: Otsalar. Gauza sakonak eta kementsuak egiten ditu, bortitza da, entelegetsua, adimentsua, zeru muga zabaleko poeta. Lasai dabil poesia gorenengo alor aberatsetatik. Baina formarekin egiten dugu oztopo. Badaki kopla nagusi bat zer ez den ere ez dakiela. Otsalar, funtsaren aldetik, ezin hobea da".

Basquepoetry.net poesiaren atarian bere poemetatik batzuk irakurtzeko moduan daude.

Bertold Brecht ere euskarara ekarri zuen Juan San Martinek. Hemen dituzu euskaratutako zenbait poema.

Eibarko udalak ere adierazpena argitaratu du bere webgunean

Hala dio:

Dakizuen moduan, Eibarko udalak, ekainaren 3an Juan San Martin herriko seme kutun izendatzeko aparteko udal osoko bilkura egitekotan zen.

Bere heriotzaren aurrean, bere familiarekin batera hala erabakita, Eibarko udalak izendapenaren aldeko udal osoko bilkura bertan behera uztea erabaki du. Datozen egunotan, familiarekin elkar hartuta, beste egun bat jarriko dugu zendu zaigun eibartar handi horri merezi duen omena eskaintzearren.

Une honetan, nahigabeak eta tristurak harrapatu gaituen honetan, Eibarrek, Juan San Martin zenaren senideen eta lagunen ondoan egon nahi du; eta gure dolumina helarazi nahi diegu.

Iñaki Arriola, Eibarko Alkatea

Unibertsitatera joaterik izan ez zuen gerraoste latzeko autodidakta izan arren, makina bat lan egin eta idatzita hil zaigu Juan San Martin. Egun hauetan agertu da bere bibliografia oparoa komunikabideetan eta ez dut hemen berriz gogoratiko.



Dena den, Junitoren ekoizpenean bada, agian, hain ezaguna ez den alorra: aldizkari eta egunkarietan kaleratu zituen kultura aldetiko dubulgazio-lan ugariak, alegia. "Euzko-Gogoa" eta "Egan" moduko aldizkarietan hasi eta "Zeruko Argia", "Anaitasuna" edota Donostiako "La hoja del lunes" bezalakoetan jarraituz, zer ez zuen argitaratu urte askoan zehar gure eibartarrak? Batzuk "Gogoz", "Bidez" eta "Landuz" izeneko liburuetan bildu zituen gerora; beste batzuk, ordea, sakabanatuta aurkitzen dira zenbait argitalpenetan.



Gai horiek euskaraz oso gutxi jorratzen ziren garaietan, San Martinek natura, geografia, historia, etnografia, arte eta beste zenbait arlori buruzko artikulu eta lan interesgarriak eskaintzen zizkigun sarri-sarri. Hartara, besteren artean, Euskal Herriko mendi, kobazulo, paisaia, eliza, ermita, eskualde edota auzoak hobeto ezagutzeko aukera izan genuen. Ipar nahiz Hego Euskal Herrikoak; eta Deba Ibarrekoak ere bai, jakina. Beti ere, aipaturiko leku eta elementuok gure hizkuntza eta literaturarekiko erreferentziez aberastuz.



Baina hemengoak ez ezik, kanpoko mendi, baso eta parajeak ere ezagutarazi zizkigun: adibidez, Pirineo eta Alpeetako gailurrak, Frantzia, Suitza eta Alemaniako lurralde ederrak, edota Italia eta beste hainbat tokitako hiri eta eraikuntza bikainak. Hortik zehar bidaiatzeko gaur adinako modu eta erraztasunik ez zegoen sasoi hartan, San Martinen artikuluek urrutiko herriok bisitatzeko gogoa piztu ziguten.



Beste gauza askorengatik ere zorretan gaude eta egongo gara San Martinekin, noski. Baina Juanitoren kultura-produkzioaren alderdi hau ere azpimarratzea eta eskertzea garrantzitsua iruditu zait.



Jerardo Elortza



Oñati