Irailaren 16a: Su-etenaren aldeko aldarria
Gaurko egunez ETAk su-etena eman zuenetik 5 urte igaro direla-eta, herritar talde batek su-etenaren aldeko agiri bat idatzi dugu.
Irailaren 16a: Su-etenaren aldeko aldarria
Duela bost urte 1998ko irailaren 16an ETAk su-etena eman zuen. Su-etenarekin itxaropena piztu zen herri honetan. Alde bateko armak isiltzearekin batera, askoren sufrimendua arintzeaz gain, elkarlan dinamika berriak sortu ziren, hainbat sektoreren arteko harresiak erori, erakunde eta ekimen berriak jaio, kontsentsu bideak zabaldu Azken batean, etorkizun hobearen itxaropena piztu zen, eta nabaria zen hori guztia giroan. Asko ginen arnasa lasaiago hartzen hasi ginenak, eta asko, baita ere, herrigintzan baldintza hobetan aritzeko aukera sentitu genuenak
Su-etena hautsi ondoren, ordea, lehengo etsipenera itzuli ginen gehienok. Eta sufrimenduaren kate luzea berriro ere luzatu egin da harrezkero: hilketak, mehatxuak, torturak, atxiloketak, tratu txarrak, zigor bidegabeak, Egunkariaren itxiera, ilegalizazioak, eta abar. Eta sufrimendu horrek guztiak izugarri kezkatzen gaitu.
Bestetik, euskaldunok berriro ere zatiketez josita gabiltza, batasunik gabe, elkarri mokoka. Eta abertzaleak ere zatituta. Ezker Abertzalea bera ere zatituta dago. Izan ere, indarkeriak zatiketa ugari eragiten du. Eta zatiketa horiek ere biziki kezkatzen gaituzte.
Gure ustez, su-etena oso lagungarria izango litzateke herri honek aurrera egin dezan. Horregatik kaleratu gara puntu honetan adostasun osoa dugun hainbat herritar: ETAk Euskal Herriaren etorkizunerako eta nazio eraikuntzarako egin dezakeen ekarpenik onena su-etena aldarrikatzea dela ikusten dugu. Eta arrazoi ugari ditugu su-etena eskatzeko:
- Alde guztietako sufrimenduaren kate luzeari amaiera ematen lagunduko lukeelako.
- Euskal gatazkari irtenbide elkarrizketatua emateko aukerak handiagoak izango liratekeelako.
- Gure arteko zatiketa ugariak gainditzea erraztuko lukeelako.
- Espainia eta Frantziako gobernuen bidegabekeriei, ETA-ren borroka armaturik gabe, askeago, indar handiagoz eta argudio gehiagorekin aurre egingo geniekeelako.
- Euskal Herrian, mundu zabalean bezalaxe, terrorismoa aitzakia paregabe bihurtu delako askatasunak murrizteko eta politikarik atzerakoienak bultzatzeko.
- Indarkeria politikoak sortzen duen zaratak beste injustizia asko estaltzen dituelako, baita Euskal Herrian bertan egunero-egunero gatazkaren konponbidearen alde eta herrigintzan lanean isilik ari direnen lan eskerga ere.
- Euskaldunok nazioarte mailan behar dugun onespena berreskuratzen lagunduko lukeelako.
Hauek dira su-etena eskatzeko ditugun arrazoiak. Gehiago ere izango dira, noski, eta hauekin ados ez dagoenik ere bai. Ez dugu analisi politikorik edota etikorik egin nahi izan, su-etena behar dugula pentsatzetik, su-etena nahi dugula esatera pasa baizik. Eta euskal gizarte osoari dei egin nahi diogu, bakoitzak ahal duen moduan zerbait egin dezan helburu honen alde, herri honentzako etorkizun hobe baten alde. Edozein komentario, iritzi edo ekarpeni irekita gaude : suetena@euskalerria.org.
Su-etenaren Aldeko Ekimena
Edurne Alegria, Joseba Ossa, Nere Erkiaga, Pello Sarasua, Josu Iztueta, Imanol Haro, Ñanga de Gomendiourrutia, Teresa Lopez de Munain, Iñaki Lertxundi, Ane Ferran, Jokin Uranga, Ismael Manterola
Erantzunak
> Ba horixe, beste norabideko sua, lehenengoaren suaren ondorioa da,
enpin, oiloa ala arrautza, zer da lehenago?
> beraz lehenengoa eteten bada, bigarrena ere etengo da.
urte t´erdiz geldirik egon eta gero, hau esatea ere! Garai horretan hil zituzten zeberio eta geresta, oso modu demokratikoan, gainera...ahaztuta ala?
> Gainera, Palestina eta Irlandako kasuak oso ezberdinak dira Euskal-Herrikoarekin konparatuz, beraz ez dut uste analogiak bila daitezkeenik.
Amen.
Aupa lagunak,
Hasteko nire eskerrona agertu nahi dizuet zuen ekarriarekin egin duzuen ahaleginagatik, baita gainerakooi ekarpena edo iritzia eskatzeagatik ere, horrela, buruan aspaldion darabalzkidan hainbat gogoeta behingoz papereratzeko akuilu izan zarete-eta. Izan ere, banago nork bere iritziak plazartauz eta besteenak entzunez eta ulertuz aurrera egingo dugula denontzako etorkizun hoberako bide malkartsu honetan. Esker mila, ba!
Zuen idatzia irakurrita bat nator hainbat eta hainbat gauzarekin. Bai, 98ko irailean itxaropena berpiztu zitzaigun askori, eta aspaldion berriro etsi gorrian eta elkarri mokoka gabiltza; neuk ere nahi nuke ETAk ez gehiago atentatzea. Honetaz gain, neure bizipenen haritik, beste zerbait ere gehitu eta azaldu nahi dizuet.
98ko udan itxaropen izpia piztu zidan pizgailu lehena Irlandako Foruko partaideen arteko adostasuna kaleratze izan zen, eta egun gutxitara ETAren ekimenak sendotuko zuen izpi hori. Eta uste dut horrela izan zela hainbat herritarrentzat ere; alegia, buruzagi ika-mika alderdikoiak baztertzen hasten ikustearen ondorioz.
Bestetik, badakit noski ETAren jardun armatua izaten dela pairatzen dugun gatazkaren alde ikusgarrienak, gertakizun latz eta gordinak direla, are sarritan ezin konponduzkoak. baita bere su-etenak hainbat onura ekar dezakeela, edo lagundu behintza. Hala ere, nire ustetan, zuzenagoa, orekatuagoa eta eraginkorragoa izango litzateke, ETAri ezezik, edozelako biolentzia (direla hilketak, txantajea, mehatxuak, atxiloketa bidegabeak, tortura eta tratu txarrak, jazarpen polizialak, bazterketa eta sarraskizalekeria politikoak,…) erabiltzen duten eragile guztiei su-etena eskatzea. Hau da, Espainiako eta Frantziako gobernuei, Eusko Jaurlaritzari, Nafarroako Gobernuari, kale borrokakoei,… Nire iritzian, ETAri bakarrik eskatzeak berari ardura gehiena eta larriena leporatzea baita, eta ez da zuzena.
Era berean, larregizkoa iruditzen zait ETAri egoztea eraikuntza nazionalean –eta sozialean- nahi beste aurreratu ez izana, edo beste arazo sozialak ahul agertzea jendaurrean. Ez al da hori geure buruari auzi horietan denok dugun ardura nire ustez garbia ukatu eta besterenganatzea? Ez al gara geure buruaren eta jokaeren jabe bakarrak, besteek egiten dutena egiten dutela? Gainerako eragile politikoek ez al dute erantzunkizunik? Neuk halaxe uste dut bederen. Arazo horietan engaiatzeko hamaika modu badago, eta ez da ETArekin bat egin beharrik horretarako.
Euskaldunen arteko bat egite edo lankidetza eza oso gai konplexu eta luze aztertzekoa. Laburbilduz, historiari begirada arin batek erakusten digu arazo hau ez dela oraingoa, areago, ez dela euskaldunon exklusiba, batzuek bestela uste edo azaldu arren; Izan ere, zapaldutako talde gehienetan (herri, genero, arraza, adin-talde,…) gertatu ohi da. Neuk bi zio nagusi dakuskit horren oinarrian: alde batetik, zapaltzaile rola jokatzen dutenek ziri ederra sartzen digutela zapaldutakoen artean interes-gatazkak sortuz edo sinistaraziz; bestetik, zapalkuntzak irauteak edo ezin amaiera emateak sortzen dituen etsipen eta zaputza, hauen ondorioz hurkoaren aurka egiteko joera agertzen baita maiz (bizitza pertsonalean ere gertatu ohi zaigu, nik uste). ETAri leporatzea ere larregi.
Beraz, erronka ederra dugu euskaldunok, hots, elkartzerako edo bat egiterako oinarriak asmatzea. Eta apunte bat egitera ausartuko naiz: oso zaila izango dela elkartzea alderdi politikoen eta beren militanteen esku uzten badugu. Zergatik? Ba alderdien arteko harremanak lehiakeriak joak izaten direlako, eta lehiakeria horrek eragozten du benetako lankidetza, Lizarra-Garazikoa adierazgarri dugu, nik uste. Hartara, lehiakeriak kutsatugabeko harremana dezaketenek ekin beharko diote, hau da, herritarrok eta herri-taldeek, batik-bat.
Bestetik, lankidetzak, lehiakeria-eta baztertzea ezeze eskatzen du elkar errespetatzea eta aintzat hartzea, nagusikeria alboratzea, enpatia,…. Kidetasuna. Eta honek guztiak, kontrako baloreak sustatzen eta barneratzen dizkigun gizarte batean bizi garenez, lan pertsonala eta kolektiboa eskatzen dizkigu.
Beste hari batetik tiratuz, egia da estatuek ETA aitzakiatzat erabiltzen dutela, eta agian ETA gabe errazago genukeela (antzera esan nezake besteen onespenaz-eta). Batek daki zeren oraingo aitzakia baztertuta beste aitzakia bat hartzeko aukera izango dute beti estatuek (etnizismoa, aldeanismoa, integrismoa,… nahi dutena), ezta? Eta horrela betiko lepotik burua. Bestetik, nire iritzian, ETAren jardunak ez digu argudio bat ere kentzen euskaldunon askatasunaren alde egiteko orduan, eta, berriro, ez dugu zertan ETAr izan askatasunaren alde egiteko, geu baizik. Ez al da geure etsipena, ezintasuna eta beldurra ardura hori ere ETAri leporatzera garamatzana? Niri behintza gertatu egin zait halakorik.
sarritan, ETAri edo beste eragile batzuei leporatzen diegu gauden atakaren errua eta ardura osoa. gakoa ez dago hortxe, nire aburuz, baizik-eta estatuek eta, oro har, sistemak jendeon kontzientzia eratzeko eta subjetibitateak manipulatzeko duten ahalmenean, hau da, beren ideologizaziorako tresneria, mass mediak-eta barne. Eta ahalmen hori murrizteko eta indargabetzeko lanari ekin beharko diogu, bide zaharrak egokituz beharrezkoa denean, bide berriak asmatuz, baina batez ere geure bidea eginez, bestela beti euren menpean egongo gara-eta, beti dantzatu beharko dugu eurek ezarritako doinuan. Gaitza izango da horrela askatasuna lortzea.
Amaitzeko hasierara itzuli beharra dut. Esan dudanez, ETA gelditzea nahi nuke, baina ez gaitzespenetik, edo ezer bizkarreratzetik, baizik eta halakoa esanez: anaia-arrebok, badakit saiatzen zaretela ahalik eta hoberena egiten Euskal Herriarentzat, baina esfortzu mota hori ez da ezinbestekoa egun. bestelako biderik badugu eskura, horrenbetseko min sortuko ez duena, ez zeuentzat ez beste inorentzat. Nahi zaituztet geurekin eta geurean, ez sasitan, ez espetxean, ez torturaturik, ez deserriraturik (ahal dela behintzat) ez hilik, ez erailtzen, ez erasotzen.
Gainerfakooi –nire buruari lehenik- beste zera: denok eman beha dugu zerbait, gutxia batzuek dena eman behar ez dezaten.
Eskerrik asko zuen denbora eta arretagatik. Espero dut azaldutakoa gogoetarako baliagarria izatea Besarkada bana eta nahi duzuen arte.
Betikoa. Hanka motz jaio zaigu hau ere. Su etena alde bakarrekoa? Palestinarrei eskatzen zaien modukoa? Irlandarrei exijitu eta unionistei behin ere eskatu ez zaiena?
Nik ere hala nahi dut, su etena. baina kristo guziarena! Torturatuak izan garenok, guardia zibilaren, ertzaintzaren eta polizia nacionalaren sua azalean somatu dugunok, inkomunikazioarekin eten dezatela nahi dugu. Espainia eta Frantzian barreiatuta dauden presoek ere dispertsioarekin etetea nahi dute, haien senideak hiltzen ikustea sutan jartzen baititu...
Ba, zertarako jarraitu. Alperrik da. Ibarretxek hau konponduko duelakoan...