Teknologia berriak, hizkuntza txikien alde?

Teknologia berrien eraginez, ingelesaren aginte oroahaldunak beste hizkuntza «handiak» mendean hartzeko boterea baldin badu, hizkuntza «txikiak» oraindik menderatuago geldituko dira, hizkuntza handiekiko? Ala, teknologia berrion bitartez hizkuntza txikiek badute lehen baino aukera errazagorik hizkuntza eta kultur baliabide zoli eta bizkorrak sortzeko? Horra, laburki, antolatzaileek lantegi horren hastapenean ezarri ziguten galdera. Galdera hau hizkuntza politikari buruzko munduko biltzarrean egin ziguten, Bartzelonan, Linguapax institutuak antolatutako jardunaldietan.

Halako biltzar handietan, munduko bazter guztietatik etorririko jendea biltzen delarik, denetarik pixka bat izan ohi da. Beraz, labur beharrez, bazter utziko ditut euskaldunon egoeratik urrun diren kontuak.

Lantegiaren ondorioetatik hasiko naiz:

· Teknologia berriak erraz eta merke erabil ditzakete, inoren mendekotasunik gabe, hizkuntza komunitate txikiek.

· Aski da trebetasun apur bat Interneteko komunitatearen elkar eragintza norberaren alde erabiltzeko, dela software librearen bidez, dela antzeko egoeran diren beste hizkuntza komunitateek egindako lanaren bidez.

· Bide tradizionaletan zail eta garesti dena, bide elektronikoan erraz eta merke(ago) izan daiteke: horra, adibidez, liburu edo aldizkarien edizioa elektronikoa.

Nire ponentzian, orain arte Eusko Jaurlaritzaren eraginez egin izan diren software komertzialen (hori da, Microsoft-en sistema eragile eta programen) itzulpen edo egokitzapenen ondorioak aztertu nituen. Nire ustez, bide horretatik ez dugu deus lortuko, besteren esku dagoen merkatuaren atzetik (berandu) ibili eta dirua erruz xahutzea baizik. Horren ordez, kode irekiko softwarearen bidea hautatu beharra azpimarratu nuen, baita erakutsi ere orain arte bide horretan landu diren proiektu onak (Sustatu hau bera, edo Azpeitiko Uztarria.com).

Bi ponentzia izan ziren, nire ustez, gogoan izatekoak. Bata, M. Torresek eta M. Strubellek aurkeztu zuten ATLANTIS proiektua, EBko estatu gabeko 21 hizkuntzek Interneten dituzten hizkuntza baliabideen katalogoa. Bestea, Monica Ward irlandar ingeniari informatikoak aurkeztu zuena: hizkuntza ikasteko oinarrizko metodoak sortzeko web aplikazioa, XMLn egina, eta berak El Salvadorreko nawat izeneko hizkuntzan aplikatua duena. Bereziki bigarren proiektu hori, bere apalean, adibide argigarria da, nire ustez, teknologia berriak hizkuntza komunitate txikien mesedetan nola erabil daitezkeen.

Azkenik, atentzio apur bat jarri beharko da Unescok datorren urterako munduko gobernuei teknologia berrien eta hizkuntzen inguruan egin nahi dien proposamenaren gainean. Unescoko Victor Montviloff-ek proposamen horren zirriborroaren berri eman zuen biltzarrean.