Pako Aristi Putz aldizkarian "biluztu" da
Sakona, interesgarria, probokatzailea, mamitsua, taburik gabekoa, kritikoa... Putz aldizkariak Pako Aristi idazleari egin dion elkarrizketa. Besteak beste, hauxe dio: "pajilla asko egin ditiat idazten", "bertsolaria jende arraroa duk oso. Ez dut fidatzeko jendea."
Bederatzi orri ditu Pako Aristiri Putz aldizkariaren 14. zenbakiak egindako elkarrizketak. Gai ugari jorratu diuzte elkarrizketan: maitasuna, literatura, komunikabideak, marihuana, bertsolaritza, politika, irailaren 11, internet... Gaur, Diego Martiartu elkarrizketatzaileak Arrasate Irratian adierazi duenez, hiru ordu iraun zuen elkarrizketak. "Ez dakit zelan lortu genuen!"- esan du Diegok. Diegoren esanetan, oso gustora geratu da elkarrizketarekin. Hasiera batean proposatu ei zion e-mailez galderak bidaltzea eta Pakok ere sare bidez erantzutea, baina idazleak esan ei zion bide hori ez duela gustoko. Freskotasuna galtzen ei dute elkarrizketek modu horretan eginez gero.
Interneten gainean duen iritzia
Interneten inguruan duen iritziaz ere galdetu diote eta hauxe erantzuna:
- Ez nagok konektatuta. (...) Gaur egun iruditzen zaidak tresna horiek lekua kentzen diotela guk barruan eduki beharko genukeen zerbaiti, eta hori duk gustatzen ez zaidana. Magnifikazioa eta mitifikazioa zegok tresna horien inguruan. Esaten zaiguk: hau da lehen aldia munduaren historian munduko jakinduria guztia gure esku dagoena. Gezur handia. (...)
Idazterakoan dituen maniak
Beste galdera bat, berriz, idazterakoan dituen manien gainekoa da eta erantzuna taburik gabekoa izan da:
- Ez diat ezer berezirik... Eszitatu, bai eszitatu egiten naik idazteak. Pajilla asko egin ditiat idazten, bai, bai, sentsibilizatu egiten nauk, buruz eta gorputzez. Egoera bero batean jartzen naik idazteak, bai, beti ez baina askotan. Lizun eta lujurios bihurtzen naik idazteak batzuetan. Idaztea duk imajinazioaren garaipena, beste gauza guztien gainetik (...)
Bestalde, irailaren 11aren inguruan galdetuta, idazleak aitortzen du, Dorreak eta Pentagonoa sutan ikustea krixtoren feria izan zela.
Elkarrizketa argitaratu aurretik Pakori bidali zioten irakurri eta aldaketak egin zitzan, baina idazleak halaxe argitaratzeko baimena eman zuen.
Erantzunak
galdera hauxe da:
- Ba nonbaiten irakurri nian bertsolariak gora begira jartzen direla gauzak asmatzen dabiltzanean, eta behera gauzak gogoratzen dabiltzanean...
erantzuna berriz:
- Bueno, bertsolaria jende arraroa duk oso. Ez dut fidatzeko jendea. Denak oso xelebreak dituk. Sentitzen duten oso gauza gutxi esaten ditek bertsolariek, oso, oooso gutxi. Inpostorerik handienak dituk. Maskara askorekin agertzen den jendea duk, eta beren bizitzan ere ez dituk normalak. (...)
Labur esanda, Putz aldizkaria Debagoienan sortutako aldizkaria da, bihilabetekaria eta dagoeneko hamalau ale kaleratu dituena. Aldizkari hau euskara hutsean egiten da eta bere xedea Arrasaten badu ere, Euskal Herri osoko kolaboratzaileak ditu. Putz aldizkariak kultura eta literatura lantzen ditu haren esparru eta alor oso desberdinetan. Horrez gain, euskarara erotismoa eta pornografia ere hurbildu gura izan ditu, alor horietan ere euskararen normalizazioa bultzatzeko. Bestela, musikak eta esate baterako punk-ak ere badu garrantzia PUTz aldizkariaren edukinetan, eta sarri 80ko hamarkadan protagonista izan diren pertsonai bereziak sakon elkarrizketatu izan ditugu. Hori guztia, gutxigorabehera esanda.
Dena den, hobeena da zuk zeuk PUtz esku artean hartzea eta irakurtzea. Ez dakit nongoa zaren, baina PUtz aldizkaria Euskal Hegoaldean herri askotan banatzen da, eta baita Iparraldeko herri batzuetan ere. Gehienetan, euskaltzaleak diren liburudenda ezagunetan eta hainbat tabernetan.
Hala ere, PUtz aldizkariaren arduraduna Apokaliftin Kultur Elkartea da, eta honek PUtz aldizkariaz gain, hainbat liburu, CD eta abar... kaleratu izan ditu.
Harpide ere egin zaitezke. Horretarako jo putz@euskalnet.net helbidera jo dezakezu edo 943 798266 telefonora deitu.
Esan nongoa zaren eta esango dizugu zure inguruan Putz non eskuratu.
Eskerrik asko.
Eskerrik asko. Donostia inguruan dauden liburutegi gero eta erraldoiago horietan egongo dela uste dut. Lortu duzue beste ale bat saltzea. Harpidetza... nolakoa den ikusi eta gero. Lagun batekin komentatzea egin dut eta nahiko "pornoa" dela esan dit. Nik erosiko dut ale bat.
Eskerrik asko zuei.
Aitor
Atzo gauean bese bi lagunekin egon nintzen, eta haiek aipatzen zidaten ez dakitela nondik hartu aldizkaria. Ez dutela ondo ulertzen helburua. Ondo pasatzea bakarrik ote den galdetzen zioten beraien buruari.
Eta bestetik... Bazegoen Ostiela kalean eta orain bi produktu daudela. Piskat friboloa izan arren hauxe izan zen apustua: Nor jausiko da lehenengo, Ostiela edo Putz?
Broma izan zen serioa baino gehiago, baina Euskal Herrian ez da erraza izango horrelakoei eustea... Zer uste duzue?
(oraindik ere ez dut erosi alerik. Egingo dut, ordea. )
Aitor
Ezagutzen dut Putz aldizkaria, baina ez dut nire inguruotan hura eskuratzeko paradarik. Beraz, hemen irakurritakoetatik emanen dut nire erantzuna.
Estimatzen dut Pako, baina irudipena dut elkarrizketa hori irakurrita hagitz arinki juzkatu duela bertsolaria eta bertsolaritza. Inork "idazle guztiak txoriburuak" direla erranen balu, ez
litzateke batere justua, idazleen artean, bertsolarien artean bezala, edo
musikari, zein gainerako "kluben" artean bezala, denetarik dagoelako, fauna hagitz zabala da.
Pakok dio "bertsolaria jende arraroa duk oso". Bertsolari franko ezagutzen dut, eta arestian erran bezala, denetarik dago. Arraroa? Talde bezala ez nuke inondik ere termino hori erabiliko. Uste dut edozein artista "arraroagoa", "espezialagoa" eta ergelkeria gehiago duena dela. Baina hori bertze kontu bat da.
"Ez duk fidatzeko jendea. Denak oso xelebreak dituk. Sentitzen duten oso gauza gutxi esaten ditek bertsolariek, oso, oooso gutxi. Inpostorerik handienak dituk. Maskara askorekin agertzen den jendea duk, eta beren bizitzan ere ez dituk normalak", jarraitzen du Aristik. Maskararena, publiakoaren aitzinea agertzen den orok jasan dezakeena da. Fidatzekoak ote diren? Gehienekin hagitz anitz fidatzen naiz ni, gizarteko bataz bertzekoa aintzat hartuz, gehiago. Sentimenduei dagokionean, nobeletan bezala, errealitatea eta fikzioa nahasiko dira hemen, baina ia aldiro biluztea egokitzen zaie. Erabat gardena ere ez da zertan izan beharrik publikoaren aitzinean kantuan zaudela. Inpostoreak? Bertsolariak? Ez nago, inondik ere, ados.
Bertsolaritza gustatu edo ez, uste dut bertsolaritzak, Bertsozale Elkartearen bidez neurri handi batean, gauza eredugarri franko lortu dituela, eta horiek ere goretsi behar direla. Gure
kulturaren adierazgarri nabarmena da, eta ez da onargarria hain arinki lantzea gaia, gehiago sakondu gabe, arrazonamendurik eman gabe. Kritikoa izatea ongi dago, eta estimatzekoa da kritika, baina "bertsolaritzaren miliziak" dauden bezala, uste dut azken boladan hagitz
merkea bihurtu dela "bertsolaritzaren aurka" jokatzea, modan dago kasik.
Normalean baino kontsentsu handiagoa dagoelako, elkarte bakarra egituratzea, eta ez bi edo hiru elkarte osatzea, Euskal Herrian ohikoa den moduan, edota gaur egungo bertsolaritzaren erreferente bihurtzea lortu duelako merezi al ditu jipoi hauek?
Izan gaitezen justuak, eta kritika bidezkoa izan dadila.
Onartzekoa da guztiz inor bertsozalea ez izatea, baina bere balio kulturala (eta intelektuala, arraioa!) agertarazi eta onartu beharra dago. Eskuinaren jarrera da bertzea. Ikus bertzela zer gertatzen ari den euskararekin, eta euskal kulturarekin oro har.
Arrazoi dik Pako Handiak, bertsolariak ez dituk normalak, eta horrek egiten dizkik (ia) Pako bera bezain handi. Izan ere, bera ez duk normaltasunaren eredurik esanguratsuena... Arraroarena etzaidak hainbeste gustatu, duen konotazioagatik, batik bat. Sentitzen duten gauza gutxi esaten omen ditek bertsolariek; tira, ez idazleek baino gutxiago behintzat, denetik izango duk baina. Inpostorearena laudoriotzat hartu zitekek, horretarako ere abildadea behar baita. Dena dela, eta maskarak maskara, bertsolariak jendea emozionatu eta bere egiteko duen gaitasunak badik zer erakutsia hutsaltasunak jan gaituen aro honetan. Bihoa, beraz, nire deiadarra sentimenduak azaltzen dituzten bertsolari eta idazle ez-normalen alde.
> Besteak beste, hauxe dio: "pajilla asko egin ditiat idazten"
Pajilla marturbatu esateko? kanpaia jo, partxisean jokatu, erruberan egin... Idazle hauek noiz lagunduko dute normalizatzen? Putz-ekoek ere jakingo dute ba horrelakorik.
eta Pakok ez du kanpaia jotzen, organoa jotzen du elizan, ja!
Pako Aristiren emanaldia
Literatur Jazza
Informazioa Susako webgunean> duzu.
Literatur Jazza emanaldian Bilboko Kalderapeko kulturgunean apirilaren 24an (asteazkena) 20:15etan.
Antolatzaileak: Alde Zaharreko Euskal Txokoa eta Lizardi AEK euskaltegia.
-Putz aldizkariaren "helburuen zerrenda" emateak ez lizuke seguruenik asko lagunduko. Ez gure "intentzioetatik" baizik eta zeuk jasoko dituzun sentzazio edo hausnarketetatik abiatzen bazara iguel hobe.
-Hau ez da ez Ostiela ez beste inorekin egindako lasterketa bat. Irakurle euskaldun kopurua handitzea eta euskal produktoen banaketa egokia eta duina dira guztiok kezkatzeko erronkak. Ghettoko sare "alternatiboetan" ibili behar izatetik (oso erromantikoa izan arren) geurea den herrian plaza erdira ateratzeko eskubidea irabaztea. Hala ere, bi urte eta erdian egindako lana egin eta gero, mingarria izango litzateke guretzako desagertzea noski ...ez bada, adibidez, hilabetekaria bihurtu eta indartsuagoa izango den beste zerbait sortzeko.
-Eta ez da erreza, ez, "horrelakoei eustea", baina ditugun kolonialismo baldintzetan euskeraz bizi nahi duen edozein eta edozerrentzako antzera izanik, gehienok gara "horrelakoei eusten" gabiltzanak. Ez da beraz nobedade handia.
Bertsolariak ez direla fidatzeko jendea dio Paco Aristik itxura denez. Baina zein kontestutan? Sarreran aipatzen da esaldi hori eta gero ez du testuan horren berririk ematen. Badu norbaitek aldizkari hori eskura? Nik ez dut aldizkaria ezagutzen...