Hautagai temosoa
Demagun Vocento taldeko kazetaria hurbiltzen zaiola hautagaiari eta, gaztelania garbian, galdetzen diola: ¿Cuál sería su aportación al próximo Parlamento Vasco? Eta hautagaiak erantzuten diola, euskara garbian: Bada, nire ekarria Legebiltzarrean Zer utziko luke agerian portaera honek?
Kazetariaren ustez, bistan legoke seguruenik hautagaiaren edukazio txarra. Edo okerrago, erradikaltasun politikoa. Segun eta kazetariaren bisajea, iris zitekeen ikustera hautagaiaren inposiziorako joera eta barren faxista. Eta, aldiz, jokabide horrek behar du izan simetriaren oinarrizko legea: bakoitzak besteena ulertu eta berea egitea.
Ofizialkide dira EAEn gaztelania eta euskara, Euskal Herriko beste lurraldeetan ez bezala. Baina bistan da horrek berez ez dakarrela parekotasunik bi hizkuntzen artean. Bereziki hedabideetan, ze gaztelaniazkoak dira erreferente edozein aldagai hartuta: eragina, irakurleak, publizitatea, oihartzuna Euskarazko ipotxak gelditu dira ghettorako, han gustuko dituzte.
Txillardegi
Nola gaztelaniazko hedabideek hizkuntza hau erabiltzen duten nagusiki edo bakarrik, ez dute behar kazetari elebidunik. Eta nola apenas dagoen espezie hori, informazio iturriak egokitu egin dira ekosistemara, eta nagusitu da Txillardegiren euskara liturgikoa: arratsaldeon-buenas tardes, hoy queremos presentar
Hain da hau horrela, eta iturri onetik dakit, politiko euskaradun batek baino gehiagok erabaki duela ez egitea adierazpenik euskaraz, ez dadin itota geratu bere hitzen eragina hizkuntzaren mugetan. Eta euskarazko ikus-entzunezko hedabideetan dabilen kazetari zenbaitek galdetzen dio bere buruari ea zertan datzan bere errua, zergatik tokatu ote zaion asto zaharra eta nola lehiatuko den zaldi pertxentarekin.
Txabarri
Gipuzkoako Aldun Nagusi berriak egin zuen keinua eta zarata eragin. Euskaraz esan nahi zuena euskaraz bakarrik esango zuen, gero itzultzen aritu gabe, eta euskaraz esandakoa ulertzen ez zuen kazetariak, berak jakingo zuen zergatik ez zegoen ondo prestatua gizarte elebidunean lan egiteko.
Keinu hori hartu zuen abiapuntu hautagai temosoak. Informazio iturriak euskalduntzen baziren, derrigorra izango zuten hedabideek euskarara hurbiltzea, eta horrek izan zezakeen gero eragin biderkatzailea, urrats ausartagoak egiteko. Eta gogoz saiatu zen hautagai temosoa ETB2ko mahainguru politikoan, besteak gaztelera garbian eta bera euskaraz barra-barra.
Erantzunak
> Ez al dugu euskaldun guztiok politikoei eskatzen dieguna egin behar hedabideekin? Bertako hedabideei euskaraz soilik erantzun, alegia? Eta hori bultzatzeko "club" moduko bat egingo bagenu?
Iturri onetatik badakit EHE hasita dagoela hedabideen aurrean sarri xamar azaltzen den zenbait jenderekin honen inguruan lanean. Baina ez omen da lan erreza, norbanako euskaldun horiek oso gutxitan azaltzen dira beraien izenean hedabideetan (normalean talde edo enpresaren baten izenean jarduten dute eta) eta horrelako proposamen baten aurrean erabakia beraien esku ez dagoela erantzuten omen dute normalean.
Inaziok bota duena egituratzea ederra litzateke, baina goian idatziriko traben aurrean nola jokatu behar den inork argituko ote luke? zerrenda bat zabaltzea posible izango al litzateke (interneten?) konpromezu hori hartzeko prest dagoen jendearekin?
> ETBn askotan gertatzen zaigu orain azaldu behar dudan hau: Bi lagun, bata ipar aldeko eta bestea hego aldekoa elkarrizketatzen ditu kazetariak albistegian euskaraz. Gero, ETB2ko albistegian hego aldekoak gauza bera esaten du gazteleraz eta ipar aldekoari itzulpena egiten diote.
Zer da hau: politika linguistikoa ala nagikeria?
Uste dut hainbat enpresa eta elkarteentzat (Ikastola, eskola, euskal mundukoak, kirolekoak,..) euren ordezkariak -naturaltasunez- soilik euskaraz erantzutea ez litzatekeela gauza konplikatua. Ipar aldekoak egiten badu, zergatik ez guk?
EITB taldearentzat horrelako politikak bultzatzea ere ez litzateke kostu handikoa eta lagundu egingo luke gauza hauek normaltasunez egiten.
Kontseiluak ba al du zer esanik?
Egun hauetan euskararen normalkuntzaz oparo hitz egiten ari garenean gogoetarako gai on bat plazaratu duk Mikel. Kontseiluak dio martxan honetan jarraituz gero euskara ez dela 2050 (uste dut)urtera arte "normalduko". Ez dakit zer ulertzen duen bakoitzak normalkuntzaz.
Aurreko batean Donostian egon nintzen hainbat gestio egiten. Elkarteen erroldan lehenengo eta Kooperatiben erroldan ondoren. Handik, Foru Ogasunera. Gestio guztiak euskaraz egin nituen inolako arazorik gabe. Taberna batera joan pintxo bat jatera, eta guztia euskaraz harik eta eguneko aldizkariak esku arten izan nituen arte: DV, Gara, Marca, Mundo Deportivo,...Berriak euskarazko bakarra.
Gure gazteek ez dute gaur - Lanbide hezkuntza eta Unibertsitateko hainbat gai salbu- euskaraz ikasteko arazorik EAEn.
Arazo larriena komunikabideen munduan dugu. Euskarazko kazetaritzaren I. kongresuan esan zenez, gutxi gora behera 700 dira euskarazko kazetaritzan ari diren profesionalak. Gehienak miseria gorrian eta borondatezko lanetan. Errentagarritasuna oso txikia noski.
Ez al dugu euskaldun guztiok politikoei eskatzen dieguna egin behar hedabideekin? Bertako hedabideei euskaraz soilik erantzun, alegia? Eta hori bultzatzeko "club" moduko bat egingo bagenu?