Bizkaiko txakolinak Getariakoa jan?
Bi egunez aurkeztu da Bizkaiko aurtengo txakolina, Bilboko Carlton hotelean. Bizkaia ia osoan egin daiteke txakolina eta, honi esker, Getariako deituraren parean jar daiteke Bizkaikoa, hiruzpalau urte barru. Harrapau eta pasau?
Txakolinak Bizkaian 800 urte inguru ditu, eta Gipuzkoan 200. Joan den mendean, filoxera izurrite batek ondatu zituen mahasti gehienak eta, ondoren, pinuek eta fabrikek eman zioten errematea. Getaria ondo samar libratu zen eta inon baino hobeto eutsi zion, baina han ere txakolinak ez zuen etorkizun handirik orain 30 urte. Txomin Etxaniz upeldegiko Txuekatarrak izan ziren susperraldiaren aintzindariak, txakolinari ardogintzaren teknika berriak ezartzen hasi zirenean.
Asko ugaldu dira harrezkero mahastiak eta upeldegiak, beti ere Getaria aurretik. Baina deitura hau mugatua dago, Aia, Getaria eta Zarautz bakarrik hartzen ditu. Bizkaikoak, aldiz, 85 herri hartzen ditu, ia herrialde osoa. Araba ere badator, baina atzerago. Hiruzpalau urte barru Bizkaiak berdindu egin lezake Getariaren ekoizpena. Eta gero, agian jarraituko du Bizkaian txakolinak aurrera, baina Gipuzkoan ezin.
Merkatua txakolinaren egarri dago, baina upeldegi gehienek inguruan saltzen dute ekoizpen guztia, eta ez dute kanporako txakolinik izaten. Ardo estimatua da, asko findu da eta txuri onen parera iristen da kasu askotan. Upeldegi batzuk albariñoa hartu dute eredu, ardo honek kalitate oso ona eta salneurri altua lortu bait ditu bi hamarkadatan.
Orain bertsotarako bi puntu: Getariako deitura ireki egin behar litzateke eta Gipuzkoakoa bihurtu? Eta deituren arteko lehia bultzatu behar da, ala 'txakolina' izeneko deitura bakarra sortu?
Erantzunak
"Bizkaiko arrobia" izendapen azpian Zubizarreta edota Ritxi Mendiguren-en sartu ziren legez, nik uste Oñati edota Arrasateko txakolin egileek "Bizkaiko txakolin"a izen azpian sartzen saiatu beharko luketela. Aukera eta etorkizun hobea, duda barik.
> Arrasateko txakoliñ egile batek ere oztopoak baino ez ditu izaten. Itxura denez, txakoliña Getarian egiten denari bakarrik dei diezaiokela eta, boteiletako etiketetan beste zerbait ipini behar du berak. Hau da, itxura denez, Gipuzkoan, txakoliñaren monopolioa Getarikoak bakarrik du.
Ez dakit baskongada alde horretan badakizuen, baina Iruñerrian Txakoliña egin izan omen da duela ez hainbeste urte arte. Duela 30 edo 40 urterarte ere ba omen ziren Chacolí izeneko taberna batzu. Hauetan ez zen Iruñerriko txakoliña baizik ateratzen eta emakumeak sartzea debekatua zela ere entzun dut. Txakoliña beltza omen zen hemengoa.
Sagardoa Astigarragaran bakarrik egiten ez den moduan, Gipuzkoan ere txakoliña beste hainbat tokitan egiten da. Esaterako, Arrasaten. Bide batez esan, bikaina egiten dela hemen ere. Mondragoen ez ezik, gainera, bailarako beste herri batzutan ere egiten da txakoliña, esaterako, Oñatin. Baina Oñatiko txakoliñ egileak, esaterako, nahiko beldurtuta daude, Gipuzkoako Diputazioak bidali dien agindu baten arabera, mahastiak kendu egin behar baitituzte. Diputazioari galdetu beharko litzaioke zer dela eta Oñatin ezin den txakoliña egiteko mahastirik hazi.
Arrasateko txakoliñ egile batek ere oztopoak baino ez ditu izaten. Itxura denez, txakoliña Getarian egiten denari bakarrik dei diezaiokela eta, boteiletako etiketetan beste zerbait ipini behar du berak. Hau da, itxura denez, Gipuzkoan, txakoliñaren monopolioa Getarikoak bakarrik du. Eta horra hor paradoxa: Arrasatekoari zein Getarikoei enologo berak egiten diela txakoliña, eta gainera, Arrasaten batutako mahatsa Getarira eramaten dela bertan txakoliña egiteko. Beraz...