Euskal lurraldeen kodeketa
Ezagutzen al duzue euskal lurraldeak (lurralde administratiboak, herrialdeak, eskualdeak, udalerriak / komunak) kodetzeko sistema bateraturik? Orain arte Estatu Espainolarena nahiz Frantziarrarena konbinatuz jokatu izan dugu. Baina horrek hainbat arazo dakar, euren banaketa administratiboari eta euren hizkuntzari erantzunez eratuak baitira kodeketa horiek (posta kodeetan atzeman daiteke sistema hori). Ezagutu edo asmatu al duzue zuek besterik, EHra eta euskarara egokituta dagoenik?
Ez dakit egia esan kezka handirik piztu duen kontu honek orain arte, izan ere erakunde gehienek euren errealitate administraboan dihardute eta informazioa bera ere banaketa administratibo jakin batzuen arabera jaso eta antolatzen da beti, alde bakoitzean bere erara.
Guri, ordea, hainbat iturritik jaso beharra tokatzen zaigu (Frantzia, Nafarroa, EAE...) eta orduan egin dugu topo lehenengo oztopoarekin. Nola bereizi Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa Frantzian denak kode beraren pean (64) darabiltzatenean? Zergatik esleitu gaztelerazko nahiz frantsesezko hurrenkera alfabetikoaren araberako zenbakiak lurraldeei? (Araba: 1; Bizkaia (Vizcaya): 48...). Zein da iparraldeko herrialdeen eskualdekako banaketa 'ofiziala'? Zein kode dagokie Trebiñu eta Turtziozi? Ez ote da gaur arte inor arazo horrekin arduratu?
Ongi etorri lanera...
Erantzunak
Ez dut batere garbi ikusten oraindik ere zertan dagoen kontua: batetik Euskaltzaindiak lurraldeak kodetzeko sistema bateratua baduela diozue, eta bestetik finantziazioa ez dagoela oraindik ziurtatuta. Zertarako duzue finantziazio premia hori lana lehendik ere egina badaukazue? Zer da finantziatu beharrako egitasmo hori? Ez dakit, egia esan, gauza berari buruz ari garen, izan ere nik kodeketaz ulertzen dudana arras gauza sinplea da: EHaren antolaketa politiko bateratuari (herrialdeak, eskualdeak, udalerriak) dagokion izen eta kode zerrenda bat besterik ez da.
Euskaltzaindiaren webeko herri izendegian ez da kodeketaren arrastorik inon ageri (HTMLean, form-etan erabiltzen duzuen hori ez bada). Kodeketa sistema bat baldin badago eta hori 'arau bihurtu' nahi baduzue denok sistema bera erabil dezagun edo berriro beste inork lan bera har ez dezan, zergatik ez duzue ezagutzera ematen?
Akademiak ez du izango beharbada hizkuntza eremutik at dagoen erabakirik hartzeko ahalmenik, baina dudarik ez dut bera litzatekeela horretarako egokiena, batetik berak 'erabakitzen' duelako herri izendegia eta izendegiaren arabera esleitzen direlako gero normalean kodeak alfabetoari men eginez eta bestetik Euskaltzaindia bera delako EH lurralde gisa haintzat hartzen duen erakunde ofizial bakarrenetako bat (ezin eskatuko diogu Jaurlaritzari Nafarroarako kodeketa ezartzea, esaterako). Eta bereak beste inorenak baino errazago onar daitezkeelako ere bai.
Guk uztaila aldera Euskaltzaindiari egindako galdea erraza zen: ea bazuen 'erabakita' kodeketa sistemarik, sortu behar dugun aplikazio informatiko baten erabili behar dugulako. Zuen erantzuna, nik ulertutakoaren arabera: norbaitek bazuela antzeko zerbait egina webaren premiak zirela eta, baina bere kasa egina zuela, Euskaltzaindiaren zereginetatik at. Finantziabideen bila zenbiltzatela lan hori burutzeko. Eta nik hortik ondorioztatu: 'Euskaltzaindiak ez du gai honen inguruko erabakirik hartu eta hartzeko asmorik ere ez du epe laburrean behintzat. Hauek (zuek) gure arazo bera izan dute eta eurek ere nola-halako konponbide bat bilatu diote, baina ez dute ezagutzera eman nahi edo webean darabiltena ez dute halakotzat jotzen.'
'Euskaltzaindiari ez badagokio edo berea ezagutzera eman nahi ez badu finantziazio egoki bat (?) topatu arte, geuk geure konponbidea bilatu beharko dugu, guk urriaren amaierarako bukatu behar dugu geure lana eta ez daukagu zain egoterik. Sustatu galdetuko dugu badaezpada, izango da-eta beharbada beste norbait arazo bera izan duena.'
Ez dakit zerk harritu zaituzten gure artikuluan, izan ere Euskaltzaindiaz jarritako bakarra da ez duela oraindik kontu honen inguruko erabakirik hartu eta hori zuenean ere baieztatzen duzue. Ez dut zuen harridura ulertzen. Zer egin behar genuen ba, Euskaltzaindiak 'erabakia' hartu eta ezagutzera eman arte itxoin?
Euskaltzaindiaz ari garela nik uste ez lukeela Euskaltzaindiak okerrik egingo izendegi hauek era eskuraerrazago baten eskainiko balitu, CSV formatoan esaterako. Izendegiok bateratzeko ahaleginean ari bada, informatika alorrean ari garenoi erraztasun gehiago emateak ez lioke inori kalterik egingo.
Ondo izan.
Euskaltzaindiak badu euskal lurraldeak kodetzeko sistema bateratua.
KAM enpresari e-mailez eman genion honen berri uztailaren 22an. Beraz, harritu egin gara goiko artikulua irakurtzean.
"Euskal Onomastikaren datu-basea" deritzon egitasmoko kidea den Patxi Galék ezinbestean diseinatu behar izan du kodeketa hori, Euskal Herri osorako toponimia gaiei buruz erabakitzen baitu Euskaltzaindiak, bereziki Onomastika batzordeak. http://www.euskaltzaindia.net/eoda helbidean dohainik kontsulta daitezke egitasmo honen datu aipagarrienak: araututako herri-izenak, mendi-izenak, deituren idazkera eta ponte izendegia.
Aipatutako kodeketa hau Euskaltzaindiarentzat lan tresna hutsa da, Akademiak ez baitu hizkuntza eremutik at arau-erabakirik hartzeko ahalmenik. Halere, guk dagoeneko egindako lana, besteek berriro ez egitearen aldekoak gara. Horregatik, Euskaltzaindiak kodeketa hau eta egitasmoaren beste datu batzuk elkartrukatzea interesgarri ikusten du, egitasmo horretan parte hartu nahiko luketen enpresei gonbitea luzatuz. Egitasmoaren finantzazioan ekimen pribatuak ere parte hartzea nahiko genuke, 2004rako oraindik ez baitago
ziurtatuta finantzabidea (KAM enpresari uztailean adierazi genion moduan).