Independentziaren kostoa kalkulatzen
Asteburua baino lehen iragarri zuen El Pais-ek iganderako ze erreportaia zekarren: "Bideragarria ote Euskadi independentea?". Aberri Eguna zenez, irakurri dugu, eta diru-kontu kurioso batzuk ere egin ditugu.
Jose Luis Barberia-k sinatutako erreportaiaren galderak parrafoz parrafo zekarren idatzia, beti begibistan ez bazegoen ere, bere erantzuna: EZ, jakina. Ideia/datu gehienen jatorria badirudi Enpresarien Zirkuluak eta haren buru Jesus Maria Vizcainok ateratako kontuak direla, No-España delakoaren kostuak azalduz atera zuten txosten batekoak... (azaroan kaleratu zuten hura eta haren erreferentzia bat hemen aurkituko duzu. Beste lotura honetan berriz, Amatiñok Vizcainoren inguruan orduko haren haritik Deian kaleratu zuen artikulu bat).
Nolanahi ere, independentzia ekonomikoki ezinezko horren inguruko argudioek eta datuek banan-banan ez zuten indar handirik. Edo ondorio kontrajarriak eman ditzakete, segun nola irakurtzen dituzun. Adibidez:
- Barne produktu gordina, Euskadin (erreportaia horretan Euskadi da Euskal Autonomia Erkidegoan, noski), Espainiakotik %20 gorago. (independentziara bideratzeko ez dago gaizki).
- Euskadiko ekonomia zeharo dago lotua Espainiakoan. Eta horren adierazgarri, ekonomista baten esaldia: Cuando España va bien, Euskadi va muy bien, y cuando España va mal, Euskadi va peor. Hortaz, okerrerako ere bada batzuetan hori...
- Sekulako kolpe ekonomia litzateke, independentziarekin batera, Europako Batasunetik irtetea.
Azken argudio honek dirudi sendoena. Estatu independente berria Batasunetik kanpo geratuko litzatekeen hipotesia konfirmatu ezkero. Gainkarga latza izango litzateke hori. Baina, era berean, artikuluan azpimarratzen denez gaur egunean sofritzen den indarkeriarena ere beste karga latz bat da. Eta hortaz, konparatu datu hauek...
- Mikel Buesa katedratikoaren arabera, Espainiatik kanpo geratzearen kostoa Barne Produktu Gordinaren %9.5 izango litzateke.
- Alberto Abadie eta Javier Gardezabal ekonomisten ikerketa baten arabera, indarkeriaren kostoa GAUR, Barne Produktu Gordinaren %10 da. ETAren suetenaren garaian euskal enpresek burtsan izandako eboluzio konparatua ere aztertu dute bi horiek nonbait.
Ba atera kontua: konparatu oraingo kostoa, edo ondoren, ustez indarkeriarik gabeko etorkizun batean izango litzatekeen beste kostoa. Parra geratzen gara.
Diru kontu bitxi hauez gain, erreportaiak zeuzkan hiru piezetako bi ez ziren independentziaren kostoari buruzkoak, baizik eta gaur egunean indarkeriaren eta nazionalismoaren mamuagatik euskal enpresek pairatzen duten boikoten inguruan. MCC taldeak jasaten dituen presioak aipatzen dira, Jesus Catania MCCko buruak ez dio El Paisi erantzun nahi izan, edo izenik gabeko enpresari batek euskal produktuen kontra botatakoak... Holako osagarriekin betetzen da informazioa. Atal honetan ere, badirudi gaia ez dela Independentzia zenbat kostatuko den bihar, baizik eta Nazionalismoa zenbat kostatzen den gaur.
El Pais-eko erreportaiaren hiru piezak sarean: Bat, Bi eta Hiru
Erantzunak
> e) Benetan euskal errepublika eraikiko duen trena. DESOBEDIENTZIA ZIBILA. (Ekonomikoa adibidez?)
>
Eta zeren zai zaudete Desobedientzia Zibil aktiboa martxan jartzeko ba. Ze aitzakia dago martxan ez jartzeko, ala hori ere ETAkoek egin behar dute.
Desobedientzia Zibila, eta desobedientzia zibila entzuten da maiz hemen.
Arnaldo Otegik astelehen goizean aipatu zuen, behin, 1978. urtean, PNV eta ETAk eginiko agerpen publiko batean, PNVkoak Desobedientzia zibila bidea zela adierazi ziola ETAko kideari. 78tik hona desobedientzia jarrerarik ez du agertu PNV-k. Orain ere, desobedientzia zibila entzuten da... baina jarrera eta ekintza gutxi.
Gogoratzen dudan azken desobedientzia zibileko ekintza, Bartzelonakoa... eta han ere ETAko preso baten 60 urtetik gorako aita eta ama desobedientzia pratikatzen.
Intelektual asko ikusten da bazterrotan, eta ekintzaile zibil gutxi. Busti gaitezen, eta orduan ikusiko dugu elkar.
Beste barik! Desobedientzia Zibilaren alde, jo ta ke!
Ez naiz eztabaidan arituko, ene ustez hau ez baita gunea honetarako, edonola azken erantzun bat idatziko dut. Ez nekien PNVk euskal errepublika gura zuenik, ala bada hauengandik beharbada uste nuena baino gertuago nago. Ni inoiz ez naiz inongo alderdirekin lotuko, kritiko hutsa naiz eta, alderdiek borregoak behar dituztelako. Ni bezalako ipurterreak traba gara gure buruarekin ere kritiko zorrotzak garelako.
Nere hausnarketa beste ildo batetik zioan. Mundu honetan efikazia eta efizientzia bilatu behar dira, txapusak ez du etorkizunik. Helburuak finkatu eta hauek lortzeko estrategiak bideratu behar dira. Estrategia hauek eraginkorrak eta koherenteak izan behar dute helburuekiko.
Gaur egun ETAren estrategia txapusa bat da. So egin eta erakundeak edozer eginda ere berarekin egongo direnak ez zaio faltako, borrego asko daude munduan. Erakundeak (eta borregoek)kritikak jasaten ikasi behar dute, batez ere beren helburuekin bat datozenen aldetik.
ETAri gaur egun, kritika etikoak, politikoak eta mota askotakoak egin diezaiokete. Nire aldetik kritika estrategikoa egin gura diot, bere ekintzek ez garamatzatelako finkatutako helburuetara. Beraz zertarako bide hori?
Zinegotziak soldadutxoak dira, eta Espainia hauek galtzeko prestutasun osoa dauka. Gizartea aldiz ez dago herritar sumeak erortzen ikusteko prest. 1944an Normandian MILAKA lagun galduko zituztela bazekiten aliatuek, hala ere hauek galtzeko prest zeuden helburua lortzearren, Berlinera iriztea.
Espainia zinegotziak galtzeko prest dago, ETAk hauek akatuz ez du ezer lortzen, Espainiarrekiko loturak sendotzea eta euskaldunen artekoak zatitzea besterik ez. (Etika aparte).
Desobendentzia zibila nork egin behar duen aipatutakoari, erantzuna ebidentea da, gizarteak. Horretarako aldediek politika hori bultzatu behar dute. Nortzuk? Independentzia aldarrikatzen duen orok: Batasunak, EAk, Aralarrek, ANVk, Batzarrek, abetzaleen batasunak, Zutikek, PNVk?
Zu eta ni bakarrik desobedentzia bultzatzea ere ez da eraginkorra. sistema zapaldu egingo gintuen. Desobedentzia antolatua eta orokorra izan behar du helburua lortzeko.
ETAri berak esandakoa, bakoitzak har dezala gura duen bidea nazio eraikuntzan eta ez diezaiola trabarik egin bide horretan doanari. ETAk ez al du trabarik egiten?
Kontraesan nabarmena dakusat zeure idatzian. Alderdi politikoen aldeko ez zara agertzen, baina desobedientzia zibila aktibatzeko ere haien beharra ikusten duzu.
Desobedientzia zibila aktibatuko bada gizarteak egin behar du lan hori. Eta asko ala gutxi, on edo txar... gurean bada nahikoa gizarte mugimendu. Hor galdetu beharko da zergatik ez den indar gehiagoz aktibatzen.
Desobedientzia zibil jarrera bat, eta txalogarria bezain zaila izan daiteke egunean 24 orduz euskaraz mintzatzea... baina zail ikusten dut.
Desobedientzia zibila izan daiteke, euskaldun bezala identifikatu eta euskal nortasun agiriak eroatea... oraindik gutxi batzuk egiten dutena. Aberri Egunean, ikusi nuen gazte bat, bi agirirekin eta Polizia Nazionalak bat kendu zion.
Desobedientzia zibila izan daiteke Espainiako zergak ez ordaintzea... ez du oraindik inork martxan jarri.
Baina badirudi, niri iruditzen zait behintzat, Desobedientzia Zibila ere ETAk egin behar duela, eta hor dago akatsa. ETA hor egon arren, banketxeak, komunikabideak, botera sistemak, elkarteak, alderdiak eta beste egon arren, Desobedientzia Zibila martxan jarri behar da, kosta ala kosta. Eta hor dago gabezia? Nork jarriko du martxan?
Ni gainera ziur naiz, desobedientzia zibilaren bidea 50.000 euskaldunek hartzen duten unean, beste burruka mota denak, bai DENAK soberan izango direla. Orduan ziur naiz, ETAk ere berea albo batera lagako duela.
Bitartean, beharbada, denak izango dira zilegi eta beharrezko. Denbora lekuko.
ETAren ekintzak bukatu eta desobedientzia zibilaren bidea hartzea oso ongi ikusten dut. Zuk diozu ETA desobedientzia zibilarentzat oztopo dela. Agian egia izan daiteke, eta PNV-EAren jarrera desobedientzia zibilaren aldekoa da?
Nork bidaltzen zuen ertzantza intsumisoak atxilotzera? ETAk, ez. Ekintza baketsuak erreprimitzera eta ekintzaile zibil baketsuak atxilotzera PNV-EAko agintariek zuzendutako poliziak bidaltzen zituen. Nere ustez gaur egun desobedientzia zibilaren estrategia bultzatzeko ETA ez da oztopo nagusia, oztopo nagusia gure komodidea da. Bestela non zeuden tregua garaian orain ikusten ditugun ekintzaile zibil horiek? Zeren Bergaran, behintzat, mugitu ginen bakarrak betiko "borregoak" izan ginen.
Arazoa ikuspegi ekonomikotik azterturik, eta igande honetan erakunde armatuaren gutuna aintzat harturik ondorengoa bururatzn zait:
a) Euskal enpresenzat txarra dena, ez da ona euskal gizartearentzat.
b) Borroka armatuak kostu ekonomikoak ere badakartza euskal gizartearentzat, bereziki ETAkideen famili artekoei adibidez.
c) Borroka armatuaren amaiera ETAk dioenez, ondorioa da. Ondorioa? Borroka armatua ez al zen eraikuntza nazionalaren tresna? Borroka armatua ETAk erabakitako bidea da, ez berez hor dagoen zerbait.
d) ETAri inoiz okurrituko al zaio eraikuntza nazionala bideratzeko tresnak ere ebaluatu egin behar direna eta egokiena aukeratu? Egokiena ekonomikoki, POLITIKOKI, etikoki...
e) Benetan euskal errepublika eraikiko duen trena. DESOBEDIENTZIA ZIBILA. (Ekonomikoa adibidez?)