Mulan zaharra, Mulan berria, ura bere bidean
Disney etxearen marketin apostu handi bat izan zen duela 20 urte pasa Mulan animazio filma, Txinako kondairen kontestuan oinarritua. 2020 honetan berriro marketin apostu inportante bat egin dute Mulan berriarekin, baina inplikazioak desberdinak dira, eta kritika ugari jaso dute. Gauza pare batean ez da aldatu Disney Mulan zahar eta berriaren artean: dirua egitea da funtsezkoa, eta euskaratzeko politikarik ezta pentsatu ere. Azken puntu horri dagokionez, behintzat, boluntarioek egin dute lana: Mulan zaharrak zein berriak, biek dituzte azpidatziak euskaraz.
Mulan 2020koa hezur-haragizko aktorez egina dago, baina efektu digital fantasiazkoak ez dira falta. Spoilerrik eman gabe, esan dezagun 1. parteko dragoitxo txikia ez dela agertzen, baina sorgin-izaki transformatzaile fantastikoak bai. Istorioaren aldetik, nolabaiteko erreibindikazio feminista hori errepikatzen da: emakume bat gerlari izan daitekeela. Baina, noski, nolako kontestuan: gerra egiteko kontestu militar, erabat biolento eta maskulino batean.
Kontestu horri gehitzen zaio 2020an akaso aurrekoan baino karga ideologiko txinatar handiago bat: botere zentralaren eta Txinaren nagusitasun etiko-kulturala, eta Txina gorpuzten duen ordena etiko horrekiko fideltasun eta zintzotasunaren balioa, ez esateagatik estatuarekiko obedientzia kolektiboa...
Filmaren gai horiek Txinako egungo politikarekin lotu dituzte boikota eskatzen duten talde batzuek: Hong Kong-eko egoerarekin eta Uigurren errepresioarekin lotu daitekeela filmaren mezua. Bereziki, Liu Yifei aktore protagonistak Hong Kong-eko poliziaren alde hitz egin du (protesten kontra, beraz), eta horregatik goiko irudian irudikatutako protesta irudia. Dena dela, Hong Kong-ekoa baino latzagoa izan daiteke Uigur herriarekiko erreferentzia. Mulan 2020ko gaiztoak, iparraldeko nomada maltzur batzuk dira, eta haiengandiko defentsa zibilizatua, filmean goraipatua, aitzakia bat izan daiteke politika asimilatzaile zapaltzaileak justifikatzeko: bereziki gogorrak azken urteetan Uigur herriaren kontra Xinjiang eskualdean, eta berrikiago hizkuntzaren kontrako neurri murriztaileak Barne Mongolian.
Txinako agintaritzaren ideologia politikoaren isla zuzen-zuzena eta disimulurik gabea ikustea Disney produktu batean logikoa da. Hain zuzen ere, Mulan orijinala merkatu erraldoi hartara begirako jokaldia izan zen, eta harrezkero, oro har Hollywood-ek asko zaindu du Txinan. Diotenez, baita arraza aniztasuna murrizteko orduan ere: Txinako merkatu interesak zainduz, azal zuriagoak hobesten dira aktoreen artean harako produktuetan.
Disneyren interes ekonomikoak hortik doaz, beraz. Bestalde, beste marketin ekintza nolabait esperimentala ere egin Disneyk Mulan 2020-rekin: estreinaldia bere streaming plataforman (Disney +) egin du, eta ez gainera ohiko edukien artean, baizik eta estra berezi bat kobratuz.
Jokaldia ondo irten zaiela dirudi. Hori bai, streaming plataformetako estreinaldi guztiak bezala, BitTorrent sareetara berehala banatu da edukia, eta horrek permititu izan du euskaldun batek euskarazko azpidatziak sortzea. Torrentetakoa jaitsi eta euskaraz ikusi nahi baduzu, horra aukera. Hori legalki egiteko biderik ez du eman sekula Disneyk orain artean, eta etorkizunean ere aldatuko denik ez du traza handirik.
Euskaraz hemen: Mulan 1998 eta Mulan 2020.
Erantzun
Sartu